Kırımçak-Qırımçak Duası-Tefillası

Yaradanım Alla, Atalarımıznıñ Tañrısı! Günahlarımıznı bahışla, zehus etmeye taqat ver bızge.Evel vahıtlardan kelgen adetlerımız, tılımız mıletlerımızge sahlansın. Amen!
Yaradanım Alla! Bu qrımçah evımızde er doğmış adam, dost - arqadaş inan - işanç tapsın bu qara, qıyın künlernı çekmeye.
Yardım et bızge yarıh yol, çastlı-bahtlı künler körmeye. Qısmet olsa, balalarımız, ahtıhlarımız çastlı yaşarlar, daa güzel künler korsınler Amen!
Yahşı fıkırler ver bızge ölgenlernı añmaa, qadış etmeye rametlı ata- analarımızğa, pqata-pqanalarımızğa, aqaylarımızğa, qardaş ve qızqardaşlarımızğa - epsı tuvğanlarımızğa.
Çanları duvaçı olsın. Ölgenlerge - ramet, sağ qalğanlarğa - meramet. Amen!

Haham Avraham Ben Şemuel Firkoviç'in 225 Doğum Günü

Ukraynanın Kırım Bölgesi Bahçesaray şehrinde Karay Tarihinin büyük alimlerinden Haham Avraham Ben Şemuel Firkoviç'in 225. Doğum günü kutlandı. Kırım'ın çeşitli şehirlerinden Karay Cemaatleri Liderleri ve ileri gelenleri anma gününe iştirak 

ettiler. Karay Hahamları ve Cemaat İleri Gelenlerinden  David El, Hacı David Tiryaki, Sergey Şaytanov, Aleksandr Cuba, Leonid İlçenko, Raisa Davleta Babacan, Anna Polkanova, Aleksandr Fomiçev iştirak ettiler. Bahçesaray Sanat ve Kültür Merkezinde anma merasimi yapıldı. Karay Kaalında Zeher okunmasının ardından Hahamlar, Cemaat ileri gelenleri ve maaminler Haham Avraham Ben Şemuel Firkoviç'in evini ve kabrini ziyaret edip çiçek koydular. 

Menuhato Be-Gan Eden

http://bikz.org/blog/2012/09/10/den-pamyati-a.-s.-firkovicha-2/

Kırım Melitopol(Qızılyar) Karay(im) Cemaati ve Litvanya Büyükelçiliği Görüşmesi

Kırım Melitopol(Qızılyar) Karay(im) Cemaati ve Litvanya Büyükelçiliği Görüşmesi

Melitopol(Qızılyar) Etnoğrafik Karay(im) merkezinde "Kale" Karay(im) Cemaatı Temsilcileri 13 Aralık'ta Ukrayna (Melitopol) Litvanya Cumhuriyeti Büyükelçisi Petras Vaitiekunas ile bir araya geldi. Toplantıya ayrıca Melitopol(Qızılyar) belediye başkanı ,SG.Walter ve İnsani İşler I.F.Donets katıldı . Misafirler Kırım Karaylarının tarih, kültür ve yaşam tarzlarını ve müzelerde bir tur gelenekleri ilgi turu ile dinledi. Büyükelçiye hediye olarak "Melitopol(Qızılyar) Karayları ' ve Melitopol Karay cemaatinin 20 yıllık faaliyeti ile ilgili bir kitapçık verildi. Toplantıda Melitopol ve Trakay şehirlerinin olası eşleştirmesi konusu tartışıldı, Sayın Büyükelçi Ukrayna ve Litvanya Karay(im)ları heyetleri karşısında yardımcı olmaya söz veriyordu. Ziyaret defterine Petras Vaitiekunas minnet ve Kırım Karaylarının refahı için dilekleri sıcak kelimelerle bir not yazdı.

Melitopol Karay(im) Toplumu Kurulu

Sofiya Yalpaçık

http://karai.crimea.ua/

13 декабря в Мелитопольском этнографическом караимском центре «Кале» состоялась встреча мелитопольских караимов с Чрезвычайным и Полномочным послом Литовской Республики в Украине Пятрасам Вайтекунасам

13 декабря в Мелитопольском этнографическом караимском центре «Кале» состоялась встреча мелитопольских караимов с Чрезвычайным и Полномочным послом Литовской Республики в Украине Пятрасам Вайтекунасам.

На встрече присутствовали также мэр города Мелитополя С.Г. Вальтер и его заместитель по гуманитарным вопросам И.Ф.Донец. Гости с интересом прослушали экскурсию о истории, культуре, быте и традициях крымских караимов, осмотрели экспонаты музея. Господину Послу была подарена книга «Караимы Мелитополя» и буклет о 20-летней деятельности караимской мелитопольской общины. В ходе встречи обсуждались вопросы возможного побратимства города Мелитополя и города Трокая, господин Посол пообещал содействие в вопросах обмена делегациями караимов Украины и Литвы. В книге посетителей Пятрас Вайтекунас оставил запись с теплыми словами благодарности и пожелания процветания крымским караимам.


Правление Мелитопольского караимского общества Ялпачик София

Moşe Miçrayimden çıqıp kete

Moşe Miçrayimden çıqıp kete Çoq vaqıt keçken soñ, Moşe orta yaşlı oğlan olıp, oz halqına keldi ve olarnıñ ağır iş etkenlerini kordi. Soñ o, oz halqından biri olğan yeudiy bir miçri urğanını kordi. Çevre-çetine baqıp ve kimse olmağanını korip, o, miçrini oldürdi ve onı qum içine saqladı. Ekinci kunü çıqıp, Moşe eki yeudiyniñ kotekleşkenlerini kordi ve ıncıtqan soyuna: -Ne sebepten sen dostuñnı urasıñ?-dedi. O ise: -Seni bizge başlıq ve qadı etip kim qoydı? Miçrini oldürgeniñ dayın, meni de oldürmege isteysiñmi?-dedi. Moşe qorqtı ve oz ozüne: Kerçekten, bu işim açıldı,-dedi. Bu iş aqqında Paro eşitti ve Moşeni oldürmege istedi. Amma Moşe, Parodan qaçıp, Midyan toprağına yaşamaq içün ketti. Anda kelip, bir quyu yanında oturdı. Midyandaki ruhaniyniñ yedi qızı bar edi. Olar, şu quyuğa kelip, babalarınıñ qoy-eçkilerine suv bermek içün, suv çekip aşlavlarnı toldurdılar. Lakin çobanlar kelip olarnı çetken quvdılar. O zaman Moşe turıp, qızlarnı qurtardı, olarnıñ qoy-eçkilerine suv berdi. Qızlar oz babaları Reuel kelip, babası olardan: -Bugun ne içün o qadar tez keldiñiz ya?-dep soradı. -Bir miçri bizñi çobanlardan qurtardı ve bizge suv bile çekip, qoy-eçkilerimizge berdi,-dediler olar. O ise qızlarına: -Ya qayda o? Ne içün siz onı qaldırdıñız? Onı çağırıñız da, o biznen pite aşasın,-dedi. Moşe bu adamda yaşamağa razı oldı. Soñ o adam oz qızı Çipporanı Moşeğe aqayğa berdi. Çippora Moşeğe oğlan bala doğdı. Moşe: Men yabancı yerde kelmeşek oldım,-aytıp, onıñ adını Gerşom qoydı. Çoq vaqıt keçti. Bu vaqıt içinde Miçrayim padişası oldi. İsrael oğulları ise işten iñildey ve yardım sorap, Ad..'ğa yalvara ediler, ve ağır işlerden qıynalğanları içün yalvaruvları Ad..ğa koterildi. Ad.. olarnıñ iñiltilerini eşitti ve Ozüniñ Avraamğa, Yiçaqqa ve Yaakovğa bergen vasiyeti hatırladı. Ad.. İsrael oğullarına baqtı ve olarnıñ ğam-qasevetlerini bildi. Моше Мичрайимден чыкъып кете Чокъ вакъыт кечкен сонъ, Моше орта яшлы огълан олып, оз халкъына кельди ве оларнынъ агъыр иш эткенлерини корди. Сонъ о, оз халкъындан бири олгъан еудий бир мичри ургъаныны корди. Чевре-четине бакъып ве кимсе олмагъаныны корип, о, мичрини олдюрди ве оны къум ичине сакълады. Экинджи куню чыкъып, Моше эки еудийнинъ котеклешкенлерини корди ве ынджыткъан союна: -Не себептен сен достунъны урасынъ?-деди. О исе: -Сени бизге башлыкъ ве къады этип ким къойды? Мичрини олдюргенинъ дайын, мени де олдюрмеге истейсинъми?-деди. Моше къоркъты ве оз озюне: Керчектен, бу ишим ачылды,-деди. Бу иш акъкъында Паро эшитти ве Мошени олдюрмеге истеди. Амма Моше, Пародан къачып, Мидьян топрагъына яшамакъ ичюн кетти. Анда келип, бир къую янында отурды. Мидьяндаки руханийнинъ еди къызы бар эди. Олар, шу къуюгъа келип, бабаларынынъ къой-эчкилерине сув бермек ичюн, сув чекип ашлавларны толдурдылар. Лакин чобанлар келип оларны четкен къувдылар. О заман Моше турып, къызларны къуртарды, оларнынъ къой-эчкилерине сув берди. Къызлар оз бабалары Реуэль келип, бабасы олардан: -Бугун не ичюн о къадар тез кельдинъиз я?-деп сорады. -Бир мичри бизнъи чобанлардан къуртарды ве бизге сув биле чекип, къой-эчкилеримизге берди,-дедилер олар. О исе къызларына: -Я къайда о? Не ичюн сиз оны къалдырдынъыз? Оны чагъырынъыз да, о бизнен пите ашасын,-деди. Моше бу адамда яшамагъа разы олды. Сонъ о адам оз къызы Чиппораны Мошегъе акъайгъа берди. Чиппора Мошегъе огълан бала догъды. Моше: Мен ябанджы ерде кельмешек олдым,-айтып, онынъ адыны Гершом къойды. Чокъ вакъыт кечти. Бу вакъыт ичинде Мичрайим падишасы олди. Исраэль огъуллары исе иштен инъильдей ве ярдым сорап, Ад..'гъа ялвара эдилер, ве агъыр ишлерден къыйналгъанлары ичюн ялварувлары Ад..гъа котерильди. Ад.. оларнынъ инъильтилерини эшитти ве Озюнинъ Авраамгъа, Йичакъкъа ве Яаковгъа берген васиети хатырлады. Ад.. Исраэль огъулларына бакъты ве оларнынъ гъам-къасеветлерини бильди. 11 And it came to pass in those days, when Moses was grown up, that he went out unto his brethren, and looked on their burdens; and he saw an Egyptian smiting a Hebrew, one of his brethren. יב וַיִּפֶן כֹּה וָכֹה, וַיַּרְא כִּי אֵין אִישׁ; וַיַּךְ, אֶת-הַמִּצְרִי, וַיִּטְמְנֵהוּ, בַּחוֹל. 12 And he looked this way and that way, and when he saw that there was no man, he smote the Egyptian, and hid him in the sand. יג וַיֵּצֵא בַּיּוֹם הַשֵּׁנִי, וְהִנֵּה שְׁנֵי-אֲנָשִׁים עִבְרִים נִצִּים; וַיֹּאמֶר, לָרָשָׁע, לָמָּה תַכֶּה, רֵעֶךָ. 13 And he went out the second day, and, behold, two men of the Hebrews were striving together; and he said to him that did the wrong: 'Wherefore smitest thou thy fellow?' יד וַיֹּאמֶר מִי שָׂמְךָ לְאִישׁ שַׂר וְשֹׁפֵט, עָלֵינוּ--הַלְהָרְגֵנִי אַתָּה אֹמֵר, כַּאֲשֶׁר הָרַגְתָּ אֶת-הַמִּצְרִי; וַיִּירָא מֹשֶׁה וַיֹּאמַר, אָכֵן נוֹדַע הַדָּבָר. 14 And he said: 'Who made thee a ruler and a judge over us? thinkest thou to kill me, as thou didst kill the Egyptian?' And Moses feared, and said: 'Surely the thing is known.' טו וַיִּשְׁמַע פַּרְעֹה אֶת-הַדָּבָר הַזֶּה, וַיְבַקֵּשׁ לַהֲרֹג אֶת-מֹשֶׁה; וַיִּבְרַח מֹשֶׁה מִפְּנֵי פַרְעֹה, וַיֵּשֶׁב בְּאֶרֶץ-מִדְיָן וַיֵּשֶׁב עַל-הַבְּאֵר. 15 Now when Pharaoh heard this thing, he sought to slay Moses. But Moses fled from the face of Pharaoh, and dwelt in the land of Midian; and he sat down by a well. טז וּלְכֹהֵן מִדְיָן, שֶׁבַע בָּנוֹת; וַתָּבֹאנָה וַתִּדְלֶנָה, וַתְּמַלֶּאנָה אֶת-הָרְהָטִים, לְהַשְׁקוֹת, צֹאן אֲבִיהֶן. 16 Now the priest of Midian had seven daughters; and they came and drew water, and filled the troughs to water their father's flock. יז וַיָּבֹאוּ הָרֹעִים, וַיְגָרְשׁוּם; וַיָּקָם מֹשֶׁה וַיּוֹשִׁעָן, וַיַּשְׁקְ אֶת-צֹאנָם. 17 And the shepherds came and drove them away; but Moses stood up and helped them, and watered their flock. יח וַתָּבֹאנָה, אֶל-רְעוּאֵל אֲבִיהֶן; וַיֹּאמֶר, מַדּוּעַ מִהַרְתֶּן בֹּא הַיּוֹם. 18 And when they came to Reuel their father, he said: 'How is it that ye are come so soon to-day?' יט וַתֹּאמַרְןָ--אִישׁ מִצְרִי, הִצִּילָנוּ מִיַּד הָרֹעִים; וְגַם-דָּלֹה דָלָה לָנוּ, וַיַּשְׁקְ אֶת-הַצֹּאן. 19 And they said: 'An Egyptian delivered us out of the hand of the shepherds, and moreover he drew water for us, and watered the flock.' כ וַיֹּאמֶר אֶל-בְּנֹתָיו, וְאַיּוֹ; לָמָּה זֶּה עֲזַבְתֶּן אֶת-הָאִישׁ, קִרְאֶן לוֹ וְיֹאכַל לָחֶם. 20 And he said unto his daughters: 'And where is he? Why is it that ye have left the man? call him, that he may eat bread.' כא וַיּוֹאֶל מֹשֶׁה, לָשֶׁבֶת אֶת-הָאִישׁ; וַיִּתֵּן אֶת-צִפֹּרָה בִתּוֹ, לְמֹשֶׁה. 21 And Moses was content to dwell with the man; and he gave Moses Zipporah his daughter. כב וַתֵּלֶד בֵּן, וַיִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ גֵּרְשֹׁם: כִּי אָמַר--גֵּר הָיִיתִי, בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה. {פ} 22 And she bore a son, and he called his name Gershom; for he said: 'I have been a stranger in a strange land.' {P} כג וַיְהִי בַיָּמִים הָרַבִּים הָהֵם, וַיָּמָת מֶלֶךְ מִצְרַיִם, וַיֵּאָנְחוּ בְנֵי-יִשְׂרָאֵל מִן-הָעֲבֹדָה, וַיִּזְעָקוּ; וַתַּעַל שַׁוְעָתָם אֶל-הָאֱלֹהִים, מִן-הָעֲבֹדָה. 23 And it came to pass in the course of those many days that the king of Egypt died; and the children of Israel sighed by reason of the bondage, and they cried, and their cry came up unto God by reason of the bondage. כד וַיִּשְׁמַע אֱלֹהִים, אֶת-נַאֲקָתָם; וַיִּזְכֹּר אֱלֹהִים אֶת-בְּרִיתוֹ, אֶת-אַבְרָהָם אֶת-יִצְחָק וְאֶת-יַעֲקֹב. 24 And God heard their groaning, and God remembered His covenant with Abraham, with Isaac, and with Jacob. כה וַיַּרְא אֱלֹהִים, אֶת-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל; וַיֵּדַע, אֱלֹהִים. {ס} 25 And God saw the children of Israel, and God took cognizance of them.

Moşeniñ Doğuvı

Moşeniñ Doğuvı Leviy qabilesinden birisi ozüne şu qabileden de bir qızğa evlendi. Apayı yüklü oldı ve oğlan bala taptı. O, balanıñ pek dülber olğanını korip, onı uç ay devamında saqlay edi. Amma onı artıq saqlamağa çaresi qalmağanından, o ,qamıştan orülgen sepetni aldı ve onı qatrannen ve ziftnen ziftledi. İçine balanı qoyıp, deryanıñ yalısı yanındaki qamışlıqqa qoydı. Balanıñ tatası ise, onen ne olacağını kormek içün, avlaqta turdı. Soñ Paronıñ qızı deryağa yuvunmağa çıqtı, onıñ hızmetçi qızları ise deryanıñ yalı boyunda yure ediler. O, qamışlıqnıñ arasındaki sepetni kordi ve ozüniñ hızmetçisini onı almaq içün yolladı. Açtı ve balanı kordi. Bala ağlay edi. O, onı acıdı ve: -Bu-yeudiy balası,-dedi. Balanıñ tatası Paronıñ qızından: -Barıp, balanı sütten qalmağance emizdirmek içün, yeudiy qadınlarından birisini saña çağırayımmı?-dep soradı. -Ebet.bar,-dedi oña Paro qızı. Qız ketti ve balanıñ anasını alıp keldi. Paro qızı oña: -Bu balanı al da, onı emizdir. Soñ men seniñ aqqıñnı oderim,-dedi. Qadın balanı aldı ve onı emizdire edi. Bala buyük olğan soñ, o, onı Paro qızına alıp keldi, ve bala Paro qızınıñ oğlu oldı. Paro qızı: Men onı suvdan çıqardım,-dep oña Moşe (Meşetihu) degen ad qoydı. Мошенинъ Догъувы Левий къабилесинден бириси озюне шу къабиледен де бир къызгъа эвленди. Апайы юклю олды ве огълан бала тапты. О, баланынъ пек дюльбер олгъаныны корип, оны уч ай девамында сакълай эди. Амма оны артыкъ сакъламагъа чареси къалмагъанындан, о ,къамыштан орюльген сепетни алды ве оны къатраннен ве зифтнен зифтледи. Ичине баланы къойып, дерьянынъ ялысы янындаки къамышлыкъкъа къойды. Баланынъ татасы исе, онен не оладжагъыны кормек ичюн, авлакъта турды. Сонъ Паронынъ къызы дерьягъа ювунмагъа чыкъты, онынъ хызметчи къызлары исе дерьянынъ ялы боюнда юре эдилер. О, къамышлыкънынъ арасындаки сепетни корди ве озюнинъ хызметчисини оны алмакъ ичюн ёллады. Ачты ве баланы корди. Бала агълай эди. О, оны аджыды ве: -Бу-еудий баласы,-деди. Баланынъ татасы Паронынъ къызындан: -Барып, баланы сюттен къалмагъандже эмиздирмек ичюн, еудий къадынларындан бирисини санъа чагъырайыммы?-деп сорады. -Эбет.бар,-деди онъа Паро къызы. Къыз кетти ве баланынъ анасыны алып кельди. Паро къызы онъа: -Бу баланы ал да, оны эмиздир. Сонъ мен сенинъ акъкъынъны одерим,-деди. Къадын баланы алды ве оны эмиздире эди. Бала буюк олгъан сонъ, о, оны Паро къызына алып кельди, ве бала Паро къызынынъ огълу олды. Паро къызы: Мен оны сувдан чыкъардым,-деп онъа Моше (Мешетиху) деген ад къойды.

