Layla Pesah-Pesah Gecesi

Layla Pesah [Pesah Gecesi]

Hag HaMaççot'un( Mayasız Ekmek'in Bayramı) ilk gecesi, Layla Pesah, Mikra(Kutsal Kitap)'daki Pesah ile ilgili bölümlere göre dualarımızı yapmak görevimizdir.
Bundan sonra bizler evlerimizde toplanırız ve kutsal metinleri okuruz, şunları içerir: Babalarımızın yaşadığı sıkıntılı kölelik- Moşe ve Aharon, onlar ki Paro(Firavun)'a gönderildiler T-nrı tarafından halkı kurtarmak için, ve çabalarken mucizeleri gerçekleştirdiler - ilk doğanın katledilmesi, Mısır'dan(Miçrayim) İsrael'in ilk doğanlarının kurtulması - İsrael halkının Mısır'dan(Miçrayim) çıkışı. Biz harika bir şekilde bunları aktarırız , anlatırız ve biz T-nrı'nın tüm şefkatini kendi kutsamalarımızla mehtederiz. Bundan sonra biz T-nrı'yı kutsarız, mayasız ekmeği için, ve marul, hindiba gibi acı otlar yeriz.

Bu gece sırasında, çocuklarımıza, eşlerimize, misafilerimize, T-nrı'nın bizim için Mısır'da(Miçrayim) ne yaptığını anlatırız. Kutsal Kitap'ta yazılı olduğu gibi, Mısır`la nasıl alay ettiğimi, aralarında gösterdiğim belirtileri sen de çocuklarına, torunlarına anlat ki, benim RAB olduğumu bilesiniz.” (Şemot [Çıkış] 10:2). Tabii ki, tüm yıl boyunca, her zaman bu konuda anlatım, bizim görevimizdir. Kutsal Kitap yazılı olduğu gibi “yaşadığınız sürece Mısır'dan(Miçrayim) çıkışınızı anımsayacaksınız” (Devarim 16:3). Ancak, bu gecede, bunun üzerinde durmak gereklidir. Biz Bayramın kalan yedi gün içinde de aynı şeyi yaparız.


Bu, ilk gün, kutsal toplantı, bir bayram ve Mayasız Ekmek Festivalidir.
Bize diğer bayramlarda oldupu gibi her türlü çalışma yasaktır, bu günde kaçınmalıdır. Bu kural yedinci gün içinde geçerlidir. Bunun önemi şu bölümde açıklamıştır, ''Birinci ve yedinci günler kutsal toplantı yapacaksınız. O günler hiçbir iş yapılmayacak. Herkes yalnız kendi yiyeceğini hazırlayacak.
” (Şemot [Çıkış] 12:16), ve, “Belirli zamanlarda kutsal toplantılar olarak ilan edeceğiniz RAB`bin bayramları şunlardır:Birinci ayın* on dördüncü günü akşamüstü RAB`bin Pesah Bayramı* başlar. On beşinci gün RAB`bin Mayasız Ekmek Bayramı`dır*. Yedi gün mayasız ekmek yiyeceksiniz.İlk gün kutsal toplantı düzenleyecek, gündelik işlerinizi yapmayacaksınız.Yedi gün RAB için yakılan sunu sunacaksınız. Yedinci gün kutsal toplantı düzenleyecek, gündelik işlerinizi yapmayacaksınız.” (Vayikra’ [Levililer] 23:4-8). Bundan başka, yazılı olduğu gibi, ''Yedinci gün kutsal toplantı düzenleyecek, gündelik işlerinizi yapmayacaksınız” (BaMidbar 28:25).
İlk günün, yedinci gün içinde bu işareti, önemi vardır, bu özellikle "izleme gecesi" olarak belirlenmiştir, Kutsal Kitap'ta yazılı olduğu gibi, “O gece RAB İsraelliler`i Mısır`dan(Miçrayim) çıkarmak için sürekli bekledi. İsraelliler de kuşaklar boyunca aynı gece RAB`bi yüceltmek için uyanık olmalıdır.” (Şemot [Çıkış] 12:42). Tüm gün özel '' anma günü " olarak belirlenmiştir, yazılı olduğu gibi, Bu gün sizin için anma günü olacak. Bu günü RAB`bin bayramı olarak kutlayacaksınız.'' Gelecek kuşaklarınız boyunca sürekli bir kural olarak bu günü kutlayacaksınız.”
(Şemot [Çıkış] 12:14).

Yedinci gün toplantı günüdür”, yazılı olduğu gibi,'' Yedinci gün Tanrınız RAB için bir toplantı düzenleyecek ve iş yapmayacaksınız.” (Devarim [ 16:8).