א וַיֵּלֶךְ אִישׁ, מִבֵּית לֵוִי; וַיִּקַּח, אֶת-בַּת-לֵוִי. 1 And there went a man of the house of Levi, and took to wife a daughter of Levi. ב וַתַּהַר הָאִשָּׁה, וַתֵּלֶד בֵּן; וַתֵּרֶא אֹתוֹ כִּי-טוֹב הוּא, וַתִּצְפְּנֵהוּ שְׁלֹשָׁה יְרָחִים. 2 And the woman conceived, and bore a son; and when she saw him that he was a goodly child, she hid him three months. ג וְלֹא-יָכְלָה עוֹד, הַצְּפִינוֹ, וַתִּקַּח-לוֹ תֵּבַת גֹּמֶא, וַתַּחְמְרָה בַחֵמָר וּבַזָּפֶת; וַתָּשֶׂם בָּהּ אֶת-הַיֶּלֶד, וַתָּשֶׂם בַּסּוּף עַל-שְׂפַת הַיְאֹר. 3 And when she could not longer hide him, she took for him an ark of bulrushes, and daubed it with slime and with pitch; and she put the child therein, and laid it in the flags by the river's brink. ד וַתֵּתַצַּב אֲחֹתוֹ, מֵרָחֹק, לְדֵעָה, מַה-יֵּעָשֶׂה לוֹ. 4 And his sister stood afar off, to know what would be done to him. ה וַתֵּרֶד בַּת-פַּרְעֹה לִרְחֹץ עַל-הַיְאֹר, וְנַעֲרֹתֶיהָ הֹלְכֹת עַל-יַד הַיְאֹר; וַתֵּרֶא אֶת-הַתֵּבָה בְּתוֹךְ הַסּוּף, וַתִּשְׁלַח אֶת-אֲמָתָהּ וַתִּקָּחֶהָ. 5 And the daughter of Pharaoh came down to bathe in the river; and her maidens walked along by the river-side; and she saw the ark among the flags, and sent her handmaid to fetch it. ו וַתִּפְתַּח וַתִּרְאֵהוּ אֶת-הַיֶּלֶד, וְהִנֵּה-נַעַר בֹּכֶה; וַתַּחְמֹל עָלָיו--וַתֹּאמֶר, מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים זֶה. 6 And she opened it, and saw it, even the child; and behold a boy that wept. And she had compassion on him, and said: 'This is one of the Hebrews' children.' ז וַתֹּאמֶר אֲחֹתוֹ, אֶל-בַּת-פַּרְעֹה, הַאֵלֵךְ וְקָרָאתִי לָךְ אִשָּׁה מֵינֶקֶת, מִן הָעִבְרִיֹּת; וְתֵינִק לָךְ, אֶת-הַיָּלֶד. 7 Then said his sister to Pharaoh's daughter: 'Shall I go and call thee a nurse of the Hebrew women, that she may nurse the child for thee?' ח וַתֹּאמֶר-לָהּ בַּת-פַּרְעֹה, לֵכִי; וַתֵּלֶךְ, הָעַלְמָה, וַתִּקְרָא, אֶת-אֵם הַיָּלֶד. 8 And Pharaoh's daughter said to her: 'Go.' And the maiden went and called the child's mother. ט וַתֹּאמֶר לָהּ בַּת-פַּרְעֹה, הֵילִיכִי אֶת-הַיֶּלֶד הַזֶּה וְהֵינִקִהוּ לִי, וַאֲנִי, אֶתֵּן אֶת-שְׂכָרֵךְ; וַתִּקַּח הָאִשָּׁה הַיֶּלֶד, וַתְּנִיקֵהוּ. 9 And Pharaoh's daughter said unto her: 'Take this child away, and nurse it for me, and I will give thee thy wages.' And the woman took the child, and nursed it. י וַיִּגְדַּל הַיֶּלֶד, וַתְּבִאֵהוּ לְבַת-פַּרְעֹה, וַיְהִי-לָהּ, לְבֵן; וַתִּקְרָא שְׁמוֹ, מֹשֶׁה, וַתֹּאמֶר, כִּי מִן-הַמַּיִם מְשִׁיתִהוּ. 10 And the child grew, and she brought him unto Pharaoh's daughter, and he became her son. And she called his name Moses, and said: 'Because I drew him out of the water.'

Şemot-Miçrayimde İsraellilerge olğan şefqatsız munasebet

Yakovnen beraber Miçrayimğe kelgen İsraeloğullarınıñ adları bulardır: Ruben, Şimeon, Leviy, Yeuda, İssahar, Zevulun, Binyamin, Dan, Naftali, Gad Ve Aşer. Er biri oz qorantasınen keldi. Yakovnıñ butün evlatları 70 can ediler, olardan olğan Yosef qorantasınen beraber ise o zaman Miçrayimde yaşay edi. Yosef ve onıñ episi ağa-qardaşları ve olarnıñ episi aqranları keçindiler. İsraelliler ise doğıp arttılar, ziyadeleştiler ve çoq sayılı oldılar, ve Goşen vilayeti olarnen toldurıldı. Soñra Miçrayimde Yosefni bilmegen yañı padişa tahtqa çıqtı. O, oz halqına: -Mına İsrael halqı bizden çoq sayılı ve onıñ içün qudretli oldı. Keliñiz, olarnen yapacaq işimizni aqılnen yapayıq. Yoqsa, olar daa çoqlaşırlar ve, cenk başlasa, olar bizim duşmanlarımızğa qoşulır, bizge qarşı cenk eter ve toprağımızdan çıqıp keterler,-dedi. İsraellilerni ağır işke zorlamaq içün, Miçrayimliler olarğa başlıqlar qoydılar. İsraelliler Paroğa, yemeklerni saqlamaq içün, Pifom ve Raamses degen şeerlerni qurdılar. Lakin ne qadar çoq olarnı zorlasalar da, o qadar olar bu memlekette çoqlaşa ve darqala ediler, tap Miçrayimliler İsrael oğullarından qorqmağa başladılar. Onıñ içün olar İsraellilerni işke merametsizliknen zorlay ediler. Miçrayimliler olarğa kireç ve kirpiçlernen ağır işni ve er bir tarla işini berip, olarnıñ yaşayışlarını pek accı ettiler. Er bir ağır işke Miçrayimliler İsraellilerni merametsizliknen zorlay ediler. Miçrayim padişası yeudiy ebanaylarından ekisini çağırttı. Birisiniñ adı Şifra edi, digeriniñ- Pua. O, olarğa: -Yeudiylerde ebanaylıq yapqanda, olar bala doğğanlarını korgeniñizde, eger oğlan olsa, onı oldüriñiz, qız olsa eger, sağ qaldırıñız,-dep emir etti. Lakin ebanaylar Ad..'dan qorqa ediler ve Miçrayim padişası olarğa aytqanı kibi yapmayıp, oğlan balalarnı sağ qaldıra ediler. O zaman Miçrayim Padişası ebanaylarnı ozüne çağırttı ve olardan: -Ne içün boyle yapasıñız?Ne içün oğlan balalarnı sağ qaldırasıñız?-dep soradı. -Yeudiy qadınları Miçrayim qadınları dayın degil. Olar sağlamlar. Ebanay kelmezden evel, olar endi doğalar,-dediler Paroğa ebanaylar. Ad..'ğa ebanaylarğa merametli edi. Halq ise çoq sayılı ve onıñ içün qudretli ve kuçlü ola edi. Ebanaylar Ad..'ğa qorqqanları içün, O olarnı qorantalı ve evli-barqlı etti. O zaman Paro butün halqına emir etti: -Er bir yañı doğğan yeudiy oğlanını deryağa taşlañız, er bir qıznı ise sağ qaldırıñız. Яковнен берабер Мичрайимгъе кельген Исраэлогъулларынынъ адлары булардыр: Рубен, Шимеон, Левий, Еуда, Иссахар, Зевулун, Биньямин, Дан, Нафтали, Гад Ве Ашер. Эр бири оз къорантасынен кельди. Яковнынъ бутюн эвлатлары 70 джан эдилер, олардан олгъан Ёсеф къорантасынен берабер исе о заман Мичрайимде яшай эди. Ёсеф ве онынъ эписи агъа-къардашлары ве оларнынъ эписи акъранлары кечиндилер. Исраэллилер исе догъып арттылар, зияделештилер ве чокъ сайылы олдылар, ве Гошен вилаети оларнен толдурылды. Сонъра Мичрайимде Ёсефни бильмеген янъы падиша тахткъа чыкъты. О, оз халкъына: -Мына Исраэль халкъы бизден чокъ сайылы ве онынъ ичюн къудретли олды. Келинъиз, оларнен япаджакъ ишимизни акъылнен япайыкъ. Ёкъса, олар даа чокълашырлар ве, дженк башласа, олар бизим душманларымызгъа къошулыр, бизге къаршы дженк этер ве топрагъымыздан чыкъып кетерлер,-деди. Исраэллилерни агъыр ишке зорламакъ ичюн, Мичрайимлилер оларгъа башлыкълар къойдылар. Исраэллилер Парогъа, емеклерни сакъламакъ ичюн, Пифом ве Раамсес деген шеэрлерни къурдылар. Лакин не къадар чокъ оларны зорласалар да, о къадар олар бу мемлекетте чокълаша ве даркъала эдилер, тап Мичрайимлилер Исраэль огъулларындан къоркъмагъа башладылар. Онынъ ичюн олар Исраэллилерни ишке мераметсизликнен зорлай эдилер. Мичрайимлилер оларгъа киреч ве кирпичлернен агъыр ишни ве эр бир тарла ишини берип, оларнынъ яшайышларыны пек аджджы эттилер. Эр бир агъыр ишке Мичрайимлилер Исраэллилерни мераметсизликнен зорлай эдилер. Мичрайим падишасы еудий эбанайларындан экисини чагъыртты. Бирисининъ ады Шифра эди, дигерининъ- Пуа. О, оларгъа: -Еудийлерде эбанайлыкъ япкъанда, олар бала догъгъанларыны коргенинъизде, эгер огълан олса, оны олдюринъиз, къыз олса эгер, сагъ къалдырынъыз,-деп эмир этти. Лакин эбанайлар Ад..'дан къоркъа эдилер ве Мичрайим падишасы оларгъа айткъаны киби япмайып, огълан балаларны сагъ къалдыра эдилер. О заман Мичрайим Падишасы эбанайларны озюне чагъыртты ве олардан: -Не ичюн бойле япасынъыз?Не ичюн огълан балаларны сагъ къалдырасынъыз?-деп сорады. -Еудий къадынлары Мичрайим къадынлары дайын дегиль. Олар сагъламлар. Эбанай кельмезден эвель, олар энди догъалар,-дедилер Парогъа эбанайлар. Ад..'гъа эбанайларгъа мераметли эди. Халкъ исе чокъ сайылы ве онынъ ичюн къудретли ве кучлю ола эди. Эбанайлар Ад..'гъа къоркъкъанлары ичюн, О оларны къоранталы ве эвли-баркълы этти. О заман Паро бутюн халкъына эмир этти: -Эр бир янъы догъгъан еудий огъланыны дерьягъа ташланъыз, эр бир къызны исе сагъ къалдырынъыз. Exodus Chapter 1 שְׁמוֹת א וְאֵלֶּה, שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, הַבָּאִים, מִצְרָיְמָה: אֵת יַעֲקֹב, אִישׁ וּבֵיתוֹ בָּאוּ. 1 Now these are the names of the sons of Israel, who came into Egypt with Jacob; every man came with his household: ב רְאוּבֵן שִׁמְעוֹן, לֵוִי וִיהוּדָה. 2 Reuben, Simeon, Levi, and Judah; ג יִשָּׂשכָר זְבוּלֻן, וּבִנְיָמִן. 3 Issachar, Zebulun, and Benjamin; ד דָּן וְנַפְתָּלִי, גָּד וְאָשֵׁר. 4 Dan and Naphtali, Gad and Asher. ה וַיְהִי, כָּל-נֶפֶשׁ יֹצְאֵי יֶרֶךְ-יַעֲקֹב--שִׁבְעִים נָפֶשׁ; וְיוֹסֵף, הָיָה בְמִצְרָיִם. 5 And all the souls that came out of the loins of Jacob were seventy souls; and Joseph was in Egypt already. ו וַיָּמָת יוֹסֵף וְכָל-אֶחָיו, וְכֹל הַדּוֹר הַהוּא. 6 And Joseph died, and all his brethren, and all that generation. ז וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל, פָּרוּ וַיִּשְׁרְצוּ וַיִּרְבּוּ וַיַּעַצְמוּ--בִּמְאֹד מְאֹד; וַתִּמָּלֵא הָאָרֶץ, אֹתָם. {פ} 7 And the children of Israel were fruitful, and increased abundantly, and multiplied, and waxed exceeding mighty; and the land was filled with them. {P} ח וַיָּקָם מֶלֶךְ-חָדָשׁ, עַל-מִצְרָיִם, אֲשֶׁר לֹא-יָדַע, אֶת-יוֹסֵף. 8 Now there arose a new king over Egypt, who knew not Joseph. ט וַיֹּאמֶר, אֶל-עַמּוֹ: הִנֵּה, עַם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל--רַב וְעָצוּם, מִמֶּנּוּ. 9 And he said unto his people: 'Behold, the people of the children of Israel are too many and too mighty for us; י הָבָה נִתְחַכְּמָה, לוֹ: פֶּן-יִרְבֶּה, וְהָיָה כִּי-תִקְרֶאנָה מִלְחָמָה וְנוֹסַף גַּם-הוּא עַל-שֹׂנְאֵינוּ, וְנִלְחַם-בָּנוּ, וְעָלָה מִן-הָאָרֶץ. 10 come, let us deal wisely with them, lest they multiply, and it come to pass, that, when there befalleth us any war, they also join themselves unto our enemies, and fight against us, and get them up out of the land.' יא וַיָּשִׂימוּ עָלָיו שָׂרֵי מִסִּים, לְמַעַן עַנֹּתוֹ בְּסִבְלֹתָם; וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת, לְפַרְעֹה--אֶת-פִּתֹם, וְאֶת-רַעַמְסֵס. 11 Therefore they did set over them taskmasters to afflict them with their burdens. And they built for Pharaoh store-cities, Pithom and Raamses. יב וְכַאֲשֶׁר יְעַנּוּ אֹתוֹ, כֵּן יִרְבֶּה וְכֵן יִפְרֹץ; וַיָּקֻצוּ, מִפְּנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל. 12 But the more they afflicted them, the more they multiplied and the more they spread abroad. And they were adread because of the children of Israel. יג וַיַּעֲבִדוּ מִצְרַיִם אֶת-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, בְּפָרֶךְ. 13 And the Egyptians made the children of Israel to serve with rigour. יד וַיְמָרְרוּ אֶת-חַיֵּיהֶם בַּעֲבֹדָה קָשָׁה, בְּחֹמֶר וּבִלְבֵנִים, וּבְכָל-עֲבֹדָה, בַּשָּׂדֶה--אֵת, כָּל-עֲבֹדָתָם, אֲשֶׁר-עָבְדוּ בָהֶם, בְּפָרֶךְ. 14 And they made their lives bitter with hard service, in mortar and in brick, and in all manner of service in the field; in all their service, wherein they made them serve with rigour. טו וַיֹּאמֶר מֶלֶךְ מִצְרַיִם, לַמְיַלְּדֹת הָעִבְרִיֹּת, אֲשֶׁר שֵׁם הָאַחַת שִׁפְרָה, וְשֵׁם הַשֵּׁנִית פּוּעָה. 15 And the king of Egypt spoke to the Hebrew midwives, of whom the name of the one was Shiphrah, and the name of the other Puah; טז וַיֹּאמֶר, בְּיַלֶּדְכֶן אֶת-הָעִבְרִיּוֹת, וּרְאִיתֶן, עַל-הָאָבְנָיִם: אִם-בֵּן הוּא וַהֲמִתֶּן אֹתוֹ, וְאִם-בַּת הִוא וָחָיָה. 16 and he said: 'When ye do the office of a midwife to the Hebrew women, ye shall look upon the birthstool: if it be a son, then ye shall kill him; but if it be a daughter, then she shall live.' יז וַתִּירֶאןָ הַמְיַלְּדֹת, אֶת-הָאֱלֹהִים, וְלֹא עָשׂוּ, כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אֲלֵיהֶן מֶלֶךְ מִצְרָיִם; וַתְּחַיֶּיןָ, אֶת-הַיְלָדִים. 17 But the midwives feared God, and did not as the king of Egypt commanded them, but saved the men-children alive. יח וַיִּקְרָא מֶלֶךְ-מִצְרַיִם, לַמְיַלְּדֹת, וַיֹּאמֶר לָהֶן, מַדּוּעַ עֲשִׂיתֶן הַדָּבָר הַזֶּה; וַתְּחַיֶּיןָ, אֶת-הַיְלָדִים. 18 And the king of Egypt called for the midwives, and said unto them: 'Why have ye done this thing, and have saved the men-children alive?' יט וַתֹּאמַרְןָ הַמְיַלְּדֹת אֶל-פַּרְעֹה, כִּי לֹא כַנָּשִׁים הַמִּצְרִיֹּת הָעִבְרִיֹּת: כִּי-חָיוֹת הֵנָּה, בְּטֶרֶם תָּבוֹא אֲלֵהֶן הַמְיַלֶּדֶת וְיָלָדוּ. 19 And the midwives said unto Pharaoh: 'Because the Hebrew women are not as the Egyptian women; for they are lively, and are delivered ere the midwife come unto them.' כ וַיֵּיטֶב אֱלֹהִים, לַמְיַלְּדֹת; וַיִּרֶב הָעָם וַיַּעַצְמוּ, מְאֹד. 20 And God dealt well with the midwives; and the people multiplied, and waxed very mighty. כא וַיְהִי, כִּי-יָרְאוּ הַמְיַלְּדֹת אֶת-הָאֱלֹהִים; וַיַּעַשׂ לָהֶם, בָּתִּים. 21 And it came to pass, because the midwives feared God, that He made them houses. כב וַיְצַו פַּרְעֹה, לְכָל-עַמּוֹ לֵאמֹר: כָּל-הַבֵּן הַיִּלּוֹד, הַיְאֹרָה תַּשְׁלִיכֻהוּ, וְכָל-הַבַּת, תְּחַיּוּן. {פ} 22 And Pharaoh charged all his people, saying: 'Every son that is born ye shall cast into the river, and every daughter ye shall save alive.' {P}

Yoçer Olamim neşi ve-ramim, Sarfe meromim be-ehad be-şabbat. Çur Ddar şamayim gazar le-mayim, Ğivdil bentayim be-şeni be-şabbat. Hay ve Qaddişa ğer'a yabbaşa Liğyot kol nafşa şelişi be-şabbat. Qore ğad-dorot, yaçar moorot, Koheve mazzarot reviği be-şabbat. Ofot şemaya ve-şirçe maya Ğimçi Ğasin Yağ ğamişi be-şabbat. Iş ğa-adama bara bo-ğohma, Be-çelem ruma, be-şişi be-şabbat. Killa melahto bi-yom şabbato, Çivva lağdato li-ş-mor et ğa-şabbat. Asar melaha, gam rov beraha Ğinhil ve-zikka le-şomere ğa-şabbat.

Devarim-Qanunnıñ Tekrarı 1-8 (Crimean Karaite-Hebrew-English)

Moşe'niñ Nasiatları

Bu sözlerniñ episini Moşe butün Yisraelge Yarden ozenini keçmezden evel, Aravadaki sahrada, Qızıl deñiz ogünde, Paran ve Tofel, Lavan, Haçerot ve Di-Zahav yerlerinde ayta edi.

Horev yerinden Kadeş-Barnea şeerinece Seir dağlarından keçip ketken yolnıñ uzunlığı on bir kunlüktir.

40-ıncı yılı, 11-inci aynıñ birinci kunü Moşe Yisrael evlatlarına T-ñri'niñ olarğa butün emir etkenini tekrarladı.

Moşe, Heşbon şeerinde yaşağan amorlılarnıñ padişası Sihonnı ve, Aştarot ve Edrey şeerlerinde yaşağan, Başannıñ padişası olğan Ognı yeñgen edi. Endi ise Yarden ozeniniñ şarq yanında, Moav toprağında Moşe bu Qanunnı añlatıp başladı:



-T-ñrimiz olğan Ad.. Horev yerinde bizge boyle ayttı: Bu dağlarda yaşağanıñız yeter! Aman turıp, yolğa çıqıñız. Amorlılarnıñ dağlı toprağına ketiñiz, Aravada, dağlarda ve vadiyde, Negevde ve deñiz yalısında, Hanaanlılarnıñ toprağında ve Livanda, buyük Firat deryasınace yaşağan qomşu halqlarğa barıñız. Baqıñız, Men bu topraqñı endi sizge berdim. Ad.. bu yerlerni Avraham, Yiçaq, Yaakov ve dedeleriñizge ve olarnıñ evlatlarına bermege ant etti. Barıñız dai olarnıñ saipleri oluñız.

Моше'нинъ Насиатлары



Бу сёзлернинъ эписини Моше бутюн Йисраэльге Ярден озенини кечмезден эвель, Аравадаки сахрада, Къызыл денъиз огюнде, Паран ве Тофель, Лаван, Хачерот ве Ди-Захав ерлеринде айта эди.



Хорев еринден Кадеш-Барнеа шеэринедже Сеир дагъларындан кечип кеткен ёлнынъ узунлыгъы он бир кунлюктир.



40-ынджы йылы, 11-инджи айнынъ биринджи куню Моше Йисраэль эвлатларына Т-нъри'нинъ оларгъа бутюн эмир эткенини текрарлады.



Моше, Хешбон шеэринде яшагъан аморлыларнынъ падишасы Сихонны ве, Аштарот ве Эдрей шеэрлеринде яшагъан, Башаннынъ падишасы олгъан Огны енъген эди. Энди исе Ярден озенининъ шаркъ янында, Моав топрагъында Моше бу Къанунны анълатып башлады:





-Т-нъримиз олгъан Ад.. Хорев еринде бизге бойле айтты: Бу дагъларда яшагъанынъыз етер! Аман турып, ёлгъа чыкъынъыз. Аморлыларнынъ дагълы топрагъына кетинъиз, Аравада, дагъларда ве вадийде, Негевде ве денъиз ялысында, Ханаанлыларнынъ топрагъында ве Ливанда, буюк Фират дерьясынадже яшагъан къомшу халкъларгъа барынъыз. Бакъынъыз, Мен бу топракънъы энди сизге бердим. Ад.. бу ерлерни Аврахам, Йичакъ, Яаков ве деделеринъизге ве оларнынъ эвлатларына бермеге ант этти. Барынъыз даи оларнынъ саиплери олунъыз.





א אֵלֶּה הַדְּבָרִים, אֲשֶׁר דִּבֶּר מֹשֶׁה אֶל-כָּל-יִשְׂרָאֵל, בְּעֵבֶר, הַיַּרְדֵּן: בַּמִּדְבָּר בָּעֲרָבָה מוֹל סוּף בֵּין-פָּארָן וּבֵין-תֹּפֶל, וְלָבָן וַחֲצֵרֹת--וְדִי זָהָב. 1 These are the words which Moses spoke unto all Israel beyond the Jordan; in the wilderness, in the Arabah, over against Suph, between Paran and Tophel, and Laban, and Hazeroth, and Di-zahab. ב אַחַד עָשָׂר יוֹם מֵחֹרֵב, דֶּרֶךְ הַר-שֵׂעִיר, עַד, קָדֵשׁ בַּרְנֵעַ. 2 It is eleven days journey from Horeb unto Kadesh-barnea by the way of mount Seir. ג וַיְהִי בְּאַרְבָּעִים שָׁנָה, בְּעַשְׁתֵּי-עָשָׂר חֹדֶשׁ בְּאֶחָד לַחֹדֶשׁ; דִּבֶּר מֹשֶׁה, אֶל-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, כְּכֹל אֲשֶׁר צִוָּה יְהוָה אֹתוֹ, אֲלֵהֶם. 3 And it came to pass in the fortieth year, in the eleventh month, on the first day of the month, that Moses spoke unto the children of Israel, according unto all that the LORD had given him in commandment unto them; ד אַחֲרֵי הַכֹּתוֹ, אֵת סִיחֹן מֶלֶךְ הָאֱמֹרִי, אֲשֶׁר יוֹשֵׁב, בְּחֶשְׁבּוֹן--וְאֵת, עוֹג מֶלֶךְ הַבָּשָׁן, אֲשֶׁר-יוֹשֵׁב בְּעַשְׁתָּרֹת, בְּאֶדְרֶעִי. 4 after he had smitten Sihon the king of the Amorites, who dwelt in Heshbon, and Og the king of Bashan, who dwelt in Ashtaroth, at Edrei; ה בְּעֵבֶר הַיַּרְדֵּן, בְּאֶרֶץ מוֹאָב, הוֹאִיל מֹשֶׁה, בֵּאֵר אֶת-הַתּוֹרָה הַזֹּאת לֵאמֹר. 5 beyond the Jordan, in the land of Moab, took Moses upon him to expound this law, saying: ו יְהוָה אֱלֹהֵינוּ דִּבֶּר אֵלֵינוּ, בְּחֹרֵב לֵאמֹר: רַב-לָכֶם שֶׁבֶת, בָּהָר הַזֶּה. 6 The LORD our God spoke unto us in Horeb, saying: 'Ye have dwelt long enough in this mountain; ז פְּנוּ וּסְעוּ לָכֶם, וּבֹאוּ הַר הָאֱמֹרִי וְאֶל-כָּל-שְׁכֵנָיו, בָּעֲרָבָה בָהָר וּבַשְּׁפֵלָה וּבַנֶּגֶב, וּבְחוֹף הַיָּם--אֶרֶץ הַכְּנַעֲנִי וְהַלְּבָנוֹן, עַד-הַנָּהָר הַגָּדֹל נְהַר-פְּרָת. 7 turn you, and take your journey, and go to the hill-country of the Amorites and unto all the places nigh thereunto, in the Arabah, in the hill-country, and in the Lowland, and in the South, and by the sea-shore; the land of the Canaanites, and Lebanon, as far as the great river, the river Euphrates. ח רְאֵה נָתַתִּי לִפְנֵיכֶם, אֶת-הָאָרֶץ; בֹּאוּ, וּרְשׁוּ אֶת-הָאָרֶץ, אֲשֶׁר נִשְׁבַּע יְהוָה לַאֲבֹתֵיכֶם לְאַבְרָהָם לְיִצְחָק וּלְיַעֲקֹב לָתֵת לָהֶם, וּלְזַרְעָם אַחֲרֵיהֶם. 8 Behold, I have set the land before you: go in and possess the land which the LORD swore unto your fathers, to Abraham, to Isaac, and to Jacob, to give unto them and to their seed after them.

Qanunnıñ Tekrarı 16:8-16:15 Aftalar Bayramı(Hıccı)-Şavuot

Qanunnıñ Tekrarı 16:8-16:15 Aftalar Bayramı(Hıccı)



Ozüñe yedi afta say. Pişken aşlıqnı oraqnen orıp başlağan vaqıtıñdan bu yedi aftanı say. O zaman T-ñriñ olğan Ad.. içün Aftalar Hıccı(Bayramı)nı yap. T-ñriñ olğan Ad.. saña nasıl bereket bergen olsa, istegiñe kore bahşışlarıñnı ketir ve T-ñrin olğan Ad..'nıñ ogünde şeñlen. Sen, oğluñ, qızıñ, hızmetçi aqaylarıñ ve apaylarıñ, siziñ yerleriñizde yaşağan Leviyliler, arañızda yat halqlardan olğanlar, oksüzler ve tul apaylar, Namı olsun dep, T-ñrin olğan Ad.. saylaycaq yerde şeñleniñiz. Miçrayimde qul olğanıñnı aqılıñda tut ve episi bu nizamnamelerni tut ve becer.



Къануннынъ Текрары 16:8-16:15 Афталар Байрамы(Хыджджы)

Озюнъе еди афта сай. Пишкен ашлыкъны оракънен орып башлагъан вакъытынъдан бу еди афтаны сай. О заман Т-нъринъ олгъан Ад.. ичюн Афталар Хыджджы(Байрамы)ны яп. Т-нъринъ олгъан Ад.. санъа насыл берекет берген олса, истегинъе коре бахшышларынъны кетир ве Т-нърин олгъан Ад..'нынъ огюнде шенълен. Сен, огълунъ, къызынъ, хызметчи акъайларынъ ве апайларынъ, сизинъ ерлеринъизде яшагъан Левийлилер, аранъызда ят халкълардан олгъанлар, оксюзлер ве тул апайлар, Намы олсун деп, Т-нърин олгъан Ад.. сайлайджакъ ерде шенъленинъиз. Мичрайимде къул олгъанынъны акъылынъда тут ве эписи бу низамнамелерни тут ве беджер.



ט שִׁבְעָה שָׁבֻעֹת, תִּסְפָּר-לָךְ: מֵהָחֵל חֶרְמֵשׁ, בַּקָּמָה, תָּחֵל לִסְפֹּר, שִׁבְעָה שָׁבֻעוֹת. 9 Seven weeks shalt thou number unto thee; from the time the sickle is first put to the standing corn shalt thou begin to number seven weeks. י וְעָשִׂיתָ חַג שָׁבֻעוֹת, לַיהוָה אֱלֹהֶיךָ--מִסַּת נִדְבַת יָדְךָ, אֲשֶׁר תִּתֵּן: כַּאֲשֶׁר יְבָרֶכְךָ, יְהוָה אֱלֹהֶיךָ. 10 And thou shalt keep the feast of weeks unto the LORD thy God after the measure of the freewill-offering of thy hand, which thou shalt give, according as the LORD thy God blesseth thee. יא וְשָׂמַחְתָּ לִפְנֵי יְהוָה אֱלֹהֶיךָ, אַתָּה וּבִנְךָ וּבִתֶּךָ וְעַבְדְּךָ וַאֲמָתֶךָ, וְהַלֵּוִי אֲשֶׁר בִּשְׁעָרֶיךָ, וְהַגֵּר וְהַיָּתוֹם וְהָאַלְמָנָה אֲשֶׁר בְּקִרְבֶּךָ--בַּמָּקוֹם, אֲשֶׁר יִבְחַר יְהוָה אֱלֹהֶיךָ, לְשַׁכֵּן שְׁמוֹ, שָׁם. 11 And thou shalt rejoice before the LORD thy God, thou, and thy son, and thy daughter, and thy man-servant, and thy maid-servant, and the Levite that is within they gates, and the stranger, and the fatherless, and the widow, that are in the midst of thee, in the place which the LORD thy God shall choose to cause His name to dwell there. יב וְזָכַרְתָּ, כִּי-עֶבֶד הָיִיתָ בְּמִצְרָיִם; וְשָׁמַרְתָּ וְעָשִׂיתָ, אֶת-הַחֻקִּים הָאֵלֶּה. {פ} 12 And thou shalt remember that thou wast a bondman in Egypt; and thou shalt observe and do these statutes.

Bu Aftanıñ Peraşası Moşe ve İtro-Şemot-Çıqış-18-Crimean Karaite Dialect

Bu Aftanıñ Peraşası Moşe ve İtro-Şemot-Çıqış-18-Crimean Karaite Dialect



Moşe ve İtro



Moşeniñ qaynatası Midyannıñ ruhaniyi İtro, Ha-Şem Miçrayimden İsraellilerni alıp çıqqanda, Moşe ve Ozüniñ halqı İsrael içün Ha-Şem'niñ yapqan episi şeyleri aqqında eşitti. O zaman Moşeniñ qaynatası İtro ondan evel evine qaytarılğan Moşeniñ apayını Çipporanı ve onıñ eki oğlunı ozüne çağırttı. Olardan biriniñ adı Gerşom edi çünki Moşe : Men yabancı yerde vaqtınca yaşağan adam oldım,-dey edi. Ekincisiniñ adı ise Eliezer edi, çünki Moşe: Babamnıñ T-nrisi, maña yardımcı olıp, meni paronıñ qılıçından qorçaladı,-dep ayta edi. Moşeniñ qaynatası İtro Moşeniñ apayı ve balalarınen sahrağa, T-nriniñ dağı yanında ordunen yerleşken Moşeğe kelip, oña boyle haber yolladı:



-Men, seniñ qaynatañ İtro, ve seniñ apayıñ, ve onen beraber eki oğluñ saña kelemiz.

Moşe qaynatasını qarşılımağa çıqtı, oña bek bukti ve onı opti. Biri-birinen soraşqanlarından soñ, olar çadırğa kirdiler. Soñ Moşe qaynatasına İsrael içün T-nri paronen ve episi miçrayimlilernen yapqanlarını ikaye etti. İsraellilerni miçrayimlilerden ve paronıñ qollarından nasıl qurtarğan aqqında da ikaye etti. İsraellilerni miçrayimlilerden ve paronıñ qollarından qurtarğanda, Ha-Şem israellilerge yapqan eiyiliklerine İtro quvandı ve boyle dedi:

-Sizin miçrayimlilerniñ ve paronıñ qolundan qurtarğan ve bu halqñı miçrayimlilerniñ uküminden azat etken T-nrige biñ şukürler olsun! Şimdi men bilem ki: T-nri episi T-nrilerden buyük, çünki O, boyle şeyler yapıp, İsraellilerni ğururlı miçrayimlilerniñ T-nrilerinden qurtardı.



Soñ Moşeniñ qaynatası İtro T-nrige butünley yaqılğan ve başqa qorbanlar çaldı. Soñ T-nriniñ ogünde Moşeniñ qaynatasınen beraber aş aşamaq içün, Aaron ve İsraelniñ aqsaqlları keldiler.



İtronıñ Mesleatları



Aylanır kunü Moşe, halqnı mahkeme etmek içün, oturdı, ve halq Moşeniñ ogünde sabadan aqşamğace turdı. Moşeniñ qaynatası Moşe halqnen yapqanlarınıñ episini korip, ondan:

-Bu, seniñ halqnen yapqanıñ nedir? Ne içün sen butün kun oturasıñ, halq ise seniñ ogüñde sabadan aqşamğace tura?-dep soradı.

-Halq maña, T-nriniñ iradesini bilmek içün, kele,-dedi Moşe qaynatasına.- Olarda nasıldır iş çıqqanda, olar maña keleler. Men ise, davalarını çezip, olarğa T-nriniñ nizamnamelerinen qanunlarını ogretem.