Moşe Miçrayimden çıqıp kete

Moşe Miçrayimden çıqıp kete Çoq vaqıt keçken soñ, Moşe orta yaşlı oğlan olıp, oz halqına keldi ve olarnıñ ağır iş etkenlerini kordi. Soñ o, oz halqından biri olğan yeudiy bir miçri urğanını kordi. Çevre-çetine baqıp ve kimse olmağanını korip, o, miçrini oldürdi ve onı qum içine saqladı. Ekinci kunü çıqıp, Moşe eki yeudiyniñ kotekleşkenlerini kordi ve ıncıtqan soyuna: -Ne sebepten sen dostuñnı urasıñ?-dedi. O ise: -Seni bizge başlıq ve qadı etip kim qoydı? Miçrini oldürgeniñ dayın, meni de oldürmege isteysiñmi?-dedi. Moşe qorqtı ve oz ozüne: Kerçekten, bu işim açıldı,-dedi. Bu iş aqqında Paro eşitti ve Moşeni oldürmege istedi. Amma Moşe, Parodan qaçıp, Midyan toprağına yaşamaq içün ketti. Anda kelip, bir quyu yanında oturdı. Midyandaki ruhaniyniñ yedi qızı bar edi. Olar, şu quyuğa kelip, babalarınıñ qoy-eçkilerine suv bermek içün, suv çekip aşlavlarnı toldurdılar. Lakin çobanlar kelip olarnı çetken quvdılar. O zaman Moşe turıp, qızlarnı qurtardı, olarnıñ qoy-eçkilerine suv berdi. Qızlar oz babaları Reuel kelip, babası olardan: -Bugun ne içün o qadar tez keldiñiz ya?-dep soradı. -Bir miçri bizñi çobanlardan qurtardı ve bizge suv bile çekip, qoy-eçkilerimizge berdi,-dediler olar. O ise qızlarına: -Ya qayda o? Ne içün siz onı qaldırdıñız? Onı çağırıñız da, o biznen pite aşasın,-dedi. Moşe bu adamda yaşamağa razı oldı. Soñ o adam oz qızı Çipporanı Moşeğe aqayğa berdi. Çippora Moşeğe oğlan bala doğdı. Moşe: Men yabancı yerde kelmeşek oldım,-aytıp, onıñ adını Gerşom qoydı. Çoq vaqıt keçti. Bu vaqıt içinde Miçrayim padişası oldi. İsrael oğulları ise işten iñildey ve yardım sorap, Ad..'ğa yalvara ediler, ve ağır işlerden qıynalğanları içün yalvaruvları Ad..ğa koterildi. Ad.. olarnıñ iñiltilerini eşitti ve Ozüniñ Avraamğa, Yiçaqqa ve Yaakovğa bergen vasiyeti hatırladı. Ad.. İsrael oğullarına baqtı ve olarnıñ ğam-qasevetlerini bildi. Моше Мичрайимден чыкъып кете Чокъ вакъыт кечкен сонъ, Моше орта яшлы огълан олып, оз халкъына кельди ве оларнынъ агъыр иш эткенлерини корди. Сонъ о, оз халкъындан бири олгъан еудий бир мичри ургъаныны корди. Чевре-четине бакъып ве кимсе олмагъаныны корип, о, мичрини олдюрди ве оны къум ичине сакълады. Экинджи куню чыкъып, Моше эки еудийнинъ котеклешкенлерини корди ве ынджыткъан союна: -Не себептен сен достунъны урасынъ?-деди. О исе: -Сени бизге башлыкъ ве къады этип ким къойды? Мичрини олдюргенинъ дайын, мени де олдюрмеге истейсинъми?-деди. Моше къоркъты ве оз озюне: Керчектен, бу ишим ачылды,-деди. Бу иш акъкъында Паро эшитти ве Мошени олдюрмеге истеди. Амма Моше, Пародан къачып, Мидьян топрагъына яшамакъ ичюн кетти. Анда келип, бир къую янында отурды. Мидьяндаки руханийнинъ еди къызы бар эди. Олар, шу къуюгъа келип, бабаларынынъ къой-эчкилерине сув бермек ичюн, сув чекип ашлавларны толдурдылар. Лакин чобанлар келип оларны четкен къувдылар. О заман Моше турып, къызларны къуртарды, оларнынъ къой-эчкилерине сув берди. Къызлар оз бабалары Реуэль келип, бабасы олардан: -Бугун не ичюн о къадар тез кельдинъиз я?-деп сорады. -Бир мичри бизнъи чобанлардан къуртарды ве бизге сув биле чекип, къой-эчкилеримизге берди,-дедилер олар. О исе къызларына: -Я къайда о? Не ичюн сиз оны къалдырдынъыз? Оны чагъырынъыз да, о бизнен пите ашасын,-деди. Моше бу адамда яшамагъа разы олды. Сонъ о адам оз къызы Чиппораны Мошегъе акъайгъа берди. Чиппора Мошегъе огълан бала догъды. Моше: Мен ябанджы ерде кельмешек олдым,-айтып, онынъ адыны Гершом къойды. Чокъ вакъыт кечти. Бу вакъыт ичинде Мичрайим падишасы олди. Исраэль огъуллары исе иштен инъильдей ве ярдым сорап, Ад..'гъа ялвара эдилер, ве агъыр ишлерден къыйналгъанлары ичюн ялварувлары Ад..гъа котерильди. Ад.. оларнынъ инъильтилерини эшитти ве Озюнинъ Авраамгъа, Йичакъкъа ве Яаковгъа берген васиети хатырлады. Ад.. Исраэль огъулларына бакъты ве оларнынъ гъам-къасеветлерини бильди. 11 And it came to pass in those days, when Moses was grown up, that he went out unto his brethren, and looked on their burdens; and he saw an Egyptian smiting a Hebrew, one of his brethren. יב וַיִּפֶן כֹּה וָכֹה, וַיַּרְא כִּי אֵין אִישׁ; וַיַּךְ, אֶת-הַמִּצְרִי, וַיִּטְמְנֵהוּ, בַּחוֹל. 12 And he looked this way and that way, and when he saw that there was no man, he smote the Egyptian, and hid him in the sand. יג וַיֵּצֵא בַּיּוֹם הַשֵּׁנִי, וְהִנֵּה שְׁנֵי-אֲנָשִׁים עִבְרִים נִצִּים; וַיֹּאמֶר, לָרָשָׁע, לָמָּה תַכֶּה, רֵעֶךָ. 13 And he went out the second day, and, behold, two men of the Hebrews were striving together; and he said to him that did the wrong: 'Wherefore smitest thou thy fellow?' יד וַיֹּאמֶר מִי שָׂמְךָ לְאִישׁ שַׂר וְשֹׁפֵט, עָלֵינוּ--הַלְהָרְגֵנִי אַתָּה אֹמֵר, כַּאֲשֶׁר הָרַגְתָּ אֶת-הַמִּצְרִי; וַיִּירָא מֹשֶׁה וַיֹּאמַר, אָכֵן נוֹדַע הַדָּבָר. 14 And he said: 'Who made thee a ruler and a judge over us? thinkest thou to kill me, as thou didst kill the Egyptian?' And Moses feared, and said: 'Surely the thing is known.' טו וַיִּשְׁמַע פַּרְעֹה אֶת-הַדָּבָר הַזֶּה, וַיְבַקֵּשׁ לַהֲרֹג אֶת-מֹשֶׁה; וַיִּבְרַח מֹשֶׁה מִפְּנֵי פַרְעֹה, וַיֵּשֶׁב בְּאֶרֶץ-מִדְיָן וַיֵּשֶׁב עַל-הַבְּאֵר. 15 Now when Pharaoh heard this thing, he sought to slay Moses. But Moses fled from the face of Pharaoh, and dwelt in the land of Midian; and he sat down by a well. טז וּלְכֹהֵן מִדְיָן, שֶׁבַע בָּנוֹת; וַתָּבֹאנָה וַתִּדְלֶנָה, וַתְּמַלֶּאנָה אֶת-הָרְהָטִים, לְהַשְׁקוֹת, צֹאן אֲבִיהֶן. 16 Now the priest of Midian had seven daughters; and they came and drew water, and filled the troughs to water their father's flock. יז וַיָּבֹאוּ הָרֹעִים, וַיְגָרְשׁוּם; וַיָּקָם מֹשֶׁה וַיּוֹשִׁעָן, וַיַּשְׁקְ אֶת-צֹאנָם. 17 And the shepherds came and drove them away; but Moses stood up and helped them, and watered their flock. יח וַתָּבֹאנָה, אֶל-רְעוּאֵל אֲבִיהֶן; וַיֹּאמֶר, מַדּוּעַ מִהַרְתֶּן בֹּא הַיּוֹם. 18 And when they came to Reuel their father, he said: 'How is it that ye are come so soon to-day?' יט וַתֹּאמַרְןָ--אִישׁ מִצְרִי, הִצִּילָנוּ מִיַּד הָרֹעִים; וְגַם-דָּלֹה דָלָה לָנוּ, וַיַּשְׁקְ אֶת-הַצֹּאן. 19 And they said: 'An Egyptian delivered us out of the hand of the shepherds, and moreover he drew water for us, and watered the flock.' כ וַיֹּאמֶר אֶל-בְּנֹתָיו, וְאַיּוֹ; לָמָּה זֶּה עֲזַבְתֶּן אֶת-הָאִישׁ, קִרְאֶן לוֹ וְיֹאכַל לָחֶם. 20 And he said unto his daughters: 'And where is he? Why is it that ye have left the man? call him, that he may eat bread.' כא וַיּוֹאֶל מֹשֶׁה, לָשֶׁבֶת אֶת-הָאִישׁ; וַיִּתֵּן אֶת-צִפֹּרָה בִתּוֹ, לְמֹשֶׁה. 21 And Moses was content to dwell with the man; and he gave Moses Zipporah his daughter. כב וַתֵּלֶד בֵּן, וַיִּקְרָא אֶת-שְׁמוֹ גֵּרְשֹׁם: כִּי אָמַר--גֵּר הָיִיתִי, בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה. {פ} 22 And she bore a son, and he called his name Gershom; for he said: 'I have been a stranger in a strange land.' {P} כג וַיְהִי בַיָּמִים הָרַבִּים הָהֵם, וַיָּמָת מֶלֶךְ מִצְרַיִם, וַיֵּאָנְחוּ בְנֵי-יִשְׂרָאֵל מִן-הָעֲבֹדָה, וַיִּזְעָקוּ; וַתַּעַל שַׁוְעָתָם אֶל-הָאֱלֹהִים, מִן-הָעֲבֹדָה. 23 And it came to pass in the course of those many days that the king of Egypt died; and the children of Israel sighed by reason of the bondage, and they cried, and their cry came up unto God by reason of the bondage. כד וַיִּשְׁמַע אֱלֹהִים, אֶת-נַאֲקָתָם; וַיִּזְכֹּר אֱלֹהִים אֶת-בְּרִיתוֹ, אֶת-אַבְרָהָם אֶת-יִצְחָק וְאֶת-יַעֲקֹב. 24 And God heard their groaning, and God remembered His covenant with Abraham, with Isaac, and with Jacob. כה וַיַּרְא אֱלֹהִים, אֶת-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל; וַיֵּדַע, אֱלֹהִים. {ס} 25 And God saw the children of Israel, and God took cognizance of them.