Lakin Moşeniñ qaynatası oña boyle dedi:

-Seniñ yapqanlarıñ yahşı degil. Sen ozüñni ve sennen olğan halqnı qıynaycaqsıñ, çünki sen içün bu pek ağır iş: sen onı ozüñ baş etamazsıñ. Şimdi aytqanlarımnı diñle, men saña aqıl ogreteyim, ve Ad.. sennen olur. Sen halq içün Ad..nıñ ogünde aracı olıp, Ad..ğa olarnıñ davalarını yetkiz. Olarğa Ad..nıñ nizamnamelerini ve qanuñlarını ogret. Nasıl yaşamaq ve nasıl işler yapmaqñı halqqa ogret. Ozüñe ise butün halqtan qabiliyetli, Ad..dan qorqqan, aç-koz olmağan ve adaletli adamlarnı saylap al da, olarnı halqnıñ ustüne biñbaşı, yuzbaşı, ellibaşı ve onbaşı olaraq qoy. Olar daima halqnıñ davalarını çezsinler. Er bir pek muim iş aqqında seni haberdar etip, çezmesini saña bersinler, ufaq-tüfek davalarnı ise ozleri çezsinler. Saña qolayca olur, işniñ ağırlığı olarğa da tüşer. Bu-Ad..nıñ saña emiri. Sen bunı yapsañ eger, çıdap olursıñ. Butün halq ise qanaatlenip, oz yerine esen-aman qaytır.



Moşe qaynatasınıñ aytqanlarını diñledi ve onıñ episi aytqanlarını yaptı. Moşe butün İsraelden qabiliyetli adamlarnı sayladı ve olarnı halqnıñ başlıqları etip, ya da biñbaşı, yuzbaşı, ellibaşı ve onbaşo olaraq qoydı. Olar daima halqnıñ davalarını çeze ediler: muim işler aqqında Moşeğa qaber etip, çezmesin oña bere ediler, ufaq-tüfek davalarnı ise ozleri çeze ediler.



Soñ Moşe qaynatasınen sağlıqlaştı, ve o,oz toprağına ketti.



Бу Афтанынъ Перашасы Моше ве Итро-Шемот-Чыкъыш-18-Джримеан Караите Диальеджт





Моше ве Итро





Мошенинъ къайнатасы Мидьяннынъ руханийи Итро, Ха-Шем Мичрайимден Исраэллилерни алып чыкъкъанда, Моше ве Озюнинъ халкъы Исраэль ичюн Ха-Шем'нинъ япкъан эписи шейлери акъкъында эшитти. О заман Мошенинъ къайнатасы Итро ондан эвель эвине къайтарылгъан Мошенинъ апайыны Чиппораны ве онынъ эки огълуны озюне чагъыртты. Олардан бирининъ ады Гершом эди чюнки Моше : Мен ябанджы ерде вакътынджа яшагъан адам олдым,-дей эди. Экинджисининъ ады исе Элиэзер эди, чюнки Моше: Бабамнынъ Т-нриси, манъа ярдымджы олып, мени паронынъ къылычындан къорчалады,-деп айта эди. Мошенинъ къайнатасы Итро Мошенинъ апайы ве балаларынен сахрагъа, Т-нрининъ дагъы янында ордунен ерлешкен Мошегъе келип, онъа бойле хабер ёллады:





-Мен, сенинъ къайнатанъ Итро, ве сенинъ апайынъ, ве онен берабер эки огълунъ санъа келемиз.



Моше къайнатасыны къаршылымагъа чыкъты, онъа бек букти ве оны опти. Бири-биринен сорашкъанларындан сонъ, олар чадыргъа кирдилер. Сонъ Моше къайнатасына Исраэль ичюн Т-нри паронен ве эписи мичрайимлилернен япкъанларыны икае этти. Исраэллилерни мичрайимлилерден ве паронынъ къолларындан насыл къуртаргъан акъкъында да икае этти. Исраэллилерни мичрайимлилерден ве паронынъ къолларындан къуртаргъанда, Ха-Шем исраэллилерге япкъан эийиликлерине Итро къуванды ве бойле деди:



-Сизин мичрайимлилернинъ ве паронынъ къолундан къуртаргъан ве бу халкънъы мичрайимлилернинъ укюминден азат эткен Т-нриге бинъ шукюрлер олсун! Шимди мен билем ки: Т-нри эписи Т-нрилерден буюк, чюнки О, бойле шейлер япып, Исраэллилерни гъурурлы мичрайимлилернинъ Т-нрилеринден къуртарды.





Сонъ Мошенинъ къайнатасы Итро Т-нриге бутюнлей якъылгъан ве башкъа къорбанлар чалды. Сонъ Т-нрининъ огюнде Мошенинъ къайнатасынен берабер аш ашамакъ ичюн, Аарон ве Исраэльнинъ акъсакъллары кельдилер.





Итронынъ Меслеатлары





Айланыр куню Моше, халкъны махкеме этмек ичюн, отурды, ве халкъ Мошенинъ огюнде сабадан акъшамгъадже турды. Мошенинъ къайнатасы Моше халкънен япкъанларынынъ эписини корип, ондан:



-Бу, сенинъ халкънен япкъанынъ недир? Не ичюн сен бутюн кун отурасынъ, халкъ исе сенинъ огюнъде сабадан акъшамгъадже тура?-деп сорады.



-Халкъ манъа, Т-нрининъ ирадесини бильмек ичюн, келе,-деди Моше къайнатасына.- Оларда насылдыр иш чыкъкъанда, олар манъа келелер. Мен исе, даваларыны чезип, оларгъа Т-нрининъ низамнамелеринен къанунларыны огретем.





Лакин Мошенинъ къайнатасы онъа бойле деди:



-Сенинъ япкъанларынъ яхшы дегиль. Сен озюнъни ве сеннен олгъан халкъны къыйнайджакъсынъ, чюнки сен ичюн бу пек агъыр иш: сен оны озюнъ баш этамазсынъ. Шимди айткъанларымны динъле, мен санъа акъыл огретейим, ве Ад.. сеннен олур. Сен халкъ ичюн Ад..нынъ огюнде араджы олып, Ад..гъа оларнынъ даваларыны еткиз. Оларгъа Ад..нынъ низамнамелерини ве къанунъларыны огрет. Насыл яшамакъ ве насыл ишлер япмакънъы халкъкъа огрет. Озюнъе исе бутюн халкътан къабилиетли, Ад..дан къоркъкъан, ач-коз олмагъан ве адалетли адамларны сайлап ал да, оларны халкънынъ устюне бинъбашы, юзбашы, эллибашы ве онбашы оларакъ къой. Олар даима халкънынъ даваларыны чезсинлер. Эр бир пек муим иш акъкъында сени хабердар этип, чезмесини санъа берсинлер, уфакъ-тюфек даваларны исе озлери чезсинлер. Санъа къолайджа олур, ишнинъ агъырлыгъы оларгъа да тюшер. Бу-Ад..нынъ санъа эмири. Сен буны япсанъ эгер, чыдап олурсынъ. Бутюн халкъ исе къанаатленип, оз ерине эсен-аман къайтыр.





Моше къайнатасынынъ айткъанларыны динъледи ве онынъ эписи айткъанларыны япты. Моше бутюн Исраэльден къабилиетли адамларны сайлады ве оларны халкънынъ башлыкълары этип, я да бинъбашы, юзбашы, эллибашы ве онбашо оларакъ къойды. Олар даима халкънынъ даваларыны чезе эдилер: муим ишлер акъкъында Мошегъа къабер этип, чезмесин онъа бере эдилер, уфакъ-тюфек даваларны исе озлери чезе эдилер.





Сонъ Моше къайнатасынен сагълыкълашты, ве о,оз топрагъына кетти.









Exodus Chapter 18 שְׁמוֹת

א וַיִּשְׁמַע יִתְרוֹ כֹהֵן מִדְיָן, חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵת כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה אֱלֹהִים לְמֹשֶׁה, וּלְיִשְׂרָאֵל עַמּוֹ: כִּי-הוֹצִיא יְהוָה אֶת-יִשְׂרָאֵל, מִמִּצְרָיִם. 1 Now Jethro, the priest of Midian, Moses' father-in-law, heard of all that God had done for Moses, and for Israel His people, how that the LORD had brought Israel out of Egypt.

ב וַיִּקַּח, יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, אֶת-צִפֹּרָה, אֵשֶׁת מֹשֶׁה--אַחַר, שִׁלּוּחֶיהָ. 2 And Jethro, Moses' father-in-law, took Zipporah, Moses' wife, after he had sent her away,

ג וְאֵת, שְׁנֵי בָנֶיהָ: אֲשֶׁר שֵׁם הָאֶחָד, גֵּרְשֹׁם--כִּי אָמַר, גֵּר הָיִיתִי בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה. 3 and her two sons; of whom the name of the one was Gershom; for he said: 'I have been a stranger in a strange land';

ד וְשֵׁם הָאֶחָד, אֱלִיעֶזֶר--כִּי-אֱלֹהֵי אָבִי בְּעֶזְרִי, וַיַּצִּלֵנִי מֵחֶרֶב פַּרְעֹה. 4 and the name of the other was Eliezer: 'for the God of my father was my help, and delivered me from the sword of Pharaoh.'

ה וַיָּבֹא יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, וּבָנָיו וְאִשְׁתּוֹ--אֶל-מֹשֶׁה: אֶל-הַמִּדְבָּר, אֲשֶׁר-הוּא חֹנֶה שָׁם--הַר הָאֱלֹהִים. 5 And Jethro, Moses' father-in-law, came with his sons and his wife unto Moses into the wilderness where he was encamped, at the mount of God;

ו וַיֹּאמֶר, אֶל-מֹשֶׁה, אֲנִי חֹתֶנְךָ יִתְרוֹ, בָּא אֵלֶיךָ; וְאִשְׁתְּךָ--וּשְׁנֵי בָנֶיהָ, עִמָּהּ. 6 and he said unto Moses: 'I thy father-in-law Jethro am coming unto thee, and thy wife, and her two sons with her.'

ז וַיֵּצֵא מֹשֶׁה לִקְרַאת חֹתְנוֹ, וַיִּשְׁתַּחוּ וַיִּשַּׁק-לוֹ, וַיִּשְׁאֲלוּ אִישׁ-לְרֵעֵהוּ, לְשָׁלוֹם; וַיָּבֹאוּ, הָאֹהֱלָה. 7 And Moses went out to meet his father-in-law, and bowed down and kissed him; and they asked each other of their welfare; and they came into the tent.

ח וַיְסַפֵּר מֹשֶׁה, לְחֹתְנוֹ, אֵת כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה יְהוָה לְפַרְעֹה וּלְמִצְרַיִם, עַל אוֹדֹת יִשְׂרָאֵל: אֵת כָּל-הַתְּלָאָה אֲשֶׁר מְצָאָתַם בַּדֶּרֶךְ, וַיַּצִּלֵם יְהוָה. 8 And Moses told his father-in-law all that the LORD had done unto Pharaoh and to the Egyptians for Israel's sake, all the travail that had come upon them by the way, and how the LORD delivered them.

ט וַיִּחַדְּ יִתְרוֹ--עַל כָּל-הַטּוֹבָה, אֲשֶׁר-עָשָׂה יְהוָה לְיִשְׂרָאֵל: אֲשֶׁר הִצִּילוֹ, מִיַּד מִצְרָיִם. 9 And Jethro rejoiced for all the goodness which the LORD had done to Israel, in that He had delivered them out of the hand of the Egyptians.

י וַיֹּאמֶר, יִתְרוֹ, בָּרוּךְ יְהוָה, אֲשֶׁר הִצִּיל אֶתְכֶם מִיַּד מִצְרַיִם וּמִיַּד פַּרְעֹה: אֲשֶׁר הִצִּיל אֶת-הָעָם, מִתַּחַת יַד-מִצְרָיִם. 10 And Jethro said: 'Blessed be the LORD, who hath delivered you out of the hand of the Egyptians, and out of the hand of Pharaoh; who hath delivered the people from under the hand of the Egyptians.

יא עַתָּה יָדַעְתִּי, כִּי-גָדוֹל יְהוָה מִכָּל-הָאֱלֹהִים: כִּי בַדָּבָר, אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם. 11 Now I know that the LORD is greater than all gods; yea, for that they dealt proudly against them.'

יב וַיִּקַּח יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, עֹלָה וּזְבָחִים--לֵאלֹהִים; וַיָּבֹא אַהֲרֹן וְכֹל זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל, לֶאֱכָל-לֶחֶם עִם-חֹתֵן מֹשֶׁה--לִפְנֵי הָאֱלֹהִים. 12 And Jethro, Moses' father-in-law, took a burnt-offering and sacrifices for God; and Aaron came, and all the elders of Israel, to eat bread with Moses' father-in-law before God.

יג וַיְהִי, מִמָּחֳרָת, וַיֵּשֶׁב מֹשֶׁה, לִשְׁפֹּט אֶת-הָעָם; וַיַּעֲמֹד הָעָם עַל-מֹשֶׁה, מִן-הַבֹּקֶר עַד-הָעָרֶב. 13 And it came to pass on the morrow, that Moses sat to judge the people; and the people stood about Moses from the morning unto the evening.

יד וַיַּרְא חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵת כָּל-אֲשֶׁר-הוּא עֹשֶׂה לָעָם; וַיֹּאמֶר, מָה-הַדָּבָר הַזֶּה אֲשֶׁר אַתָּה עֹשֶׂה לָעָם--מַדּוּעַ אַתָּה יוֹשֵׁב לְבַדֶּךָ, וְכָל-הָעָם נִצָּב עָלֶיךָ מִן-בֹּקֶר עַד-עָרֶב. 14 And when Moses' father-in-law saw all that he did to the people, he said: 'What is this thing that thou doest to the people? why sittest thou thyself alone, and all the people stand about thee from morning unto even?'

טו וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה, לְחֹתְנוֹ: כִּי-יָבֹא אֵלַי הָעָם, לִדְרֹשׁ אֱלֹהִים. 15 And Moses said unto his father-in-law: 'Because the people come unto me to inquire of God;

טז כִּי-יִהְיֶה לָהֶם דָּבָר, בָּא אֵלַי, וְשָׁפַטְתִּי, בֵּין אִישׁ וּבֵין רֵעֵהוּ; וְהוֹדַעְתִּי אֶת-חֻקֵּי הָאֱלֹהִים, וְאֶת-תּוֹרֹתָיו. 16 when they have a matter, it cometh unto me; and I judge between a man and his neighbour, and I make them know the statutes of God, and His laws.'

יז וַיֹּאמֶר חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵלָיו: לֹא-טוֹב, הַדָּבָר, אֲשֶׁר אַתָּה, עֹשֶׂה. 17 And Moses' father-in-law said unto him: 'The thing that thou doest is not good.

יח נָבֹל תִּבֹּל--גַּם-אַתָּה, גַּם-הָעָם הַזֶּה אֲשֶׁר עִמָּךְ: כִּי-כָבֵד מִמְּךָ הַדָּבָר, לֹא-תוּכַל עֲשֹׂהוּ לְבַדֶּךָ. 18 Thou wilt surely wear away, both thou, and this people that is with thee; for the thing is too heavy for thee; thou art not able to perform it thyself alone.

יט עַתָּה שְׁמַע בְּקֹלִי, אִיעָצְךָ, וִיהִי אֱלֹהִים, עִמָּךְ; הֱיֵה אַתָּה לָעָם, מוּל הָאֱלֹהִים, וְהֵבֵאתָ אַתָּה אֶת-הַדְּבָרִים, אֶל-הָאֱלֹהִים. 19 Hearken now unto my voice, I will give thee counsel, and God be with thee: be thou for the people before God, and bring thou the causes unto God.

כ וְהִזְהַרְתָּה אֶתְהֶם, אֶת-הַחֻקִּים וְאֶת-הַתּוֹרֹת; וְהוֹדַעְתָּ לָהֶם, אֶת-הַדֶּרֶךְ יֵלְכוּ בָהּ, וְאֶת-הַמַּעֲשֶׂה, אֲשֶׁר יַעֲשׂוּן. 20 And thou shalt teach them the statutes and the laws, and shalt show them the way wherein they must walk, and the work that they must do.

כא וְאַתָּה תֶחֱזֶה מִכָּל-הָעָם אַנְשֵׁי-חַיִל יִרְאֵי אֱלֹהִים, אַנְשֵׁי אֱמֶת--שֹׂנְאֵי בָצַע; וְשַׂמְתָּ עֲלֵהֶם, שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת, שָׂרֵי חֲמִשִּׁים, וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת. 21 Moreover thou shalt provide out of all the people able men, such as fear God, men of truth, hating unjust gain; and place such over them, to be rulers of thousands, rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens.

כב וְשָׁפְטוּ אֶת-הָעָם, בְּכָל-עֵת, וְהָיָה כָּל-הַדָּבָר הַגָּדֹל יָבִיאוּ אֵלֶיךָ, וְכָל-הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפְּטוּ-הֵם; וְהָקֵל, מֵעָלֶיךָ, וְנָשְׂאוּ, אִתָּךְ. 22 And let them judge the people at all seasons; and it shall be, that every great matter they shall bring unto thee, but every small matter they shall judge themselves; so shall they make it easier for thee and bear the burden with thee.

כג אִם אֶת-הַדָּבָר הַזֶּה, תַּעֲשֶׂה, וְצִוְּךָ אֱלֹהִים, וְיָכָלְתָּ עֲמֹד; וְגַם כָּל-הָעָם הַזֶּה, עַל-מְקֹמוֹ יָבֹא בְשָׁלוֹם. 23 If thou shalt do this thing, and God command thee so, then thou shalt be able to endure, and all this people also shall go to their place in peace.'

כד וַיִּשְׁמַע מֹשֶׁה, לְקוֹל חֹתְנוֹ; וַיַּעַשׂ, כֹּל אֲשֶׁר אָמָר. 24 So Moses hearkened to the voice of his father-in-law, and did all that he had said.

כה וַיִּבְחַר מֹשֶׁה אַנְשֵׁי-חַיִל מִכָּל-יִשְׂרָאֵל, וַיִּתֵּן אֹתָם רָאשִׁים עַל-הָעָם--שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת, שָׂרֵי חֲמִשִּׁים וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת. 25 And Moses chose able men out of all Israel, and made them heads over the people, rulers of thousands, rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens.

כו וְשָׁפְטוּ אֶת-הָעָם, בְּכָל-עֵת: אֶת-הַדָּבָר הַקָּשֶׁה יְבִיאוּן אֶל-מֹשֶׁה, וְכָל-הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפּוּטוּ הֵם. 26 And they judged the people at all seasons: the hard causes they brought unto Moses, but every small matter they judged themselves.

כז וַיְשַׁלַּח מֹשֶׁה, אֶת-חֹתְנוֹ; וַיֵּלֶךְ לוֹ, אֶל-אַרְצוֹ. {פ} 27 And Moses let his father-in-law depart; and he went his way into his own land.

Bereşit-Vayigaş-42-Yosefniñ ağa-qardaşları Mısırda(Miçrayimde)

Bu Aftanıñ Peraşası Bereşit-Vayigaş-42-Yosefniñ ağa-qardaşları Mısırda(Miçrayimde)



Yaakov Miçrayimde aşlıq olğanını bildi ve oğullarına:



-Ne baqıp oturasıñız?-dedi. -Mına, Miçrayimde aşlıq bar eken, dep eşittim.,-dep devam etti o. -Anda barıñız da, bizge yaşamaq ve olmemek içün, andan aşlıq satın alıñız.

Yosefniñ on ağası, Miçrayimden aşlıq satın almaq içün, kettiler. Yosefniñ qardaşını Binyaminni ise, Yaakov: Onen bir felaket olıp çıqmasın,-dep tüşünip, ağalarınen yibermedi.



Başqa kelgenlernen beraber İsraelniñ oğulları da otmek satın almağa keldiler, çünki Hanaan toprağında açlıq edi.



Yosef Miçrayimniñ akimdarı edi. Butün yer yüzündeki halqqa aşlıqnı o, sata edi. Yosefniñ ağaları oña kelip secde ettiler. Yosef ağalarını kordi ve olarnı tanıdı. Lakin olarğa duydurmadı ve olarnen sert laqırdı etti. O, olardan:



-Siz qaydan keldiñiz?-dep soradı.

-Hanaan toprağından,-dediler olar.-Aş satın almaq içün.



Yosef ağalarını tanıdı, lakin olar onı tanımadılar. Yosef olar aqqında korgen tüşlerini hatırladı ve olarğa:

-Siz casussıñız,-dedi.-Bu memleketniñ zayıf yerlerini bilmek içün keldiñiz.



-Yoq efendimiz,-dediler olar oña.- Bizi seniñ qullarıñ, aş satın almağa keldik. Bz epimiz bir adamnıñ balalarımız. Biz namuslı adamlarmız. Biz, seniñ qullarıñ, iç bir zaman casus olmadıq.

-Yoq,-dedi o, olarğa.-Memleketniñ zayıf yerlernin bilmek içün keldiñiz.



-Bizler, seniñ qullarıñ, on eki ağa-qardaşmız,-dediler olar. - Hanaan toprağından olğan bir adamnıñ oğulları olamız. Mına, kiçigimiz şimdi babamıznen. Daa biri ise endi yoq.



-Men: Siz casussıñız,- degenimde, bunı aqılımda tuta edim,-dedi olarğa Yosef. -Biz sizni boyle sınarmız: Paronıñ yaşayışınen ant etem, eger siziñ kiçik qardaşıñız mında kelmese, siz mından çıqmaysıñız. Arañızdan birini alıp yollañız, o, barsın da, qardaşıñıznı ketirsin. Siz ise qapalı olursıñız. Soñ aytqanıñıznıñ doğrulığı açılır. Yoq deseñiz, paronıñ yaşayışınen ant etem, siz casussıñız.



Ve olarnı uç kunge saqçılarnıñ qoluna berdi. Uçünci kunü Yosef olarğa:

-Menim aytqanlarımnı yapıñız ve sağ qalırsıñız, çünki men T-ñriden qorqam. Eger siz namuslı adamlar olsañız, biriñiz siz qapalğan evde otursın. Qalğanları ise, açlıq çekken qorantalarına aşlıq alıp ketsinler. Lakin aytqanıñıznıñ doğrulığını isbatlamaq ve sizge olmemek içün, kiçik qardaşıñıznı maña ketiriñiz,- dedi.



Olar oyle de yaptılar. Olar biri-birine:

-Kerçekten de, qardaşımızğa qarşı guna qazanğandırmız. O, bizge yalvarğanda, biz onıñ can azabını kordik, amma onı diñlemedik. Onıñ içün başımızğa bu bela tüşti,- dep ayta ediler. Ruben ise olarğa cevap berip:



-Oğlanğa qarşı guna etmeñiz dep, men sizge aytmadımmı? Amma siz diñlemediñiz. Mına, onıñ qanı içün odemedir,-dedi.



Olar Yosefniñ añlağanını bilmey ediler. Çünki o, olarnen terciman yardımınen laqırdı ete edi. Yosef olardan çetke çekildi ve ağladı. Soñ olarğa qayttı ve kene olarnen laqırdı etti. Olardan Şimeonnı sayladı ve ağalarınıñ kozleri ogünde onı bağlamağa buyurdi.



Yosefniñ ağa-qardaşları Hanaanğa qaytalar



Yosef olarnıñ çuvallarını aşlıqqa toldurmağa, kumüşlerini er biriniñ çuvalı içine qaytarmağa ve yolğa aş bermege emir etti. Olarğa boyle de yapıldı. Olar oz aşlıqlarını ozleriniñ eşekleri ustüne yüklediler ve andan kettiler. Gecelemek içün toqtağanda olardan biri, eşekke yem bermek içün , çuvalını açtı. Çuvalnıñ ağzında kumüşini korip, ağa-qardaşlarına:



-Kumüşim qaytarılğan. Mına o, çuvalım içinde,-dedi. Olar şaştılar ve titrep biri-birinden:

-Bu biznen T-ñriniñ yapqanı nedir?-dep soradılar.



Olar Hanaan toprağına, oz babaları Yaakovqa kelgen soñ, olarnen olğan şeyler aqqında oña boyle ikaye ettiler:

- O yerniñ akimdarı biznen sert laqırdı etti. Biz o yerniñ casusları dep belledi. Biz oña: Biz namuslı adamlarmız, casus olmağanmız. Biz on eki ağa-qardaşmız, bir babanıñ oğullarımız, biri endi yoq, kiçigi ise şimdi Hanaan toprağında babamıznen,-dedik. O yerniñ akimdarı bizge: Siz namuslı adamlar olğanıñıznı men boyle bilirim: ağa-qardaşlarıñızdan birini mende qaldırıñız, siz ise aşlıqñı alıp, qorantalarıñız açlıq çekkenleri içün qaytıñız, lakin kiçik qardaşıñıznı maña ketiriñiz. O zaman men, siz casus olmayıp, namuslı adam olğanlarıñıznı bilirim. Ağañıznı sizge qaytarıp bererim ve sizlerge bu yerde alış-berişnen oğraşmağa razılıq bererim,-dedi. Olar çuvallarını boşatqanda ise , er biriniñ çuvalından kumüşke tolu kiseleri çıqtı. Olar ozleriniñ kumüşke tolu kiselerini kordiler, olar ve babaları kordiler ve qorqtılar. Olarnıñ babaları Yaakov olarğa:



-Siz meni balalarımdan marum ettiñiz: Yosef yoq, Şimeon da yoq, endi Binyaminni de almağa isteysiñiz-episi belalar maña!-dedi. Ruben babasına:



-Eger men Binyaminni artqa qaytarıp ketirmesem, eki oğlumnı oldür. Onı maña ber. Men onı saña qaytarırım,-dedi.



-Oğlum siznen barmaycaq,-dedi babası,-çünki onıñ ağası oldi, ve o, bir ozü qaldı. Eger siz çıqacaq yolda onen bir bela olsa, siziñ içün men, çal qart, kederden o bir dünyağa keterim.



Бу Афтанынъ Перашасы Берешит-Вайигаш-42-Ёсефнинъ агъа-къардашлары Мысырда(Мичрайимде)





Яаков Мичрайимде ашлыкъ олгъаныны бильди ве огъулларына:





-Не бакъып отурасынъыз?-деди. -Мына, Мичрайимде ашлыкъ бар экен, деп эшиттим.,-деп девам этти о. -Анда барынъыз да, бизге яшамакъ ве олмемек ичюн, андан ашлыкъ сатын алынъыз.



Ёсефнинъ он агъасы, Мичрайимден ашлыкъ сатын алмакъ ичюн, кеттилер. Ёсефнинъ къардашыны Биньяминни исе, Яаков: Онен бир фелакет олып чыкъмасын,-деп тюшюнип, агъаларынен йибермеди.





Башкъа кельгенлернен берабер Исраэльнинъ огъуллары да отмек сатын алмагъа кельдилер, чюнки Ханаан топрагъында ачлыкъ эди.





Ёсеф Мичрайимнинъ акимдары эди. Бутюн ер юзюндеки халкъкъа ашлыкъны о, сата эди. Ёсефнинъ агъалары онъа келип седжде эттилер. Ёсеф агъаларыны корди ве оларны таныды. Лакин оларгъа дуйдурмады ве оларнен серт лакъырды этти. О, олардан:





-Сиз къайдан кельдинъиз?-деп сорады.



-Ханаан топрагъындан,-дедилер олар.-Аш сатын алмакъ ичюн.





Ёсеф агъаларыны таныды, лакин олар оны танымадылар. Ёсеф олар акъкъында корген тюшлерини хатырлады ве оларгъа:



-Сиз джасуссынъыз,-деди.-Бу мемлекетнинъ зайыф ерлерини бильмек ичюн кельдинъиз.





-Ёкъ эфендимиз,-дедилер олар онъа.- Бизи сенинъ къулларынъ, аш сатын алмагъа кельдик. Бз эпимиз бир адамнынъ балаларымыз. Биз намуслы адамлармыз. Биз, сенинъ къулларынъ, ич бир заман джасус олмадыкъ.



-Ёкъ,-деди о, оларгъа.-Мемлекетнинъ зайыф ерлернин бильмек ичюн кельдинъиз.





-Бизлер, сенинъ къулларынъ, он эки агъа-къардашмыз,-дедилер олар. - Ханаан топрагъындан олгъан бир адамнынъ огъуллары оламыз. Мына, кичигимиз шимди бабамызнен. Даа бири исе энди ёкъ.





-Мен: Сиз джасуссынъыз,- дегенимде, буны акъылымда тута эдим,-деди оларгъа Ёсеф. -Биз сизни бойле сынармыз: Паронынъ яшайышынен ант этем, эгер сизинъ кичик къардашынъыз мында кельмесе, сиз мындан чыкъмайсынъыз. Аранъыздан бирини алып ёлланъыз, о, барсын да, къардашынъызны кетирсин. Сиз исе къапалы олурсынъыз. Сонъ айткъанынъызнынъ догърулыгъы ачылыр. Ёкъ десенъиз, паронынъ яшайышынен ант этем, сиз джасуссынъыз.





Ве оларны уч кунге сакъчыларнынъ къолуна берди. Учюнджи куню Ёсеф оларгъа:



-Меним айткъанларымны япынъыз ве сагъ къалырсынъыз, чюнки мен Т-нъриден къоркъам. Эгер сиз намуслы адамлар олсанъыз, биринъиз сиз къапалгъан эвде отурсын. Къалгъанлары исе, ачлыкъ чеккен къоранталарына ашлыкъ алып кетсинлер. Лакин айткъанынъызнынъ догърулыгъыны исбатламакъ ве сизге олмемек ичюн, кичик къардашынъызны манъа кетиринъиз,- деди.





Олар ойле де яптылар. Олар бири-бирине:



-Керчектен де, къардашымызгъа къаршы гуна къазангъандырмыз. О, бизге ялваргъанда, биз онынъ джан азабыны кордик, амма оны динълемедик. Онынъ ичюн башымызгъа бу бела тюшти,- деп айта эдилер. Рубен исе оларгъа джевап берип:





-Огълангъа къаршы гуна этменъиз деп, мен сизге айтмадыммы? Амма сиз динълемединъиз. Мына, онынъ къаны ичюн одемедир,-деди.





Олар Ёсефнинъ анълагъаныны бильмей эдилер. Чюнки о, оларнен терджиман ярдымынен лакъырды эте эди. Ёсеф олардан четке чекильди ве агълады. Сонъ оларгъа къайтты ве кене оларнен лакъырды этти. Олардан Шимеонны сайлады ве агъаларынынъ козлери огюнде оны багъламагъа буюрди.





Ёсефнинъ агъа-къардашлары Ханаангъа къайталар





Ёсеф оларнынъ чувалларыны ашлыкъкъа толдурмагъа, кумюшлерини эр бирининъ чувалы ичине къайтармагъа ве ёлгъа аш бермеге эмир этти. Оларгъа бойле де япылды. Олар оз ашлыкъларыны озлерининъ эшеклери устюне юкледилер ве андан кеттилер. Геджелемек ичюн токътагъанда олардан бири, эшекке ем бермек ичюн , чувалыны ачты. Чувалнынъ агъзында кумюшини корип, агъа-къардашларына:





-Кумюшим къайтарылгъан. Мына о, чувалым ичинде,-деди. Олар шаштылар ве титреп бири-биринден:



-Бу бизнен Т-нърининъ япкъаны недир?-деп сорадылар.





Олар Ханаан топрагъына, оз бабалары Яаковкъа кельген сонъ, оларнен олгъан шейлер акъкъында онъа бойле икае эттилер:



- О ернинъ акимдары бизнен серт лакъырды этти. Биз о ернинъ джасуслары деп белледи. Биз онъа: Биз намуслы адамлармыз, джасус олмагъанмыз. Биз он эки агъа-къардашмыз, бир бабанынъ огъулларымыз, бири энди ёкъ, кичиги исе шимди Ханаан топрагъында бабамызнен,-дедик. О ернинъ акимдары бизге: Сиз намуслы адамлар олгъанынъызны мен бойле билирим: агъа-къардашларынъыздан бирини менде къалдырынъыз, сиз исе ашлыкънъы алып, къоранталарынъыз ачлыкъ чеккенлери ичюн къайтынъыз, лакин кичик къардашынъызны манъа кетиринъиз. О заман мен, сиз джасус олмайып, намуслы адам олгъанларынъызны билирим. Агъанъызны сизге къайтарып берерим ве сизлерге бу ерде алыш-беришнен огърашмагъа разылыкъ берерим,-деди. Олар чувалларыны бошаткъанда исе , эр бирининъ чувалындан кумюшке толу киселери чыкъты. Олар озлерининъ кумюшке толу киселерини кордилер, олар ве бабалары кордилер ве къоркътылар. Оларнынъ бабалары Яаков оларгъа:





-Сиз мени балаларымдан марум эттинъиз: Ёсеф ёкъ, Шимеон да ёкъ, энди Биньяминни де алмагъа истейсинъиз-эписи белалар манъа!-деди. Рубен бабасына:





-Эгер мен Биньяминни арткъа къайтарып кетирмесем, эки огълумны олдюр. Оны манъа бер. Мен оны санъа къайтарырым,-деди.





-Огълум сизнен бармайджакъ,-деди бабасы,-чюнки онынъ агъасы олди, ве о, бир озю къалды. Эгер сиз чыкъаджакъ ёлда онен бир бела олса, сизинъ ичюн мен, чал къарт, кедерден о бир дюньягъа кетерим.



Genesis Chapter 42 בְּרֵאשִׁית

א וַיַּרְא יַעֲקֹב, כִּי יֶשׁ-שֶׁבֶר בְּמִצְרָיִם; וַיֹּאמֶר יַעֲקֹב לְבָנָיו, לָמָּה תִּתְרָאוּ. 1 Now Jacob saw that there was corn in Egypt, and Jacob said unto his sons: 'Why do ye look one upon another?'

ב וַיֹּאמֶר--הִנֵּה שָׁמַעְתִּי, כִּי יֶשׁ-שֶׁבֶר בְּמִצְרָיִם; רְדוּ-שָׁמָּה וְשִׁבְרוּ-לָנוּ מִשָּׁם, וְנִחְיֶה וְלֹא נָמוּת. 2 And he said: 'Behold, I have heard that there is corn in Egypt. Get you down thither, and buy for us from thence; that we may live, and not die.'

ג וַיֵּרְדוּ אֲחֵי-יוֹסֵף, עֲשָׂרָה, לִשְׁבֹּר בָּר, מִמִּצְרָיִם. 3 And Joseph's ten brethren went down to buy corn from Egypt.

ד וְאֶת-בִּנְיָמִין אֲחִי יוֹסֵף, לֹא-שָׁלַח יַעֲקֹב אֶת-אֶחָיו: כִּי אָמַר, פֶּן-יִקְרָאֶנּוּ אָסוֹן. 4 But Benjamin, Joseph's brother, Jacob sent not with his brethren; for he said: 'Lest peradventure harm befall him.'

ה וַיָּבֹאוּ בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, לִשְׁבֹּר בְּתוֹךְ הַבָּאִים: כִּי-הָיָה הָרָעָב, בְּאֶרֶץ כְּנָעַן. 5 And the sons of Israel came to buy among those that came; for the famine was in the land of Canaan.

ו וְיוֹסֵף, הוּא הַשַּׁלִּיט עַל-הָאָרֶץ--הוּא הַמַּשְׁבִּיר, לְכָל-עַם הָאָרֶץ; וַיָּבֹאוּ אֲחֵי יוֹסֵף, וַיִּשְׁתַּחֲווּ-לוֹ אַפַּיִם אָרְצָה. 6 And Joseph was the governor over the land; he it was that sold to all the people of the land. And Joseph's brethren came, and bowed down to him with their faces to the earth.