Moşeniñ Doğuvı

Moşeniñ Doğuvı Leviy qabilesinden birisi ozüne şu qabileden de bir qızğa evlendi. Apayı yüklü oldı ve oğlan bala taptı. O, balanıñ pek dülber olğanını korip, onı uç ay devamında saqlay edi. Amma onı artıq saqlamağa çaresi qalmağanından, o ,qamıştan orülgen sepetni aldı ve onı qatrannen ve ziftnen ziftledi. İçine balanı qoyıp, deryanıñ yalısı yanındaki qamışlıqqa qoydı. Balanıñ tatası ise, onen ne olacağını kormek içün, avlaqta turdı. Soñ Paronıñ qızı deryağa yuvunmağa çıqtı, onıñ hızmetçi qızları ise deryanıñ yalı boyunda yure ediler. O, qamışlıqnıñ arasındaki sepetni kordi ve ozüniñ hızmetçisini onı almaq içün yolladı. Açtı ve balanı kordi. Bala ağlay edi. O, onı acıdı ve: -Bu-yeudiy balası,-dedi. Balanıñ tatası Paronıñ qızından: -Barıp, balanı sütten qalmağance emizdirmek içün, yeudiy qadınlarından birisini saña çağırayımmı?-dep soradı. -Ebet.bar,-dedi oña Paro qızı. Qız ketti ve balanıñ anasını alıp keldi. Paro qızı oña: -Bu balanı al da, onı emizdir. Soñ men seniñ aqqıñnı oderim,-dedi. Qadın balanı aldı ve onı emizdire edi. Bala buyük olğan soñ, o, onı Paro qızına alıp keldi, ve bala Paro qızınıñ oğlu oldı. Paro qızı: Men onı suvdan çıqardım,-dep oña Moşe (Meşetihu) degen ad qoydı. Мошенинъ Догъувы Левий къабилесинден бириси озюне шу къабиледен де бир къызгъа эвленди. Апайы юклю олды ве огълан бала тапты. О, баланынъ пек дюльбер олгъаныны корип, оны уч ай девамында сакълай эди. Амма оны артыкъ сакъламагъа чареси къалмагъанындан, о ,къамыштан орюльген сепетни алды ве оны къатраннен ве зифтнен зифтледи. Ичине баланы къойып, дерьянынъ ялысы янындаки къамышлыкъкъа къойды. Баланынъ татасы исе, онен не оладжагъыны кормек ичюн, авлакъта турды. Сонъ Паронынъ къызы дерьягъа ювунмагъа чыкъты, онынъ хызметчи къызлары исе дерьянынъ ялы боюнда юре эдилер. О, къамышлыкънынъ арасындаки сепетни корди ве озюнинъ хызметчисини оны алмакъ ичюн ёллады. Ачты ве баланы корди. Бала агълай эди. О, оны аджыды ве: -Бу-еудий баласы,-деди. Баланынъ татасы Паронынъ къызындан: -Барып, баланы сюттен къалмагъандже эмиздирмек ичюн, еудий къадынларындан бирисини санъа чагъырайыммы?-деп сорады. -Эбет.бар,-деди онъа Паро къызы. Къыз кетти ве баланынъ анасыны алып кельди. Паро къызы онъа: -Бу баланы ал да, оны эмиздир. Сонъ мен сенинъ акъкъынъны одерим,-деди. Къадын баланы алды ве оны эмиздире эди. Бала буюк олгъан сонъ, о, оны Паро къызына алып кельди, ве бала Паро къызынынъ огълу олды. Паро къызы: Мен оны сувдан чыкъардым,-деп онъа Моше (Мешетиху) деген ад къойды.

א וַיֵּלֶךְ אִישׁ, מִבֵּית לֵוִי; וַיִּקַּח, אֶת-בַּת-לֵוִי. 1 And there went a man of the house of Levi, and took to wife a daughter of Levi. ב וַתַּהַר הָאִשָּׁה, וַתֵּלֶד בֵּן; וַתֵּרֶא אֹתוֹ כִּי-טוֹב הוּא, וַתִּצְפְּנֵהוּ שְׁלֹשָׁה יְרָחִים. 2 And the woman conceived, and bore a son; and when she saw him that he was a goodly child, she hid him three months. ג וְלֹא-יָכְלָה עוֹד, הַצְּפִינוֹ, וַתִּקַּח-לוֹ תֵּבַת גֹּמֶא, וַתַּחְמְרָה בַחֵמָר וּבַזָּפֶת; וַתָּשֶׂם בָּהּ אֶת-הַיֶּלֶד, וַתָּשֶׂם בַּסּוּף עַל-שְׂפַת הַיְאֹר. 3 And when she could not longer hide him, she took for him an ark of bulrushes, and daubed it with slime and with pitch; and she put the child therein, and laid it in the flags by the river's brink. ד וַתֵּתַצַּב אֲחֹתוֹ, מֵרָחֹק, לְדֵעָה, מַה-יֵּעָשֶׂה לוֹ. 4 And his sister stood afar off, to know what would be done to him. ה וַתֵּרֶד בַּת-פַּרְעֹה לִרְחֹץ עַל-הַיְאֹר, וְנַעֲרֹתֶיהָ הֹלְכֹת עַל-יַד הַיְאֹר; וַתֵּרֶא אֶת-הַתֵּבָה בְּתוֹךְ הַסּוּף, וַתִּשְׁלַח אֶת-אֲמָתָהּ וַתִּקָּחֶהָ. 5 And the daughter of Pharaoh came down to bathe in the river; and her maidens walked along by the river-side; and she saw the ark among the flags, and sent her handmaid to fetch it. ו וַתִּפְתַּח וַתִּרְאֵהוּ אֶת-הַיֶּלֶד, וְהִנֵּה-נַעַר בֹּכֶה; וַתַּחְמֹל עָלָיו--וַתֹּאמֶר, מִיַּלְדֵי הָעִבְרִים זֶה. 6 And she opened it, and saw it, even the child; and behold a boy that wept. And she had compassion on him, and said: 'This is one of the Hebrews' children.' ז וַתֹּאמֶר אֲחֹתוֹ, אֶל-בַּת-פַּרְעֹה, הַאֵלֵךְ וְקָרָאתִי לָךְ אִשָּׁה מֵינֶקֶת, מִן הָעִבְרִיֹּת; וְתֵינִק לָךְ, אֶת-הַיָּלֶד. 7 Then said his sister to Pharaoh's daughter: 'Shall I go and call thee a nurse of the Hebrew women, that she may nurse the child for thee?' ח וַתֹּאמֶר-לָהּ בַּת-פַּרְעֹה, לֵכִי; וַתֵּלֶךְ, הָעַלְמָה, וַתִּקְרָא, אֶת-אֵם הַיָּלֶד. 8 And Pharaoh's daughter said to her: 'Go.' And the maiden went and called the child's mother. ט וַתֹּאמֶר לָהּ בַּת-פַּרְעֹה, הֵילִיכִי אֶת-הַיֶּלֶד הַזֶּה וְהֵינִקִהוּ לִי, וַאֲנִי, אֶתֵּן אֶת-שְׂכָרֵךְ; וַתִּקַּח הָאִשָּׁה הַיֶּלֶד, וַתְּנִיקֵהוּ. 9 And Pharaoh's daughter said unto her: 'Take this child away, and nurse it for me, and I will give thee thy wages.' And the woman took the child, and nursed it. י וַיִּגְדַּל הַיֶּלֶד, וַתְּבִאֵהוּ לְבַת-פַּרְעֹה, וַיְהִי-לָהּ, לְבֵן; וַתִּקְרָא שְׁמוֹ, מֹשֶׁה, וַתֹּאמֶר, כִּי מִן-הַמַּיִם מְשִׁיתִהוּ. 10 And the child grew, and she brought him unto Pharaoh's daughter, and he became her son. And she called his name Moses, and said: 'Because I drew him out of the water.'