ז וַיַּרְא יוֹסֵף אֶת-אֶחָיו, וַיַּכִּרֵם; וַיִּתְנַכֵּר אֲלֵיהֶם וַיְדַבֵּר אִתָּם קָשׁוֹת, וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם מֵאַיִן בָּאתֶם, וַיֹּאמְרוּ, מֵאֶרֶץ כְּנַעַן לִשְׁבָּר-אֹכֶל. 7 And Joseph saw his brethren, and he knew them, but made himself strange unto them, and spoke roughly with them; and he said unto them: 'Whence come ye?' And they said: 'From the land of Canaan to buy food.'

ח וַיַּכֵּר יוֹסֵף, אֶת-אֶחָיו; וְהֵם, לֹא הִכִּרֻהוּ. 8 And Joseph knew his brethren, but they knew him not.

ט וַיִּזְכֹּר יוֹסֵף--אֵת הַחֲלֹמוֹת, אֲשֶׁר חָלַם לָהֶם; וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם מְרַגְּלִים אַתֶּם, לִרְאוֹת אֶת-עֶרְוַת הָאָרֶץ בָּאתֶם. 9 And Joseph remembered the dreams which he dreamed of them, and said unto them: 'Ye are spies; to see the nakedness of the land ye are come.'

י וַיֹּאמְרוּ אֵלָיו, לֹא אֲדֹנִי; וַעֲבָדֶיךָ בָּאוּ, לִשְׁבָּר-אֹכֶל. 10 And they said unto him: 'Nay, my lord, but to buy food are thy servants come.

יא כֻּלָּנוּ, בְּנֵי אִישׁ-אֶחָד נָחְנוּ; כֵּנִים אֲנַחְנוּ, לֹא-הָיוּ עֲבָדֶיךָ מְרַגְּלִים. 11 We are all one man's sons; we are upright men, thy servants are no spies.'

יב וַיֹּאמֶר, אֲלֵהֶם: לֹא, כִּי-עֶרְוַת הָאָרֶץ בָּאתֶם לִרְאוֹת. 12 And he said unto them: 'Nay, but to see the nakedness of the land ye are come.'

יג וַיֹּאמְרוּ, שְׁנֵים עָשָׂר עֲבָדֶיךָ אַחִים אֲנַחְנוּ בְּנֵי אִישׁ-אֶחָד--בְּאֶרֶץ כְּנָעַן; וְהִנֵּה הַקָּטֹן אֶת-אָבִינוּ הַיּוֹם, וְהָאֶחָד אֵינֶנּוּ. 13 And they said: 'We thy servants are twelve brethren, the sons of one man in the land of Canaan; and, behold, the youngest is this day with our father, and one is not.'

יד וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם, יוֹסֵף: הוּא, אֲשֶׁר דִּבַּרְתִּי אֲלֵכֶם לֵאמֹר--מְרַגְּלִים אַתֶּם. 14 And Joseph said unto them: 'That is it that I spoke unto you, saying: Ye are spies.

טו בְּזֹאת, תִּבָּחֵנוּ: חֵי פַרְעֹה אִם-תֵּצְאוּ מִזֶּה, כִּי אִם-בְּבוֹא אֲחִיכֶם הַקָּטֹן הֵנָּה. 15 Hereby ye shall be proved, as Pharaoh liveth, ye shall not go forth hence, except your youngest brother come hither.

טז שִׁלְחוּ מִכֶּם אֶחָד, וְיִקַּח אֶת-אֲחִיכֶם, וְאַתֶּם הֵאָסְרוּ, וְיִבָּחֲנוּ דִּבְרֵיכֶם הַאֱמֶת אִתְּכֶם; וְאִם-לֹא--חֵי פַרְעֹה, כִּי מְרַגְּלִים אַתֶּם. 16 Send one of you, and let him fetch your brother, and ye shall be bound, that your words may be proved, whether there be truth in you; or else, as Pharaoh liveth, surely ye are spies.'

יז וַיֶּאֱסֹף אֹתָם אֶל-מִשְׁמָר, שְׁלֹשֶׁת יָמִים. 17 And he put them all together into ward three days.

יח וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם יוֹסֵף בַּיּוֹם הַשְּׁלִישִׁי, זֹאת עֲשׂוּ וִחְיוּ; אֶת-הָאֱלֹהִים, אֲנִי יָרֵא. 18 And Joseph said unto them the third day. 'This do, and live; for I fear God:

יט אִם-כֵּנִים אַתֶּם--אֲחִיכֶם אֶחָד, יֵאָסֵר בְּבֵית מִשְׁמַרְכֶם; וְאַתֶּם לְכוּ הָבִיאוּ, שֶׁבֶר רַעֲבוֹן בָּתֵּיכֶם. 19 if ye be upright men, let one of your brethren be bound in your prison-house; but go ye, carry corn for the famine of your houses;

כ וְאֶת-אֲחִיכֶם הַקָּטֹן תָּבִיאוּ אֵלַי, וְיֵאָמְנוּ דִבְרֵיכֶם וְלֹא תָמוּתוּ; וַיַּעֲשׂוּ-כֵן. 20 and bring your youngest brother unto me; so shall your words be verified, and ye shall not die.' And they did so.

כא וַיֹּאמְרוּ אִישׁ אֶל-אָחִיו, אֲבָל אֲשֵׁמִים אֲנַחְנוּ עַל-אָחִינוּ, אֲשֶׁר רָאִינוּ צָרַת נַפְשׁוֹ בְּהִתְחַנְנוֹ אֵלֵינוּ, וְלֹא שָׁמָעְנוּ; עַל-כֵּן בָּאָה אֵלֵינוּ, הַצָּרָה הַזֹּאת. 21 And they said one to another: 'We are verily guilty concerning our brother, in that we saw the distress of his soul, when he besought us, and we would not hear; therefore is this distress come upon us.'

כב וַיַּעַן רְאוּבֵן אֹתָם לֵאמֹר, הֲלוֹא אָמַרְתִּי אֲלֵיכֶם לֵאמֹר אַל-תֶּחֶטְאוּ בַיֶּלֶד--וְלֹא שְׁמַעְתֶּם; וְגַם-דָּמוֹ, הִנֵּה נִדְרָשׁ. 22 And Reuben answered them, saying: 'Spoke I not unto you, saying: Do not sin against the child; and ye would not hear? therefore also, behold, his blood is required.'

כג וְהֵם לֹא יָדְעוּ, כִּי שֹׁמֵעַ יוֹסֵף: כִּי הַמֵּלִיץ, בֵּינֹתָם. 23 And they knew not that Joseph understood them; for the interpreter was between them.

כד וַיִּסֹּב מֵעֲלֵיהֶם, וַיֵּבְךְּ; וַיָּשָׁב אֲלֵהֶם, וַיְדַבֵּר אֲלֵהֶם, וַיִּקַּח מֵאִתָּם אֶת-שִׁמְעוֹן, וַיֶּאֱסֹר אֹתוֹ לְעֵינֵיהֶם. 24 And he turned himself about from them, and wept; and he returned to them, and spoke to them, and took Simeon from among them, and bound him before their eyes.

כה וַיְצַו יוֹסֵף, וַיְמַלְאוּ אֶת-כְּלֵיהֶם בָּר, וּלְהָשִׁיב כַּסְפֵּיהֶם אִישׁ אֶל-שַׂקּוֹ, וְלָתֵת לָהֶם צֵדָה לַדָּרֶךְ; וַיַּעַשׂ לָהֶם, כֵּן. 25 Then Joseph commanded to fill their vessels with corn, and to restore every man's money into his sack, and to give them provision for the way; and thus was it done unto them.

כו וַיִּשְׂאוּ אֶת-שִׁבְרָם, עַל-חֲמֹרֵיהֶם; וַיֵּלְכוּ, מִשָּׁם. 26 And they laded their asses with their corn, and departed thence.

כז וַיִּפְתַּח הָאֶחָד אֶת-שַׂקּוֹ, לָתֵת מִסְפּוֹא לַחֲמֹרוֹ--בַּמָּלוֹן; וַיַּרְא, אֶת-כַּסְפּוֹ, וְהִנֵּה-הוּא, בְּפִי אַמְתַּחְתּוֹ. 27 And as one of them opened his sack to give his ass provender in the lodging-place, he espied his money; and, behold, it was in the mouth of his sack.

כח וַיֹּאמֶר אֶל-אֶחָיו הוּשַׁב כַּסְפִּי, וְגַם הִנֵּה בְאַמְתַּחְתִּי; וַיֵּצֵא לִבָּם, וַיֶּחֶרְדוּ אִישׁ אֶל-אָחִיו לֵאמֹר, מַה-זֹּאת עָשָׂה אֱלֹהִים, לָנוּ. 28 And he said unto his brethren: 'My money is restored; and, lo, it is even in my sack.' And their heart failed them, and they turned trembling one to another, saying: 'What is this that God hath done unto us?'

כט וַיָּבֹאוּ אֶל-יַעֲקֹב אֲבִיהֶם, אַרְצָה כְּנָעַן; וַיַּגִּידוּ לוֹ, אֵת כָּל-הַקֹּרֹת אֹתָם לֵאמֹר. 29 And they came unto Jacob their father unto the land of Canaan, and told him all that had befallen them, saying:

ל דִּבֶּר הָאִישׁ אֲדֹנֵי הָאָרֶץ, אִתָּנוּ--קָשׁוֹת; וַיִּתֵּן אֹתָנוּ, כִּמְרַגְּלִים אֶת-הָאָרֶץ. 30 'The man, the lord of the land, spoke roughly with us, and took us for spies of the country.

לא וַנֹּאמֶר אֵלָיו, כֵּנִים אֲנָחְנוּ: לֹא הָיִינוּ, מְרַגְּלִים. 31 And we said unto him: We are upright men; we are no spies.

לב שְׁנֵים-עָשָׂר אֲנַחְנוּ אַחִים, בְּנֵי אָבִינוּ; הָאֶחָד אֵינֶנּוּ, וְהַקָּטֹן הַיּוֹם אֶת-אָבִינוּ בְּאֶרֶץ כְּנָעַן. 32 We are twelve brethren, sons of our father; one is not, and the youngest is this day with our father in the land of Canaan.

לג וַיֹּאמֶר אֵלֵינוּ, הָאִישׁ אֲדֹנֵי הָאָרֶץ, בְּזֹאת אֵדַע, כִּי כֵנִים אַתֶּם: אֲחִיכֶם הָאֶחָד הַנִּיחוּ אִתִּי, וְאֶת-רַעֲבוֹן בָּתֵּיכֶם קְחוּ וָלֵכוּ. 33 And the man, the lord of the land, said unto us: Hereby shall I know that ye are upright men: leave one of your brethren with me, and take corn for the famine of your houses, and go your way.

לד וְהָבִיאוּ אֶת-אֲחִיכֶם הַקָּטֹן, אֵלַי, וְאֵדְעָה כִּי לֹא מְרַגְּלִים אַתֶּם, כִּי כֵנִים אַתֶּם; אֶת-אֲחִיכֶם אֶתֵּן לָכֶם, וְאֶת-הָאָרֶץ תִּסְחָרוּ. 34 And bring your youngest brother unto me; then shall I know that ye are no spies, but that ye are upright men; so will I deliver you your brother, and ye shall traffic in the land.'

לה וַיְהִי, הֵם מְרִיקִים שַׂקֵּיהֶם, וְהִנֵּה-אִישׁ צְרוֹר-כַּסְפּוֹ, בְּשַׂקּוֹ; וַיִּרְאוּ אֶת-צְרֹרוֹת כַּסְפֵּיהֶם, הֵמָּה וַאֲבִיהֶם--וַיִּירָאוּ. 35 And it came to pass as they emptied their sacks, that, behold, every man's bundle of money was in his sack; and when they and their father saw their bundles of money, they were afraid.

לו וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם יַעֲקֹב אֲבִיהֶם, אֹתִי שִׁכַּלְתֶּם: יוֹסֵף אֵינֶנּוּ, וְשִׁמְעוֹן אֵינֶנּוּ, וְאֶת-בִּנְיָמִן תִּקָּחוּ, עָלַי הָיוּ כֻלָּנָה. 36 And Jacob their father said unto them: 'Me have ye bereaved of my children: Joseph is not, and Simeon is not, and ye will take Benjamin away; upon me are all these things come.'

לז וַיֹּאמֶר רְאוּבֵן, אֶל-אָבִיו לֵאמֹר, אֶת-שְׁנֵי בָנַי תָּמִית, אִם-לֹא אֲבִיאֶנּוּ אֵלֶיךָ; תְּנָה אֹתוֹ עַל-יָדִי, וַאֲנִי אֲשִׁיבֶנּוּ אֵלֶיךָ. 37 And Reuben spoke unto his father, saying: 'Thou shalt slay my two sons, if I bring him not to thee; deliver him into my hand, and I will bring him back to thee.'

לח וַיֹּאמֶר, לֹא-יֵרֵד בְּנִי עִמָּכֶם: כִּי-אָחִיו מֵת וְהוּא לְבַדּוֹ נִשְׁאָר, וּקְרָאָהוּ אָסוֹן בַּדֶּרֶךְ אֲשֶׁר תֵּלְכוּ-בָהּ, וְהוֹרַדְתֶּם אֶת-שֵׂיבָתִי בְּיָגוֹן, שְׁאוֹלָה. 38 And he said: 'My son shall not go down with you; for his brother is dead, and he only is left; if harm befall him by the way in which ye go, then will ye bring down my gray hairs with sorrow to the grave.

Bereşit-Mikets-41-Yosef Fıravunnıñ(Paro) tüşlerini tarifley

Mikets-Yosef Fıravunnıñ(Paro) tüşlerini tarifley

Eki yıl keçken soñ fıravun(paro) tüş kordi. İşte, o ,derya çetinde tura. Deryadan guzel korümli ve semiz yedi baş sığır çıqtı ve qamışlıqta otladı. Amma olardan soñ deryadan başqa, çirkin korümli ve arıq yedi baş sığır çıqtı. Deryanıñ yalısında anavı birinci çıqqan sığırlarnıñ yanına turdılar. Çirkin korümli ve arıq sığırlar guzel korümli ve semiz olğan yedi sığırnı aşadılar. Fıravun(Paro) uyandı ve kene yuqlap qaldı. Ekinci tüş kordi: işte, bir sapta yedi tolu ve yahşı başaq osti. Amma, işte, olardan soñ yedi dane boş ve şarqiy yel qurtqan başaq osti. Boş başaqlar yedi dane tolu ve yahşı başaqlarñı yuttılar. Fıravun(Paro) uyandı. İşte, boyle tüş.

Sabasına canı saqılğanı içün, fıravun(paro) Mısırnıñ episi tılsımcılarını ve ikmetli adamlarını ozüne çağırmaq içün haber yolladı. Fıravun(Paro) olarğa oz tüşüni aytıp berdi. Amma fıravunğa onı tariflep bermege kimse tapılmadı. Baş saki fıravunğa aytıp başladı:

-Bugun men gunalarımnı hatırladım. Fıravun oz qullarına açuvlandı ve meni ve baş furuncını saqçılar başlığınıñ evinde saqçılar qoluna bergen edi. Biz: men ve o, bir gecede bir tüş kordik. Er birimiz hususiy manalı tüş kordik. Anda biznen beraber saqçılar başlığınıñ qulu, yaş yeudiy bar edi. Biz oña korgen tüşlerimizni aytıp berdik, ve o , er birimizge tüşümizge kore tarifledi. O, bizge nasıl tariflegen olsa, oyle de oldı. Men yerime qaytarıldım, furuncını ise astılar.

Fıravun Yosefñı çağırmaq içün adamlarnı yolladı. Onı aşıqıp zindandan alıp çıqtılar. O , saçını aldı, urbasını deñiştirdi ve fıravunğa keldi. Fıravun Yosefqe:

-Men tüş kordim, lakin onı kimse tariflep olamay. Sen ise tüş tariflemege bilesiñ dep eşittim,-dedi. Yosef fıravunğa:
-Men degil, fıravunnıñ eyiligine T-ñrı cevapnı berer,-dep cevap berdi. Fıravun Yosefqe:
-Tüşümde, mına, men deryanıñ çetinde turam. Mına, deryadan guzel korümli ve semiz yedi baş sığır çıqtı ve qamışlıqta otladı. İşte, olardan soñ başqa, pek çirkin ve arıq yedi baş sığır çıqtı. Butün Mısır toprağında men oyle, olar dayın, arıqlarnı kormedim. Arıq ve çirkin sığırlar birinci yedi semiz sığırnı aşadılar. Semizleri olarnıñ qursaqlarına kirdiler. Amma olar arıqlarnıñ qursaqlarına kirgenleri kozge korünmey edi. Olar, başındaki kibi, ep arıq ediler. Soñ men uyandım.

Bir daa tüş kordim. İşte, bir sapta yedi dane tolu ve yahşı başaq koterildi. Amma olardan soñ, işte, ince, boş ve şarqiy yel qurutqan yedi dane başaq osti. Boş başaqlar yedi yahşı başaqnı yuttılar. Men bunı tılsımcılarğa ikaye ettim, amma kimse maña tarifley olamadı,-dedi.

Yosef fıravunğa:
-Fıravun tüşleriniñ manası birdir,-dedi.-
T-ñrı ne yapacağını fıravunğa evelden bildirdi. Yedi yahşı sığır-bu yedi yıldır. Yedi yahşı başaq da yedi yıldır: tüş birdir. Olardan soñ çıqqan yedi arıq ve çirkin sığır da yedi yıldır. Em de boş ve şarqiy yel qurutqan yedi başaq- bu açlıqnıñ yedi yılıdır. Mına ne sebepten men fıravunğa: T-ñrı ne yapacağını fıravunğa evelden kosterdi,-dedi. Mına, butün Mısır toprağında buyük bol-bereketiniñ yedi yılı başlay. Olardan soñ yedi yıl açlıq olacaq. Mısır toprağında olğan bol-bereketlik unutılır. Açlıq topraqñı qurutır. Ve yer yüzünde olğan evelki bol-bereketlik soñundan kelgen açlıq içün kozge korünmez. Çünki o , pek ağır olacaqtır. Tüşniñ fıravun(paro) içün eki kere tekrarlanuvı ise- T-ñrınıñ sözü aqiqiy ve T-ñrı bunı tezden yapacağı demektir.

Şimdi ise, fıravun aqıllı ve ikmetli bir adamnı saylap alsın da, Mısır memleketine başlıq etip qoysun. Fıravun(paro) butün Mısır memleketine nezaretçilerni qoymağa ve bol-bereketiniñ yedi yılında Mısır toprağınıñ beş payda bir payını cıymağa emir etsin. Olar bu kelecek yahşı yıllarnıñ episi aşlarnı alsınlar ve şeerlerde fıravunnıñ anbarlarına aşlıq cıysınlar ve qorçalasınlar. Bu aş Mısır toprağında olacaq yedi yıllıq açlıqta, memleket içün qıyın kunlerde yemek olur. Soñ memleket açlıqtan gayıp olmaz.

Yosef- Mısırnıñ ukümdarı

Bunı fıravun ve episi onıñ hızmetçileri begendiler. Fıravun oz hızmetçilerine:
-Biz boyle, o kibi, içinde Muqaddes Ruhu olğan adamnı taparmıznı?-dedi. Soñ fıravun Yosefqe:
T-ñrı bunıñ episini sana açqanı içün, sen kibi aqıllı ne ikmetli adam yoqtır. Evime başlıq olacaqsıñ. Butün halqım sözüñni tutacaq, yalıñız tahtnen men senden buyük olurım,-dedi.
-İşte,-dedi fıravun Yosefqe,-men seni butün Mısır toprağına akimdar etem.
Fıravun, özüniñ qolundan yüzükni çıqarıp, Yosefniñ qoluna kiydirdi. Onıñ ustüne ince ketenden tikilgen urbalar kiydirdi. Boynuna altın zıncır taqtı. Ozüniñ ekinci arabasında onı alıp yurmege ve onıñ ogünden Avreh!-dep qıçırmağa emir etti. Boyleliknen fıravun Yosefni butün Mısır toprağınıñ başlığı etti. Soñ fıravun Yosefqe:
-Men fıravunım. Amma sensiz butün Mısır toprağında kimse ne qolunı, ne ayağını qıbırdatmaz, dedi.
Fıravun yosefqe Çafnat-Paneah degen ad qoydı ve On şeerinde ruhaniy olğan Poti-Peranıñ qızı Asnatqa evlendirdi. Soñ Yosef Mısır toprağı boyu ketti.

Mısır padişası olğan fıravunnıñ yüzü aldına kelgende, Yosef otuz yaşında edi. Soñ Yosef fıravunnıñ yüzü aldından ketti ve butün Mısır toprağını aylanıp çıqtı. Topraq yedi bol-bereketli yıl devamında nomay mahsul bere edi. Mısırda yedi yıl cıyğan butün aşnı, Yosef şeerlerde topladı. Er bir şeerde onıñ etrafında olğan tarlalardan cıyğan aşnı qoydı. Yosef, deñiz qumu dayın, pek çoq zahire topladı. Tap saymaqnı da toqtattı, çünki saymaqnıñ çaresi yoq edi.

Açlıq yılları başlamadan, Yosefniñ eki oğlu oldı. Olarnı oña On şeeriniñ ruhaniy olğan Poti-Peranıñ qızı Asnat doğdı. Yosef birinci oğlunıñ adını Menaşşe qoydı. çünki: T-ñrı maña episi gam-qasevetlerimni ve babamnıñ butün evini unuttırdı,dep-ayta edi. Ekincisine ise Efraim degen ad qoydı, çünki o: Men qıynalğan topraqta T-ñrı meni mahsuldar etti-dep ayta edi.

Mısır toprağında olğan bol-bereketlikniñ yedi yılı keçti. Yosef aytqanı dayın, açlıqnıñ yedi yılı başlandı. Episi memleketlerde açlıq edi. Butün Mısır memleketinde ise zahire bar edi. Amma Mısır toprağında açlıq başlağanda, halq fıravundan otmek sorap, qıyamet qopardı. Fıravun episi mısırlılarğa:
-Yosefqe barıñız da, onıñ sizge aytqanlarını yapıñız,-dedi.

Butün yer yüzünde açlıq edi. Yosef aşlıq anbarlarını açtı ve mısırlılarğa aşlıqnı satıp başladı.
Açlıq ise Mısır toprağında ep kuçlene edi. Yoseften aşlıq satın almaq içün, episi memleketlerden Mısırğa kele ediler, çünki açlıq butün yer yüzünde küçlü edi.

Микец-Ёсеф Фыравуннынъ(Паро) тюшлерини тарифлей

Эки йыл кечкен сонъ фыравун(паро) тюш корди. Иште, о ,дерья четинде тура. Дерьядан гузель корюмли ве семиз еди баш сыгъыр чыкъты ве къамышлыкъта отлады. Амма олардан сонъ дерьядан башкъа, чиркин корюмли ве арыкъ еди баш сыгъыр чыкъты. Дерьянынъ ялысында анавы биринджи чыкъкъан сыгъырларнынъ янына турдылар. Чиркин корюмли ве арыкъ сыгъырлар гузель корюмли ве семиз олгъан еди сыгъырны ашадылар. Фыравун(Паро) уянды ве кене юкълап къалды. Экинджи тюш корди: иште, бир сапта еди толу ве яхшы башакъ ости. Амма, иште, олардан сонъ еди дане бош ве шаркъий ель къурткъан башакъ ости. Бош башакълар еди дане толу ве яхшы башакъларнъы юттылар. Фыравун(Паро) уянды. Иште, бойле тюш.

Сабасына джаны сакъылгъаны ичюн, фыравун(паро) Мысырнынъ эписи тылсымджыларыны ве икметли адамларыны озюне чагъырмакъ ичюн хабер ёллады. Фыравун(Паро) оларгъа оз тюшюни айтып берди. Амма фыравунгъа оны тарифлеп бермеге кимсе тапылмады. Баш саки фыравунгъа айтып башлады:

-Бугун мен гуналарымны хатырладым. Фыравун оз къулларына ачувланды ве мени ве баш фурунджыны сакъчылар башлыгъынынъ эвинде сакъчылар къолуна берген эди. Биз: мен ве о, бир геджеде бир тюш кордик. Эр биримиз хусусий маналы тюш кордик. Анда бизнен берабер сакъчылар башлыгъынынъ къулу, яш еудий бар эди. Биз онъа корген тюшлеримизни айтып бердик, ве о , эр биримизге тюшюмизге коре тарифледи. О, бизге насыл тарифлеген олса, ойле де олды. Мен ериме къайтарылдым, фурунджыны исе астылар.

Фыравун Ёсефнъы чагъырмакъ ичюн адамларны ёллады. Оны ашыкъып зиндандан алып чыкътылар. О , сачыны алды, урбасыны денъиштирди ве фыравунгъа кельди. Фыравун Ёсефкъе:

-Мен тюш кордим, лакин оны кимсе тарифлеп оламай. Сен исе тюш тарифлемеге билесинъ деп эшиттим,-деди. Ёсеф фыравунгъа:
-Мен дегиль, фыравуннынъ эйилигине Т-нъры джевапны берер,-деп джевап берди. Фыравун Ёсефкъе:
-Тюшюмде, мына, мен дерьянынъ четинде турам. Мына, дерьядан гузель корюмли ве семиз еди баш сыгъыр чыкъты ве къамышлыкъта отлады. Иште, олардан сонъ башкъа, пек чиркин ве арыкъ еди баш сыгъыр чыкъты. Бутюн Мысыр топрагъында мен ойле, олар дайын, арыкъларны кормедим. Арыкъ ве чиркин сыгъырлар биринджи еди семиз сыгъырны ашадылар. Семизлери оларнынъ къурсакъларына кирдилер. Амма олар арыкъларнынъ къурсакъларына киргенлери козге корюнмей эди. Олар, башындаки киби, эп арыкъ эдилер. Сонъ мен уяндым.

Бир даа тюш кордим. Иште, бир сапта еди дане толу ве яхшы башакъ котерильди. Амма олардан сонъ, иште, индже, бош ве шаркъий ель къуруткъан еди дане башакъ ости. Бош башакълар еди яхшы башакъны юттылар. Мен буны тылсымджыларгъа икае эттим, амма кимсе манъа тарифлей оламады,-деди.

Ёсеф фыравунгъа:
-Фыравун тюшлерининъ манасы бирдир,-деди.-
Т-нъры не япаджагъыны фыравунгъа эвельден бильдирди. Еди яхшы сыгъыр-бу еди йылдыр. Еди яхшы башакъ да еди йылдыр: тюш бирдир. Олардан сонъ чыкъкъан еди арыкъ ве чиркин сыгъыр да еди йылдыр. Эм де бош ве шаркъий ель къуруткъан еди башакъ- бу ачлыкънынъ еди йылыдыр. Мына не себептен мен фыравунгъа: Т-нъры не япаджагъыны фыравунгъа эвельден костерди,-деди. Мына, бутюн Мысыр топрагъында буюк бол-берекетининъ еди йылы башлай. Олардан сонъ еди йыл ачлыкъ оладжакъ. Мысыр топрагъында олгъан бол-берекетлик унутылыр. Ачлыкъ топракънъы къурутыр. Ве ер юзюнде олгъан эвельки бол-берекетлик сонъундан кельген ачлыкъ ичюн козге корюнмез. Чюнки о , пек агъыр оладжакътыр. Тюшнинъ фыравун(паро) ичюн эки кере текрарланувы исе- Т-нърынынъ сёзю акъикъий ве Т-нъры буны тезден япаджагъы демектир.

Шимди исе, фыравун акъыллы ве икметли бир адамны сайлап алсын да, Мысыр мемлекетине башлыкъ этип къойсун. Фыравун(паро) бутюн Мысыр мемлекетине незаретчилерни къоймагъа ве бол-берекетининъ еди йылында Мысыр топрагъынынъ беш пайда бир пайыны джыймагъа эмир этсин. Олар бу келеджек яхшы йылларнынъ эписи ашларны алсынлар ве шеэрлерде фыравуннынъ анбарларына ашлыкъ джыйсынлар ве къорчаласынлар. Бу аш Мысыр топрагъында оладжакъ еди йыллыкъ ачлыкъта, мемлекет ичюн къыйын кунлерде емек олур. Сонъ мемлекет ачлыкътан гайып олмаз.

Ёсеф- Мысырнынъ укюмдары

Буны фыравун ве эписи онынъ хызметчилери бегендилер. Фыравун оз хызметчилерине:
-Биз бойле, о киби, ичинде Мукъаддес Руху олгъан адамны тапармызны?-деди. Сонъ фыравун Ёсефкъе:
Т-нъры бунынъ эписини сана ачкъаны ичюн, сен киби акъыллы не икметли адам ёкътыр. Эвиме башлыкъ оладжакъсынъ. Бутюн халкъым сёзюнъни тутаджакъ, ялынъыз тахтнен мен сенден буюк олурым,-деди.
-Иште,-деди фыравун Ёсефкъе,-мен сени бутюн Мысыр топрагъына акимдар этем.
Фыравун, озюнинъ къолундан юзюкни чыкъарып, Ёсефнинъ къолуна кийдирди. Онынъ устюне индже кетенден тикильген урбалар кийдирди. Бойнуна алтын зынджыр такъты. Озюнинъ экинджи арабасында оны алып юрмеге ве онынъ огюнден Аврех!-деп къычырмагъа эмир этти. Бойлеликнен фыравун Ёсефни бутюн Мысыр топрагъынынъ башлыгъы этти. Сонъ фыравун Ёсефкъе:
-Мен фыравуным. Амма сенсиз бутюн Мысыр топрагъында кимсе не къолуны, не аягъыны къыбырдатмаз, деди.
Фыравун ёсефкъе Чафнат-Панеах деген ад къойды ве Он шеэринде руханий олгъан Поти-Перанынъ къызы Аснаткъа эвлендирди. Сонъ Ёсеф Мысыр топрагъы бою кетти.

Мысыр падишасы олгъан фыравуннынъ юзю алдына кельгенде, Ёсеф отуз яшында эди. Сонъ Ёсеф фыравуннынъ юзю алдындан кетти ве бутюн Мысыр топрагъыны айланып чыкъты. Топракъ еди бол-берекетли йыл девамында номай махсул бере эди. Мысырда еди йыл джыйгъан бутюн ашны, Ёсеф шеэрлерде топлады. Эр бир шеэрде онынъ этрафында олгъан тарлалардан джыйгъан ашны къойды. Ёсеф, денъиз къуму дайын, пек чокъ захире топлады. Тап саймакъны да токътатты, чюнки саймакънынъ чареси ёкъ эди.

Ачлыкъ йыллары башламадан, Ёсефнинъ эки огълу олды. Оларны онъа Он шеэрининъ руханий олгъан Поти-Перанынъ къызы Аснат догъды. Ёсеф биринджи огълунынъ адыны Менашше къойды. чюнки: Т-нъры манъа эписи гам-къасеветлеримни ве бабамнынъ бутюн эвини унуттырды,деп-айта эди. Экинджисине исе Эфраим деген ад къойды, чюнки о: Мен къыйналгъан топракъта Т-нъры мени махсулдар этти-деп айта эди.

Мысыр топрагъында олгъан бол-берекетликнинъ еди йылы кечти. Ёсеф айткъаны дайын, ачлыкънынъ еди йылы башланды. Эписи мемлекетлерде ачлыкъ эди. Бутюн Мысыр мемлекетинде исе захире бар эди. Амма Мысыр топрагъында ачлыкъ башлагъанда, халкъ фыравундан отмек сорап, къыямет къопарды. Фыравун эписи мысырлыларгъа:
-Ёсефкъе барынъыз да, онынъ сизге айткъанларыны япынъыз,-деди.

Бутюн ер юзюнде ачлыкъ эди. Ёсеф ашлыкъ анбарларыны ачты ве мысырлыларгъа ашлыкъны сатып башлады.
Ачлыкъ исе Мысыр топрагъында эп кучлене эди. Ёсефтен ашлыкъ сатын алмакъ ичюн, эписи мемлекетлерден Мысыргъа келе эдилер, чюнки ачлыкъ бутюн ер юзюнде кучьлю эди.