Şemot-Miçrayimde İsraellilerge olğan şefqatsız munasebet

Yakovnen beraber Miçrayimğe kelgen İsraeloğullarınıñ adları bulardır: Ruben, Şimeon, Leviy, Yeuda, İssahar, Zevulun, Binyamin, Dan, Naftali, Gad Ve Aşer. Er biri oz qorantasınen keldi. Yakovnıñ butün evlatları 70 can ediler, olardan olğan Yosef qorantasınen beraber ise o zaman Miçrayimde yaşay edi. Yosef ve onıñ episi ağa-qardaşları ve olarnıñ episi aqranları keçindiler. İsraelliler ise doğıp arttılar, ziyadeleştiler ve çoq sayılı oldılar, ve Goşen vilayeti olarnen toldurıldı. Soñra Miçrayimde Yosefni bilmegen yañı padişa tahtqa çıqtı. O, oz halqına: -Mına İsrael halqı bizden çoq sayılı ve onıñ içün qudretli oldı. Keliñiz, olarnen yapacaq işimizni aqılnen yapayıq. Yoqsa, olar daa çoqlaşırlar ve, cenk başlasa, olar bizim duşmanlarımızğa qoşulır, bizge qarşı cenk eter ve toprağımızdan çıqıp keterler,-dedi. İsraellilerni ağır işke zorlamaq içün, Miçrayimliler olarğa başlıqlar qoydılar. İsraelliler Paroğa, yemeklerni saqlamaq içün, Pifom ve Raamses degen şeerlerni qurdılar. Lakin ne qadar çoq olarnı zorlasalar da, o qadar olar bu memlekette çoqlaşa ve darqala ediler, tap Miçrayimliler İsrael oğullarından qorqmağa başladılar. Onıñ içün olar İsraellilerni işke merametsizliknen zorlay ediler. Miçrayimliler olarğa kireç ve kirpiçlernen ağır işni ve er bir tarla işini berip, olarnıñ yaşayışlarını pek accı ettiler. Er bir ağır işke Miçrayimliler İsraellilerni merametsizliknen zorlay ediler. Miçrayim padişası yeudiy ebanaylarından ekisini çağırttı. Birisiniñ adı Şifra edi, digeriniñ- Pua. O, olarğa: -Yeudiylerde ebanaylıq yapqanda, olar bala doğğanlarını korgeniñizde, eger oğlan olsa, onı oldüriñiz, qız olsa eger, sağ qaldırıñız,-dep emir etti. Lakin ebanaylar Ad..'dan qorqa ediler ve Miçrayim padişası olarğa aytqanı kibi yapmayıp, oğlan balalarnı sağ qaldıra ediler. O zaman Miçrayim Padişası ebanaylarnı ozüne çağırttı ve olardan: -Ne içün boyle yapasıñız?Ne içün oğlan balalarnı sağ qaldırasıñız?-dep soradı. -Yeudiy qadınları Miçrayim qadınları dayın degil. Olar sağlamlar. Ebanay kelmezden evel, olar endi doğalar,-dediler Paroğa ebanaylar. Ad..'ğa ebanaylarğa merametli edi. Halq ise çoq sayılı ve onıñ içün qudretli ve kuçlü ola edi. Ebanaylar Ad..'ğa qorqqanları içün, O olarnı qorantalı ve evli-barqlı etti. O zaman Paro butün halqına emir etti: -Er bir yañı doğğan yeudiy oğlanını deryağa taşlañız, er bir qıznı ise sağ qaldırıñız. Яковнен берабер Мичрайимгъе кельген Исраэлогъулларынынъ адлары булардыр: Рубен, Шимеон, Левий, Еуда, Иссахар, Зевулун, Биньямин, Дан, Нафтали, Гад Ве Ашер. Эр бири оз къорантасынен кельди. Яковнынъ бутюн эвлатлары 70 джан эдилер, олардан олгъан Ёсеф къорантасынен берабер исе о заман Мичрайимде яшай эди. Ёсеф ве онынъ эписи агъа-къардашлары ве оларнынъ эписи акъранлары кечиндилер. Исраэллилер исе догъып арттылар, зияделештилер ве чокъ сайылы олдылар, ве Гошен вилаети оларнен толдурылды. Сонъра Мичрайимде Ёсефни бильмеген янъы падиша тахткъа чыкъты. О, оз халкъына: -Мына Исраэль халкъы бизден чокъ сайылы ве онынъ ичюн къудретли олды. Келинъиз, оларнен япаджакъ ишимизни акъылнен япайыкъ. Ёкъса, олар даа чокълашырлар ве, дженк башласа, олар бизим душманларымызгъа къошулыр, бизге къаршы дженк этер ве топрагъымыздан чыкъып кетерлер,-деди. Исраэллилерни агъыр ишке зорламакъ ичюн, Мичрайимлилер оларгъа башлыкълар къойдылар. Исраэллилер Парогъа, емеклерни сакъламакъ ичюн, Пифом ве Раамсес деген шеэрлерни къурдылар. Лакин не къадар чокъ оларны зорласалар да, о къадар олар бу мемлекетте чокълаша ве даркъала эдилер, тап Мичрайимлилер Исраэль огъулларындан къоркъмагъа башладылар. Онынъ ичюн олар Исраэллилерни ишке мераметсизликнен зорлай эдилер. Мичрайимлилер оларгъа киреч ве кирпичлернен агъыр ишни ве эр бир тарла ишини берип, оларнынъ яшайышларыны пек аджджы эттилер. Эр бир агъыр ишке Мичрайимлилер Исраэллилерни мераметсизликнен зорлай эдилер. Мичрайим падишасы еудий эбанайларындан экисини чагъыртты. Бирисининъ ады Шифра эди, дигерининъ- Пуа. О, оларгъа: -Еудийлерде эбанайлыкъ япкъанда, олар бала догъгъанларыны коргенинъизде, эгер огълан олса, оны олдюринъиз, къыз олса эгер, сагъ къалдырынъыз,-деп эмир этти. Лакин эбанайлар Ад..'дан къоркъа эдилер ве Мичрайим падишасы оларгъа айткъаны киби япмайып, огълан балаларны сагъ къалдыра эдилер. О заман Мичрайим Падишасы эбанайларны озюне чагъыртты ве олардан: -Не ичюн бойле япасынъыз?Не ичюн огълан балаларны сагъ къалдырасынъыз?-деп сорады. -Еудий къадынлары Мичрайим къадынлары дайын дегиль. Олар сагъламлар. Эбанай кельмезден эвель, олар энди догъалар,-дедилер Парогъа эбанайлар. Ад..'гъа эбанайларгъа мераметли эди. Халкъ исе чокъ сайылы ве онынъ ичюн къудретли ве кучлю ола эди. Эбанайлар Ад..'гъа къоркъкъанлары ичюн, О оларны къоранталы ве эвли-баркълы этти. О заман Паро бутюн халкъына эмир этти: -Эр бир янъы догъгъан еудий огъланыны дерьягъа ташланъыз, эр бир къызны исе сагъ къалдырынъыз. Exodus Chapter 1 שְׁמוֹת א וְאֵלֶּה, שְׁמוֹת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, הַבָּאִים, מִצְרָיְמָה: אֵת יַעֲקֹב, אִישׁ וּבֵיתוֹ בָּאוּ. 