Genesis Chapter 41 בְּרֵאשִׁית
א וַיְהִי, מִקֵּץ שְׁנָתַיִם יָמִים; וּפַרְעֹה חֹלֵם, וְהִנֵּה עֹמֵד עַל-הַיְאֹר. 1 And it came to pass at the end of two full years, that Pharaoh dreamed: and, behold, he stood by the river.
ב וְהִנֵּה מִן-הַיְאֹר, עֹלֹת שֶׁבַע פָּרוֹת, יְפוֹת מַרְאֶה, וּבְרִיאֹת בָּשָׂר; וַתִּרְעֶינָה, בָּאָחוּ. 2 And, behold, there came up out of the river seven kine, well-favoured and fat-fleshed; and they fed in the reed-grass.
ג וְהִנֵּה שֶׁבַע פָּרוֹת אֲחֵרוֹת, עֹלוֹת אַחֲרֵיהֶן מִן-הַיְאֹר, רָעוֹת מַרְאֶה, וְדַקּוֹת בָּשָׂר; וַתַּעֲמֹדְנָה אֵצֶל הַפָּרוֹת, עַל-שְׂפַת הַיְאֹר. 3 And, behold, seven other kine came up after them out of the river, ill favoured and lean-fleshed; and stood by the other kine upon the brink of the river.
ד וַתֹּאכַלְנָה הַפָּרוֹת, רָעוֹת הַמַּרְאֶה וְדַקֹּת הַבָּשָׂר, אֵת שֶׁבַע הַפָּרוֹת, יְפֹת הַמַּרְאֶה וְהַבְּרִיאֹת; וַיִּיקַץ, פַּרְעֹה. 4 And the ill-favoured and lean-fleshed kine did eat up the seven well-favoured and fat kine. So Pharaoh awoke.
ה וַיִּישָׁן, וַיַּחֲלֹם שֵׁנִית; וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים, עֹלוֹת בְּקָנֶה אֶחָד--בְּרִיאוֹת וְטֹבוֹת. 5 And he slept and dreamed a second time: and, behold, seven ears of corn came up upon one stalk, rank and good.
ו וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים, דַּקּוֹת וּשְׁדוּפֹת קָדִים--צֹמְחוֹת, אַחֲרֵיהֶן. 6 And, behold, seven ears, thin and blasted with the east wind, sprung up after them.
ז וַתִּבְלַעְנָה, הַשִּׁבֳּלִים הַדַּקּוֹת, אֵת שֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים, הַבְּרִיאוֹת וְהַמְּלֵאוֹת; וַיִּיקַץ פַּרְעֹה, וְהִנֵּה חֲלוֹם. 7 And the thin ears swallowed up the seven rank and full ears. And Pharaoh awoke, and, behold, it was a dream.
ח וַיְהִי בַבֹּקֶר, וַתִּפָּעֶם רוּחוֹ, וַיִּשְׁלַח וַיִּקְרָא אֶת-כָּל-חַרְטֻמֵּי מִצְרַיִם, וְאֶת-כָּל-חֲכָמֶיהָ; וַיְסַפֵּר פַּרְעֹה לָהֶם אֶת-חֲלֹמוֹ, וְאֵין-פּוֹתֵר אוֹתָם לְפַרְעֹה. 8 And it came to pass in the morning that his spirit was troubled; and he sent and called for all the magicians of Egypt, and all the wise men thereof; and Pharaoh told them his dream; but there was none that could interpret them unto Pharaoh.
ט וַיְדַבֵּר שַׂר הַמַּשְׁקִים, אֶת-פַּרְעֹה לֵאמֹר: אֶת-חֲטָאַי, אֲנִי מַזְכִּיר הַיּוֹם. 9 Then spoke the chief butler unto Pharaoh, saying: 'I make mention of my faults this day:
י פַּרְעֹה, קָצַף עַל-עֲבָדָיו; וַיִּתֵּן אֹתִי בְּמִשְׁמַר, בֵּית שַׂר הַטַּבָּחִים--אֹתִי, וְאֵת שַׂר הָאֹפִים. 10 Pharaoh was wroth with his servants, and put me in the ward of the house of the captain of the guard, me and the chief baker.
יא וַנַּחַלְמָה חֲלוֹם בְּלַיְלָה אֶחָד, אֲנִי וָהוּא: אִישׁ כְּפִתְרוֹן חֲלֹמוֹ, חָלָמְנוּ. 11 And we dreamed a dream in one night, I and he; we dreamed each man according to the interpretation of his dream.
יב וְשָׁם אִתָּנוּ נַעַר עִבְרִי, עֶבֶד לְשַׂר הַטַּבָּחִים, וַנְּסַפֶּר-לוֹ, וַיִּפְתָּר-לָנוּ אֶת-חֲלֹמֹתֵינוּ: אִישׁ כַּחֲלֹמוֹ, פָּתָר. 12 And there was with us there a young man, a Hebrew, servant to the captain of the guard; and we told him, and he interpreted to us our dreams; to each man according to his dream he did interpret.
יג וַיְהִי כַּאֲשֶׁר פָּתַר-לָנוּ, כֵּן הָיָה: אֹתִי הֵשִׁיב עַל-כַּנִּי, וְאֹתוֹ תָלָה. 13 And it came to pass, as he interpreted to us, so it was: I was restored unto mine office, and he was hanged.'
יד וַיִּשְׁלַח פַּרְעֹה וַיִּקְרָא אֶת-יוֹסֵף, וַיְרִיצֻהוּ מִן-הַבּוֹר; וַיְגַלַּח וַיְחַלֵּף שִׂמְלֹתָיו, וַיָּבֹא אֶל-פַּרְעֹה. 14 Then Pharaoh sent and called Joseph, and they brought him hastily out of the dungeon. And he shaved himself, and changed his raiment, and came in unto Pharaoh.
טו וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה, אֶל-יוֹסֵף, חֲלוֹם חָלַמְתִּי, וּפֹתֵר אֵין אֹתוֹ; וַאֲנִי, שָׁמַעְתִּי עָלֶיךָ לֵאמֹר, תִּשְׁמַע חֲלוֹם, לִפְתֹּר אֹתוֹ. 15 And Pharaoh said unto Joseph: 'I have dreamed a dream, and there is none that can interpret it; and I have heard say of thee, that when thou hearest a dream thou canst interpret it.'
טז וַיַּעַן יוֹסֵף אֶת-פַּרְעֹה לֵאמֹר, בִּלְעָדָי: אֱלֹהִים, יַעֲנֶה אֶת-שְׁלוֹם פַּרְעֹה. 16 And Joseph answered Pharaoh, saying: 'It is not in me; God will give Pharaoh an answer of peace.'
יז וַיְדַבֵּר פַּרְעֹה, אֶל-יוֹסֵף: בַּחֲלֹמִי, הִנְנִי עֹמֵד עַל-שְׂפַת הַיְאֹר. 17 And Pharaoh spoke unto Joseph: 'In my dream, behold, I stood upon the brink of the river.
יח וְהִנֵּה מִן-הַיְאֹר, עֹלֹת שֶׁבַע פָּרוֹת, בְּרִיאוֹת בָּשָׂר, וִיפֹת תֹּאַר; וַתִּרְעֶינָה, בָּאָחוּ. 18 And, behold, there came up out of the river seven kine, fat-fleshed and well-favoured; and they fed in the reed-grass.
יט וְהִנֵּה שֶׁבַע-פָּרוֹת אֲחֵרוֹת, עֹלוֹת אַחֲרֵיהֶן, דַּלּוֹת וְרָעוֹת תֹּאַר מְאֹד, וְרַקּוֹת בָּשָׂר: לֹא-רָאִיתִי כָהֵנָּה בְּכָל-אֶרֶץ מִצְרַיִם, לָרֹעַ. 19 And, behold, seven other kine came up after them, poor and very ill-favoured and lean-fleshed, such as I never saw in all the land of Egypt for badness.
כ וַתֹּאכַלְנָה, הַפָּרוֹת, הָרַקּוֹת, וְהָרָעוֹת--אֵת שֶׁבַע הַפָּרוֹת הָרִאשֹׁנוֹת, הַבְּרִיאֹת. 20 And the lean and ill-favoured kine did eat up the first seven fat kine.
כא וַתָּבֹאנָה אֶל-קִרְבֶּנָה, וְלֹא נוֹדַע כִּי-בָאוּ אֶל-קִרְבֶּנָה, וּמַרְאֵיהֶן רַע, כַּאֲשֶׁר בַּתְּחִלָּה; וָאִיקָץ. 21 And when they had eaten them up, it could not be known that they had eaten them; but they were still ill-favoured as at the beginning. So I awoke.
כב וָאֵרֶא, בַּחֲלֹמִי; וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים, עֹלֹת בְּקָנֶה אֶחָד--מְלֵאֹת וְטֹבוֹת. 22 And I saw in my dream, and, behold, seven ears came up upon one stalk, full and good.
כג וְהִנֵּה שֶׁבַע שִׁבֳּלִים, צְנֻמוֹת דַּקּוֹת שְׁדֻפוֹת קָדִים--צֹמְחוֹת, אַחֲרֵיהֶם. 23 And, behold, seven ears, withered, thin, and blasted with the east wind, sprung up after them.
כד וַתִּבְלַעְןָ הַשִּׁבֳּלִים הַדַּקֹּת, אֵת שֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הַטֹּבוֹת; וָאֹמַר, אֶל-הַחַרְטֻמִּים, וְאֵין מַגִּיד, לִי. 24 And the thin ears swallowed up the seven good ears. And I told it unto the magicians; but there was none that could declare it to me.'
כה וַיֹּאמֶר יוֹסֵף אֶל-פַּרְעֹה, חֲלוֹם פַּרְעֹה אֶחָד הוּא: אֵת אֲשֶׁר הָאֱלֹהִים עֹשֶׂה, הִגִּיד לְפַרְעֹה. 25 And Joseph said unto Pharaoh: 'The dream of Pharaoh is one; what God is about to do He hath declared unto Pharaoh.
כו שֶׁבַע פָּרֹת הַטֹּבֹת, שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה, וְשֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הַטֹּבֹת, שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה: חֲלוֹם, אֶחָד הוּא. 26 The seven good kine are seven years; and the seven good ears are seven years: the dream is one.
כז וְשֶׁבַע הַפָּרוֹת הָרַקּוֹת וְהָרָעֹת הָעֹלֹת אַחֲרֵיהֶן, שֶׁבַע שָׁנִים הֵנָּה, וְשֶׁבַע הַשִּׁבֳּלִים הָרֵקוֹת, שְׁדֻפוֹת הַקָּדִים--יִהְיוּ, שֶׁבַע שְׁנֵי רָעָב. 27 And the seven lean and ill-favoured kine that came up after them are seven years, and also the seven empty ears blasted with the east wind; they shall be seven years of famine.
כח הוּא הַדָּבָר, אֲשֶׁר דִּבַּרְתִּי אֶל-פַּרְעֹה: אֲשֶׁר הָאֱלֹהִים עֹשֶׂה, הֶרְאָה אֶת-פַּרְעֹה. 28 That is the thing which I spoke unto Pharaoh: what God is about to do He hath shown unto Pharaoh.
כט הִנֵּה שֶׁבַע שָׁנִים, בָּאוֹת--שָׂבָע גָּדוֹל, בְּכָל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 29 Behold, there come seven years of great plenty throughout all the land of Egypt.
ל וְקָמוּ שֶׁבַע שְׁנֵי רָעָב, אַחֲרֵיהֶן, וְנִשְׁכַּח כָּל-הַשָּׂבָע, בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם; וְכִלָּה הָרָעָב, אֶת-הָאָרֶץ. 30 And there shall arise after them seven years of famine; and all the plenty shall be forgotten in the land of Egypt; and the famine shall consume the land;
לא וְלֹא-יִוָּדַע הַשָּׂבָע בָּאָרֶץ, מִפְּנֵי הָרָעָב הַהוּא אַחֲרֵי-כֵן: כִּי-כָבֵד הוּא, מְאֹד. 31 and the plenty shall not be known in the land by reason of that famine which followeth; for it shall be very grievous.
לב וְעַל הִשָּׁנוֹת הַחֲלוֹם אֶל-פַּרְעֹה, פַּעֲמָיִם--כִּי-נָכוֹן הַדָּבָר מֵעִם הָאֱלֹהִים, וּמְמַהֵר הָאֱלֹהִים לַעֲשֹׂתוֹ. 32 And for that the dream was doubled unto Pharaoh twice, it is because the thing is established by God, and God will shortly bring it to pass.
לג וְעַתָּה יֵרֶא פַרְעֹה, אִישׁ נָבוֹן וְחָכָם; וִישִׁיתֵהוּ, עַל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 33 Now therefore let Pharaoh look out a man discreet and wise, and set him over the land of Egypt.
לד יַעֲשֶׂה פַרְעֹה, וְיַפְקֵד פְּקִדִים עַל-הָאָרֶץ; וְחִמֵּשׁ אֶת-אֶרֶץ מִצְרַיִם, בְּשֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע. 34 Let Pharaoh do this, and let him appoint overseers over the land, and take up the fifth part of the land of Egypt in the seven years of plenty.
לה וְיִקְבְּצוּ, אֶת-כָּל-אֹכֶל הַשָּׁנִים הַטֹּבוֹת, הַבָּאֹת, הָאֵלֶּה; וְיִצְבְּרוּ-בָר תַּחַת יַד-פַּרְעֹה, אֹכֶל בֶּעָרִים--וְשָׁמָרוּ. 35 And let them gather all the food of these good years that come, and lay up corn under the hand of Pharaoh for food in the cities, and let them keep it.
לו וְהָיָה הָאֹכֶל לְפִקָּדוֹן, לָאָרֶץ, לְשֶׁבַע שְׁנֵי הָרָעָב, אֲשֶׁר תִּהְיֶיןָ בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם; וְלֹא-תִכָּרֵת הָאָרֶץ, בָּרָעָב. 36 And the food shall be for a store to the land against the seven years of famine, which shall be in the land of Egypt; that the land perish not through the famine.'
לז וַיִּיטַב הַדָּבָר, בְּעֵינֵי פַרְעֹה, וּבְעֵינֵי, כָּל-עֲבָדָיו. 37 And the thing was good in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of all his servants.
לח וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה, אֶל-עֲבָדָיו: הֲנִמְצָא כָזֶה--אִישׁ, אֲשֶׁר רוּחַ אֱלֹהִים בּוֹ. 38 And Pharaoh said unto his servants: 'Can we find such a one as this, a man in whom the spirit of God is?'
לט וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל-יוֹסֵף, אַחֲרֵי הוֹדִיעַ אֱלֹהִים אוֹתְךָ אֶת-כָּל-זֹאת, אֵין-נָבוֹן וְחָכָם, כָּמוֹךָ. 39 And Pharaoh said unto Joseph: 'Forasmuch as God hath shown thee all this, there is none so discreet and wise as thou.
מ אַתָּה תִּהְיֶה עַל-בֵּיתִי, וְעַל-פִּיךָ יִשַּׁק כָּל-עַמִּי; רַק הַכִּסֵּא, אֶגְדַּל מִמֶּךָּ. 40 Thou shalt be over my house, and according unto thy word shall all my people be ruled; only in the throne will I be greater than thou.'
מא וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה, אֶל-יוֹסֵף: רְאֵה נָתַתִּי אֹתְךָ, עַל כָּל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 41 And Pharaoh said unto Joseph: 'See, I have set thee over all the land of Egypt.'
מב וַיָּסַר פַּרְעֹה אֶת-טַבַּעְתּוֹ מֵעַל יָדוֹ, וַיִּתֵּן אֹתָהּ עַל-יַד יוֹסֵף; וַיַּלְבֵּשׁ אֹתוֹ בִּגְדֵי-שֵׁשׁ, וַיָּשֶׂם רְבִד הַזָּהָב עַל-צַוָּארוֹ. 42 And Pharaoh took off his signet ring from his hand, and put it upon Joseph's hand, and arrayed him in vestures of fine linen, and put a gold chain about his neck.
מג וַיַּרְכֵּב אֹתוֹ, בְּמִרְכֶּבֶת הַמִּשְׁנֶה אֲשֶׁר-לוֹ, וַיִּקְרְאוּ לְפָנָיו, אַבְרֵךְ; וְנָתוֹן אֹתוֹ, עַל כָּל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 43 And he made him to ride in the second chariot which he had; and they cried before him: 'Abrech'; and he set him over all the land of Egypt.
מד וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה אֶל-יוֹסֵף, אֲנִי פַרְעֹה; וּבִלְעָדֶיךָ, לֹא-יָרִים אִישׁ אֶת-יָדוֹ וְאֶת-רַגְלוֹ--בְּכָל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 44 And Pharaoh said unto Joseph: 'I am Pharaoh, and without thee shall no man lift up his hand or his foot in all the land of Egypt.'
מה וַיִּקְרָא פַרְעֹה שֵׁם-יוֹסֵף, צָפְנַת פַּעְנֵחַ, וַיִּתֶּן-לוֹ אֶת-אָסְנַת בַּת-פּוֹטִי פֶרַע כֹּהֵן אֹן, לְאִשָּׁה; וַיֵּצֵא יוֹסֵף, עַל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 45 And Pharaoh called Joseph's name Zaphenath-paneah; and he gave him to wife Asenath the daughter of Poti-phera priest of On. And Joseph went out over the land of Egypt.--
מו וְיוֹסֵף, בֶּן-שְׁלֹשִׁים שָׁנָה, בְּעָמְדוֹ, לִפְנֵי פַּרְעֹה מֶלֶךְ-מִצְרָיִם; וַיֵּצֵא יוֹסֵף מִלִּפְנֵי פַרְעֹה, וַיַּעֲבֹר בְּכָל-אֶרֶץ מִצְרָיִם. 46 And Joseph was thirty years old when he stood before Pharaoh king of Egypt.--And Joseph went out from the presence of Pharaoh, and went throughout all the land of Egypt.
מז וַתַּעַשׂ הָאָרֶץ, בְּשֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע--לִקְמָצִים. 47 And in the seven years of plenty the earth brought forth in heaps.
מח וַיִּקְבֹּץ אֶת-כָּל-אֹכֶל שֶׁבַע שָׁנִים, אֲשֶׁר הָיוּ בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם, וַיִּתֶּן-אֹכֶל, בֶּעָרִים: אֹכֶל שְׂדֵה-הָעִיר אֲשֶׁר סְבִיבֹתֶיהָ, נָתַן בְּתוֹכָהּ. 48 And he gathered up all the food of the seven years which were in the land of Egypt, and laid up the food in the cities; the food of the field, which was round about every city, laid he up in the same.
מט וַיִּצְבֹּר יוֹסֵף בָּר כְּחוֹל הַיָּם, הַרְבֵּה מְאֹד--עַד כִּי-חָדַל לִסְפֹּר, כִּי-אֵין מִסְפָּר. 49 And Joseph laid up corn as the sand of the sea, very much, until they left off numbering; for it was without number.
נ וּלְיוֹסֵף יֻלַּד שְׁנֵי בָנִים, בְּטֶרֶם תָּבוֹא שְׁנַת הָרָעָב, אֲשֶׁר יָלְדָה-לּוֹ אָסְנַת, בַּת-פּוֹטִי פֶרַע כֹּהֵן אוֹן. 50 And unto Joseph were born two sons before the year of famine came, whom Asenath the daughter of Poti-phera priest of On bore unto him.
נא וַיִּקְרָא יוֹסֵף אֶת-שֵׁם הַבְּכוֹר, מְנַשֶּׁה: כִּי-נַשַּׁנִי אֱלֹהִים אֶת-כָּל-עֲמָלִי, וְאֵת כָּל-בֵּית אָבִי. 51 And Joseph called the name of the first-born Manasseh: 'for God hath made me forget all my toil, and all my father's house.'
נב וְאֵת שֵׁם הַשֵּׁנִי, קָרָא אֶפְרָיִם: כִּי-הִפְרַנִי אֱלֹהִים, בְּאֶרֶץ עָנְיִי. 52 And the name of the second called he Ephraim: 'for God hath made me fruitful in the land of my affliction.'
נג וַתִּכְלֶינָה, שֶׁבַע שְׁנֵי הַשָּׂבָע, אֲשֶׁר הָיָה, בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם. 53 And the seven years of plenty, that was in the land of Egypt, came to an end.
נד וַתְּחִלֶּינָה שֶׁבַע שְׁנֵי הָרָעָב, לָבוֹא, כַּאֲשֶׁר, אָמַר יוֹסֵף; וַיְהִי רָעָב בְּכָל-הָאֲרָצוֹת, וּבְכָל-אֶרֶץ מִצְרַיִם הָיָה לָחֶם. 54 And the seven years of famine began to come, according as Joseph had said; and there was famine in all lands; but in all the land of Egypt there was bread.
נה וַתִּרְעַב כָּל-אֶרֶץ מִצְרַיִם, וַיִּצְעַק הָעָם אֶל-פַּרְעֹה לַלָּחֶם; וַיֹּאמֶר פַּרְעֹה לְכָל-מִצְרַיִם לְכוּ אֶל-יוֹסֵף, אֲשֶׁר-יֹאמַר לָכֶם תַּעֲשׂוּ. 55 And when all the land of Egypt was famished, the people cried to Pharaoh for bread; and Pharaoh said unto all the Egyptians: 'Go unto Joseph; what he saith to you, do.'
נו וְהָרָעָב הָיָה, עַל כָּל-פְּנֵי הָאָרֶץ; וַיִּפְתַּח יוֹסֵף אֶת-כָּל-אֲשֶׁר בָּהֶם, וַיִּשְׁבֹּר לְמִצְרַיִם, וַיֶּחֱזַק הָרָעָב, בְּאֶרֶץ מִצְרָיִם. 56 And the famine was over all the face of the earth; and Joseph opened all the storehouses, and sold unto the Egyptians; and the famine was sore in the land of Egypt.
נז וְכָל-הָאָרֶץ בָּאוּ מִצְרַיְמָה, לִשְׁבֹּר אֶל-יוֹסֵף: כִּי-חָזַק הָרָעָב, בְּכָל-הָאָרֶץ. 57 And all countries came into Egypt to Joseph to buy corn; because the famine was sore in all the earth.