1 Now these are the names of the sons of Israel, who came into Egypt with Jacob; every man came with his household: ב רְאוּבֵן שִׁמְעוֹן, לֵוִי וִיהוּדָה. 2 Reuben, Simeon, Levi, and Judah; ג יִשָּׂשכָר זְבוּלֻן, וּבִנְיָמִן. 3 Issachar, Zebulun, and Benjamin; ד דָּן וְנַפְתָּלִי, גָּד וְאָשֵׁר. 4 Dan and Naphtali, Gad and Asher. ה וַיְהִי, כָּל-נֶפֶשׁ יֹצְאֵי יֶרֶךְ-יַעֲקֹב--שִׁבְעִים נָפֶשׁ; וְיוֹסֵף, הָיָה בְמִצְרָיִם. 5 And all the souls that came out of the loins of Jacob were seventy souls; and Joseph was in Egypt already. ו וַיָּמָת יוֹסֵף וְכָל-אֶחָיו, וְכֹל הַדּוֹר הַהוּא. 6 And Joseph died, and all his brethren, and all that generation. ז וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל, פָּרוּ וַיִּשְׁרְצוּ וַיִּרְבּוּ וַיַּעַצְמוּ--בִּמְאֹד מְאֹד; וַתִּמָּלֵא הָאָרֶץ, אֹתָם. {פ} 7 And the children of Israel were fruitful, and increased abundantly, and multiplied, and waxed exceeding mighty; and the land was filled with them. {P} ח וַיָּקָם מֶלֶךְ-חָדָשׁ, עַל-מִצְרָיִם, אֲשֶׁר לֹא-יָדַע, אֶת-יוֹסֵף. 8 Now there arose a new king over Egypt, who knew not Joseph. ט וַיֹּאמֶר, אֶל-עַמּוֹ: הִנֵּה, עַם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל--רַב וְעָצוּם, מִמֶּנּוּ. 9 And he said unto his people: 'Behold, the people of the children of Israel are too many and too mighty for us; י הָבָה נִתְחַכְּמָה, לוֹ: פֶּן-יִרְבֶּה, וְהָיָה כִּי-תִקְרֶאנָה מִלְחָמָה וְנוֹסַף גַּם-הוּא עַל-שֹׂנְאֵינוּ, וְנִלְחַם-בָּנוּ, וְעָלָה מִן-הָאָרֶץ. 10 come, let us deal wisely with them, lest they multiply, and it come to pass, that, when there befalleth us any war, they also join themselves unto our enemies, and fight against us, and get them up out of the land.' יא וַיָּשִׂימוּ עָלָיו שָׂרֵי מִסִּים, לְמַעַן עַנֹּתוֹ בְּסִבְלֹתָם; וַיִּבֶן עָרֵי מִסְכְּנוֹת, לְפַרְעֹה--אֶת-פִּתֹם, וְאֶת-רַעַמְסֵס. 11 Therefore they did set over them taskmasters to afflict them with their burdens. And they built for Pharaoh store-cities, Pithom and Raamses. יב וְכַאֲשֶׁר יְעַנּוּ אֹתוֹ, כֵּן יִרְבֶּה וְכֵן יִפְרֹץ; וַיָּקֻצוּ, מִפְּנֵי בְּנֵי יִשְׂרָאֵל. 12 But the more they afflicted them, the more they multiplied and the more they spread abroad. And they were adread because of the children of Israel. יג וַיַּעֲבִדוּ מִצְרַיִם אֶת-בְּנֵי יִשְׂרָאֵל, בְּפָרֶךְ. 13 And the Egyptians made the children of Israel to serve with rigour. יד וַיְמָרְרוּ אֶת-חַיֵּיהֶם בַּעֲבֹדָה קָשָׁה, בְּחֹמֶר וּבִלְבֵנִים, וּבְכָל-עֲבֹדָה, בַּשָּׂדֶה--אֵת, כָּל-עֲבֹדָתָם, אֲשֶׁר-עָבְדוּ בָהֶם, בְּפָרֶךְ. 14 And they made their lives bitter with hard service, in mortar and in brick, and in all manner of service in the field; in all their service, wherein they made them serve with rigour. טו וַיֹּאמֶר מֶלֶךְ מִצְרַיִם, לַמְיַלְּדֹת הָעִבְרִיֹּת, אֲשֶׁר שֵׁם הָאַחַת שִׁפְרָה, וְשֵׁם הַשֵּׁנִית פּוּעָה. 15 And the king of Egypt spoke to the Hebrew midwives, of whom the name of the one was Shiphrah, and the name of the other Puah; טז וַיֹּאמֶר, בְּיַלֶּדְכֶן אֶת-הָעִבְרִיּוֹת, וּרְאִיתֶן, עַל-הָאָבְנָיִם: אִם-בֵּן הוּא וַהֲמִתֶּן אֹתוֹ, וְאִם-בַּת הִוא וָחָיָה. 16 and he said: 'When ye do the office of a midwife to the Hebrew women, ye shall look upon the birthstool: if it be a son, then ye shall kill him; but if it be a daughter, then she shall live.' יז וַתִּירֶאןָ הַמְיַלְּדֹת, אֶת-הָאֱלֹהִים, וְלֹא עָשׂוּ, כַּאֲשֶׁר דִּבֶּר אֲלֵיהֶן מֶלֶךְ מִצְרָיִם; וַתְּחַיֶּיןָ, אֶת-הַיְלָדִים. 17 But the midwives feared God, and did not as the king of Egypt commanded them, but saved the men-children alive. יח וַיִּקְרָא מֶלֶךְ-מִצְרַיִם, לַמְיַלְּדֹת, וַיֹּאמֶר לָהֶן, מַדּוּעַ עֲשִׂיתֶן הַדָּבָר הַזֶּה; וַתְּחַיֶּיןָ, אֶת-הַיְלָדִים. 18 And the king of Egypt called for the midwives, and said unto them: 'Why have ye done this thing, and have saved the men-children alive?' יט וַתֹּאמַרְןָ הַמְיַלְּדֹת אֶל-פַּרְעֹה, כִּי לֹא כַנָּשִׁים הַמִּצְרִיֹּת הָעִבְרִיֹּת: כִּי-חָיוֹת הֵנָּה, בְּטֶרֶם תָּבוֹא אֲלֵהֶן הַמְיַלֶּדֶת וְיָלָדוּ. 19 And the midwives said unto Pharaoh: 'Because the Hebrew women are not as the Egyptian women; for they are lively, and are delivered ere the midwife come unto them.' כ וַיֵּיטֶב אֱלֹהִים, לַמְיַלְּדֹת; וַיִּרֶב הָעָם וַיַּעַצְמוּ, מְאֹד. 20 And God dealt well with the midwives; and the people multiplied, and waxed very mighty. כא וַיְהִי, כִּי-יָרְאוּ הַמְיַלְּדֹת אֶת-הָאֱלֹהִים; וַיַּעַשׂ לָהֶם, בָּתִּים. 21 And it came to pass, because the midwives feared God, that He made them houses. כב וַיְצַו פַּרְעֹה, לְכָל-עַמּוֹ לֵאמֹר: כָּל-הַבֵּן הַיִּלּוֹד, הַיְאֹרָה תַּשְׁלִיכֻהוּ, וְכָל-הַבַּת, תְּחַיּוּן. {פ} 22 And Pharaoh charged all his people, saying: 'Every son that is born ye shall cast into the river, and every daughter ye shall save alive.' {P}

Bu Aftanıñ Peraşası Moşe ve İtro-Şemot-Çıqış-18-Crimean Karaite Dialect

Bu Aftanıñ Peraşası Moşe ve İtro-Şemot-Çıqış-18-Crimean Karaite Dialect



Moşe ve İtro



Moşeniñ qaynatası Midyannıñ ruhaniyi İtro, Ha-Şem Miçrayimden İsraellilerni alıp çıqqanda, Moşe ve Ozüniñ halqı İsrael içün Ha-Şem'niñ yapqan episi şeyleri aqqında eşitti. O zaman Moşeniñ qaynatası İtro ondan evel evine qaytarılğan Moşeniñ apayını Çipporanı ve onıñ eki oğlunı ozüne çağırttı. Olardan biriniñ adı Gerşom edi çünki Moşe : Men yabancı yerde vaqtınca yaşağan adam oldım,-dey edi. Ekincisiniñ adı ise Eliezer edi, çünki Moşe: Babamnıñ T-nrisi, maña yardımcı olıp, meni paronıñ qılıçından qorçaladı,-dep ayta edi. Moşeniñ qaynatası İtro Moşeniñ apayı ve balalarınen sahrağa, T-nriniñ dağı yanında ordunen yerleşken Moşeğe kelip, oña boyle haber yolladı:



-Men, seniñ qaynatañ İtro, ve seniñ apayıñ, ve onen beraber eki oğluñ saña kelemiz.

Moşe qaynatasını qarşılımağa çıqtı, oña bek bukti ve onı opti. Biri-birinen soraşqanlarından soñ, olar çadırğa kirdiler. Soñ Moşe qaynatasına İsrael içün T-nri paronen ve episi miçrayimlilernen yapqanlarını ikaye etti. İsraellilerni miçrayimlilerden ve paronıñ qollarından nasıl qurtarğan aqqında da ikaye etti. İsraellilerni miçrayimlilerden ve paronıñ qollarından qurtarğanda, Ha-Şem israellilerge yapqan eiyiliklerine İtro quvandı ve boyle dedi:

-Sizin miçrayimlilerniñ ve paronıñ qolundan qurtarğan ve bu halqñı miçrayimlilerniñ uküminden azat etken T-nrige biñ şukürler olsun! Şimdi men bilem ki: T-nri episi T-nrilerden buyük, çünki O, boyle şeyler yapıp, İsraellilerni ğururlı miçrayimlilerniñ T-nrilerinden qurtardı.



Soñ Moşeniñ qaynatası İtro T-nrige butünley yaqılğan ve başqa qorbanlar çaldı. Soñ T-nriniñ ogünde Moşeniñ qaynatasınen beraber aş aşamaq içün, Aaron ve İsraelniñ aqsaqlları keldiler.



İtronıñ Mesleatları



Aylanır kunü Moşe, halqnı mahkeme etmek içün, oturdı, ve halq Moşeniñ ogünde sabadan aqşamğace turdı. Moşeniñ qaynatası Moşe halqnen yapqanlarınıñ episini korip, ondan:

-Bu, seniñ halqnen yapqanıñ nedir? Ne içün sen butün kun oturasıñ, halq ise seniñ ogüñde sabadan aqşamğace tura?-dep soradı.

-Halq maña, T-nriniñ iradesini bilmek içün, kele,-dedi Moşe qaynatasına.- Olarda nasıldır iş çıqqanda, olar maña keleler. Men ise, davalarını çezip, olarğa T-nriniñ nizamnamelerinen qanunlarını ogretem.



Lakin Moşeniñ qaynatası oña boyle dedi:

-Seniñ yapqanlarıñ yahşı degil. Sen ozüñni ve sennen olğan halqnı qıynaycaqsıñ, çünki sen içün bu pek ağır iş: sen onı ozüñ baş etamazsıñ. Şimdi aytqanlarımnı diñle, men saña aqıl ogreteyim, ve Ad.. sennen olur. Sen halq içün Ad..nıñ ogünde aracı olıp, Ad..ğa olarnıñ davalarını yetkiz. Olarğa Ad..nıñ nizamnamelerini ve qanuñlarını ogret. Nasıl yaşamaq ve nasıl işler yapmaqñı halqqa ogret. Ozüñe ise butün halqtan qabiliyetli, Ad..dan qorqqan, aç-koz olmağan ve adaletli adamlarnı saylap al da, olarnı halqnıñ ustüne biñbaşı, yuzbaşı, ellibaşı ve onbaşı olaraq qoy. Olar daima halqnıñ davalarını çezsinler. Er bir pek muim iş aqqında seni haberdar etip, çezmesini saña bersinler, ufaq-tüfek davalarnı ise ozleri çezsinler. Saña qolayca olur, işniñ ağırlığı olarğa da tüşer. Bu-Ad..nıñ saña emiri. Sen bunı yapsañ eger, çıdap olursıñ. Butün halq ise qanaatlenip, oz yerine esen-aman qaytır.



Moşe qaynatasınıñ aytqanlarını diñledi ve onıñ episi aytqanlarını yaptı. Moşe butün İsraelden qabiliyetli adamlarnı sayladı ve olarnı halqnıñ başlıqları etip, ya da biñbaşı, yuzbaşı, ellibaşı ve onbaşo olaraq qoydı. Olar daima halqnıñ davalarını çeze ediler: muim işler aqqında Moşeğa qaber etip, çezmesin oña bere ediler, ufaq-tüfek davalarnı ise ozleri çeze ediler.



Soñ Moşe qaynatasınen sağlıqlaştı, ve o,oz toprağına ketti.



Бу Афтанынъ Перашасы Моше ве Итро-Шемот-Чыкъыш-18-Джримеан Караите Диальеджт





Моше ве Итро





Мошенинъ къайнатасы Мидьяннынъ руханийи Итро, Ха-Шем Мичрайимден Исраэллилерни алып чыкъкъанда, Моше ве Озюнинъ халкъы Исраэль ичюн Ха-Шем'нинъ япкъан эписи шейлери акъкъында эшитти. О заман Мошенинъ къайнатасы Итро ондан эвель эвине къайтарылгъан Мошенинъ апайыны Чиппораны ве онынъ эки огълуны озюне чагъыртты. Олардан бирининъ ады Гершом эди чюнки Моше : Мен ябанджы ерде вакътынджа яшагъан адам олдым,-дей эди. Экинджисининъ ады исе Элиэзер эди, чюнки Моше: Бабамнынъ Т-нриси, манъа ярдымджы олып, мени паронынъ къылычындан къорчалады,-деп айта эди. Мошенинъ къайнатасы Итро Мошенинъ апайы ве балаларынен сахрагъа, Т-нрининъ дагъы янында ордунен ерлешкен Мошегъе келип, онъа бойле хабер ёллады:





-Мен, сенинъ къайнатанъ Итро, ве сенинъ апайынъ, ве онен берабер эки огълунъ санъа келемиз.



Моше къайнатасыны къаршылымагъа чыкъты, онъа бек букти ве оны опти. Бири-биринен сорашкъанларындан сонъ, олар чадыргъа кирдилер. Сонъ Моше къайнатасына Исраэль ичюн Т-нри паронен ве эписи мичрайимлилернен япкъанларыны икае этти. Исраэллилерни мичрайимлилерден ве паронынъ къолларындан насыл къуртаргъан акъкъында да икае этти. Исраэллилерни мичрайимлилерден ве паронынъ къолларындан къуртаргъанда, Ха-Шем исраэллилерге япкъан эийиликлерине Итро къуванды ве бойле деди:



-Сизин мичрайимлилернинъ ве паронынъ къолундан къуртаргъан ве бу халкънъы мичрайимлилернинъ укюминден азат эткен Т-нриге бинъ шукюрлер олсун! Шимди мен билем ки: Т-нри эписи Т-нрилерден буюк, чюнки О, бойле шейлер япып, Исраэллилерни гъурурлы мичрайимлилернинъ Т-нрилеринден къуртарды.





Сонъ Мошенинъ къайнатасы Итро Т-нриге бутюнлей якъылгъан ве башкъа къорбанлар чалды. Сонъ Т-нрининъ огюнде Мошенинъ къайнатасынен берабер аш ашамакъ ичюн, Аарон ве Исраэльнинъ акъсакъллары кельдилер.





Итронынъ Меслеатлары





Айланыр куню Моше, халкъны махкеме этмек ичюн, отурды, ве халкъ Мошенинъ огюнде сабадан акъшамгъадже турды. Мошенинъ къайнатасы Моше халкънен япкъанларынынъ эписини корип, ондан:



-Бу, сенинъ халкънен япкъанынъ недир? Не ичюн сен бутюн кун отурасынъ, халкъ исе сенинъ огюнъде сабадан акъшамгъадже тура?-деп сорады.



-Халкъ манъа, Т-нрининъ ирадесини бильмек ичюн, келе,-деди Моше къайнатасына.- Оларда насылдыр иш чыкъкъанда, олар манъа келелер. Мен исе, даваларыны чезип, оларгъа Т-нрининъ низамнамелеринен къанунларыны огретем.





Лакин Мошенинъ къайнатасы онъа бойле деди:



-Сенинъ япкъанларынъ яхшы дегиль. Сен озюнъни ве сеннен олгъан халкъны къыйнайджакъсынъ, чюнки сен ичюн бу пек агъыр иш: сен оны озюнъ баш этамазсынъ. Шимди айткъанларымны динъле, мен санъа акъыл огретейим, ве Ад.. сеннен олур. Сен халкъ ичюн Ад..нынъ огюнде араджы олып, Ад..гъа оларнынъ даваларыны еткиз. Оларгъа Ад..нынъ низамнамелерини ве къанунъларыны огрет. Насыл яшамакъ ве насыл ишлер япмакънъы халкъкъа огрет. Озюнъе исе бутюн халкътан къабилиетли, Ад..дан къоркъкъан, ач-коз олмагъан ве адалетли адамларны сайлап ал да, оларны халкънынъ устюне бинъбашы, юзбашы, эллибашы ве онбашы оларакъ къой. Олар даима халкънынъ даваларыны чезсинлер. Эр бир пек муим иш акъкъында сени хабердар этип, чезмесини санъа берсинлер, уфакъ-тюфек даваларны исе озлери чезсинлер. Санъа къолайджа олур, ишнинъ агъырлыгъы оларгъа да тюшер. Бу-Ад..нынъ санъа эмири. Сен буны япсанъ эгер, чыдап олурсынъ. Бутюн халкъ исе къанаатленип, оз ерине эсен-аман къайтыр.





Моше къайнатасынынъ айткъанларыны динъледи ве онынъ эписи айткъанларыны япты. Моше бутюн Исраэльден къабилиетли адамларны сайлады ве оларны халкънынъ башлыкълары этип, я да бинъбашы, юзбашы, эллибашы ве онбашо оларакъ къойды. Олар даима халкънынъ даваларыны чезе эдилер: муим ишлер акъкъында Мошегъа къабер этип, чезмесин онъа бере эдилер, уфакъ-тюфек даваларны исе озлери чезе эдилер.





Сонъ Моше къайнатасынен сагълыкълашты, ве о,оз топрагъына кетти.









Exodus Chapter 18 שְׁמוֹת

א וַיִּשְׁמַע יִתְרוֹ כֹהֵן מִדְיָן, חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵת כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה אֱלֹהִים לְמֹשֶׁה, וּלְיִשְׂרָאֵל עַמּוֹ: כִּי-הוֹצִיא יְהוָה אֶת-יִשְׂרָאֵל, מִמִּצְרָיִם. 1 Now Jethro, the priest of Midian, Moses' father-in-law, heard of all that God had done for Moses, and for Israel His people, how that the LORD had brought Israel out of Egypt.

ב וַיִּקַּח, יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, אֶת-צִפֹּרָה, אֵשֶׁת מֹשֶׁה--אַחַר, שִׁלּוּחֶיהָ. 2 And Jethro, Moses' father-in-law, took Zipporah, Moses' wife, after he had sent her away,

ג וְאֵת, שְׁנֵי בָנֶיהָ: אֲשֶׁר שֵׁם הָאֶחָד, גֵּרְשֹׁם--כִּי אָמַר, גֵּר הָיִיתִי בְּאֶרֶץ נָכְרִיָּה. 3 and her two sons; of whom the name of the one was Gershom; for he said: 'I have been a stranger in a strange land';

ד וְשֵׁם הָאֶחָד, אֱלִיעֶזֶר--כִּי-אֱלֹהֵי אָבִי בְּעֶזְרִי, וַיַּצִּלֵנִי מֵחֶרֶב פַּרְעֹה. 4 and the name of the other was Eliezer: 'for the God of my father was my help, and delivered me from the sword of Pharaoh.'

ה וַיָּבֹא יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, וּבָנָיו וְאִשְׁתּוֹ--אֶל-מֹשֶׁה: אֶל-הַמִּדְבָּר, אֲשֶׁר-הוּא חֹנֶה שָׁם--הַר הָאֱלֹהִים. 5 And Jethro, Moses' father-in-law, came with his sons and his wife unto Moses into the wilderness where he was encamped, at the mount of God;

ו וַיֹּאמֶר, אֶל-מֹשֶׁה, אֲנִי חֹתֶנְךָ יִתְרוֹ, בָּא אֵלֶיךָ; וְאִשְׁתְּךָ--וּשְׁנֵי בָנֶיהָ, עִמָּהּ. 6 and he said unto Moses: 'I thy father-in-law Jethro am coming unto thee, and thy wife, and her two sons with her.'

ז וַיֵּצֵא מֹשֶׁה לִקְרַאת חֹתְנוֹ, וַיִּשְׁתַּחוּ וַיִּשַּׁק-לוֹ, וַיִּשְׁאֲלוּ אִישׁ-לְרֵעֵהוּ, לְשָׁלוֹם; וַיָּבֹאוּ, הָאֹהֱלָה. 7 And Moses went out to meet his father-in-law, and bowed down and kissed him; and they asked each other of their welfare; and they came into the tent.

ח וַיְסַפֵּר מֹשֶׁה, לְחֹתְנוֹ, אֵת כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה יְהוָה לְפַרְעֹה וּלְמִצְרַיִם, עַל אוֹדֹת יִשְׂרָאֵל: אֵת כָּל-הַתְּלָאָה אֲשֶׁר מְצָאָתַם בַּדֶּרֶךְ, וַיַּצִּלֵם יְהוָה. 8 And Moses told his father-in-law all that the LORD had done unto Pharaoh and to the Egyptians for Israel's sake, all the travail that had come upon them by the way, and how the LORD delivered them.

ט וַיִּחַדְּ יִתְרוֹ--עַל כָּל-הַטּוֹבָה, אֲשֶׁר-עָשָׂה יְהוָה לְיִשְׂרָאֵל: אֲשֶׁר הִצִּילוֹ, מִיַּד מִצְרָיִם. 9 And Jethro rejoiced for all the goodness which the LORD had done to Israel, in that He had delivered them out of the hand of the Egyptians.

י וַיֹּאמֶר, יִתְרוֹ, בָּרוּךְ יְהוָה, אֲשֶׁר הִצִּיל אֶתְכֶם מִיַּד מִצְרַיִם וּמִיַּד פַּרְעֹה: אֲשֶׁר הִצִּיל אֶת-הָעָם, מִתַּחַת יַד-מִצְרָיִם. 10 And Jethro said: 'Blessed be the LORD, who hath delivered you out of the hand of the Egyptians, and out of the hand of Pharaoh; who hath delivered the people from under the hand of the Egyptians.

יא עַתָּה יָדַעְתִּי, כִּי-גָדוֹל יְהוָה מִכָּל-הָאֱלֹהִים: כִּי בַדָּבָר, אֲשֶׁר זָדוּ עֲלֵיהֶם. 11 Now I know that the LORD is greater than all gods; yea, for that they dealt proudly against them.'

יב וַיִּקַּח יִתְרוֹ חֹתֵן מֹשֶׁה, עֹלָה וּזְבָחִים--לֵאלֹהִים; וַיָּבֹא אַהֲרֹן וְכֹל זִקְנֵי יִשְׂרָאֵל, לֶאֱכָל-לֶחֶם עִם-חֹתֵן מֹשֶׁה--לִפְנֵי הָאֱלֹהִים. 12 And Jethro, Moses' father-in-law, took a burnt-offering and sacrifices for God; and Aaron came, and all the elders of Israel, to eat bread with Moses' father-in-law before God.

יג וַיְהִי, מִמָּחֳרָת, וַיֵּשֶׁב מֹשֶׁה, לִשְׁפֹּט אֶת-הָעָם; וַיַּעֲמֹד הָעָם עַל-מֹשֶׁה, מִן-הַבֹּקֶר עַד-הָעָרֶב. 13 And it came to pass on the morrow, that Moses sat to judge the people; and the people stood about Moses from the morning unto the evening.

יד וַיַּרְא חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵת כָּל-אֲשֶׁר-הוּא עֹשֶׂה לָעָם; וַיֹּאמֶר, מָה-הַדָּבָר הַזֶּה אֲשֶׁר אַתָּה עֹשֶׂה לָעָם--מַדּוּעַ אַתָּה יוֹשֵׁב לְבַדֶּךָ, וְכָל-הָעָם נִצָּב עָלֶיךָ מִן-בֹּקֶר עַד-עָרֶב. 14 And when Moses' father-in-law saw all that he did to the people, he said: 'What is this thing that thou doest to the people? why sittest thou thyself alone, and all the people stand about thee from morning unto even?'

טו וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה, לְחֹתְנוֹ: כִּי-יָבֹא אֵלַי הָעָם, לִדְרֹשׁ אֱלֹהִים. 15 And Moses said unto his father-in-law: 'Because the people come unto me to inquire of God;

טז כִּי-יִהְיֶה לָהֶם דָּבָר, בָּא אֵלַי, וְשָׁפַטְתִּי, בֵּין אִישׁ וּבֵין רֵעֵהוּ; וְהוֹדַעְתִּי אֶת-חֻקֵּי הָאֱלֹהִים, וְאֶת-תּוֹרֹתָיו. 16 when they have a matter, it cometh unto me; and I judge between a man and his neighbour, and I make them know the statutes of God, and His laws.'

יז וַיֹּאמֶר חֹתֵן מֹשֶׁה, אֵלָיו: לֹא-טוֹב, הַדָּבָר, אֲשֶׁר אַתָּה, עֹשֶׂה. 17 And Moses' father-in-law said unto him: 'The thing that thou doest is not good.

יח נָבֹל תִּבֹּל--גַּם-אַתָּה, גַּם-הָעָם הַזֶּה אֲשֶׁר עִמָּךְ: כִּי-כָבֵד מִמְּךָ הַדָּבָר, לֹא-תוּכַל עֲשֹׂהוּ לְבַדֶּךָ. 18 Thou wilt surely wear away, both thou, and this people that is with thee; for the thing is too heavy for thee; thou art not able to perform it thyself alone.

יט עַתָּה שְׁמַע בְּקֹלִי, אִיעָצְךָ, וִיהִי אֱלֹהִים, עִמָּךְ; הֱיֵה אַתָּה לָעָם, מוּל הָאֱלֹהִים, וְהֵבֵאתָ אַתָּה אֶת-הַדְּבָרִים, אֶל-הָאֱלֹהִים. 19 Hearken now unto my voice, I will give thee counsel, and God be with thee: be thou for the people before God, and bring thou the causes unto God.

כ וְהִזְהַרְתָּה אֶתְהֶם, אֶת-הַחֻקִּים וְאֶת-הַתּוֹרֹת; וְהוֹדַעְתָּ לָהֶם, אֶת-הַדֶּרֶךְ יֵלְכוּ בָהּ, וְאֶת-הַמַּעֲשֶׂה, אֲשֶׁר יַעֲשׂוּן. 20 And thou shalt teach them the statutes and the laws, and shalt show them the way wherein they must walk, and the work that they must do.

כא וְאַתָּה תֶחֱזֶה מִכָּל-הָעָם אַנְשֵׁי-חַיִל יִרְאֵי אֱלֹהִים, אַנְשֵׁי אֱמֶת--שֹׂנְאֵי בָצַע; וְשַׂמְתָּ עֲלֵהֶם, שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת, שָׂרֵי חֲמִשִּׁים, וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת. 21 Moreover thou shalt provide out of all the people able men, such as fear God, men of truth, hating unjust gain; and place such over them, to be rulers of thousands, rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens.

כב וְשָׁפְטוּ אֶת-הָעָם, בְּכָל-עֵת, וְהָיָה כָּל-הַדָּבָר הַגָּדֹל יָבִיאוּ אֵלֶיךָ, וְכָל-הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפְּטוּ-הֵם; וְהָקֵל, מֵעָלֶיךָ, וְנָשְׂאוּ, אִתָּךְ. 22 And let them judge the people at all seasons; and it shall be, that every great matter they shall bring unto thee, but every small matter they shall judge themselves; so shall they make it easier for thee and bear the burden with thee.

כג אִם אֶת-הַדָּבָר הַזֶּה, תַּעֲשֶׂה, וְצִוְּךָ אֱלֹהִים, וְיָכָלְתָּ עֲמֹד; וְגַם כָּל-הָעָם הַזֶּה, עַל-מְקֹמוֹ יָבֹא בְשָׁלוֹם. 23 If thou shalt do this thing, and God command thee so, then thou shalt be able to endure, and all this people also shall go to their place in peace.'

כד וַיִּשְׁמַע מֹשֶׁה, לְקוֹל חֹתְנוֹ; וַיַּעַשׂ, כֹּל אֲשֶׁר אָמָר. 24 So Moses hearkened to the voice of his father-in-law, and did all that he had said.

כה וַיִּבְחַר מֹשֶׁה אַנְשֵׁי-חַיִל מִכָּל-יִשְׂרָאֵל, וַיִּתֵּן אֹתָם רָאשִׁים עַל-הָעָם--שָׂרֵי אֲלָפִים שָׂרֵי מֵאוֹת, שָׂרֵי חֲמִשִּׁים וְשָׂרֵי עֲשָׂרֹת. 25 And Moses chose able men out of all Israel, and made them heads over the people, rulers of thousands, rulers of hundreds, rulers of fifties, and rulers of tens.

כו וְשָׁפְטוּ אֶת-הָעָם, בְּכָל-עֵת: אֶת-הַדָּבָר הַקָּשֶׁה יְבִיאוּן אֶל-מֹשֶׁה, וְכָל-הַדָּבָר הַקָּטֹן יִשְׁפּוּטוּ הֵם. 26 And they judged the people at all seasons: the hard causes they brought unto Moses, but every small matter they judged themselves.

כז וַיְשַׁלַּח מֹשֶׁה, אֶת-חֹתְנוֹ; וַיֵּלֶךְ לוֹ, אֶל-אַרְצוֹ. {פ} 27 And Moses let his father-in-law depart; and he went his way into his own land.