Karaitika adlı İstanbul Karaylarının kullandıkları dil yaklaşık 2.000 yılı yakındır bu coğrafyada kullanılan yerel bir dildir. Karaitika içinde Latince, Antik Yunanca, Karayca, İbranice gibi çeşitli dillerden kelimeler barındırır. Karaitika dilinde bilinen tek yazılı kaynak Haham Yaakov Ben Reuven'nin Megilat Ester hakkındaki açıklamalarıdır. Bu kitap 2006 yılında tekrardan İsrael Karay Cemaati tarafından İsraelde basılmıştır. Bu kitabın 15, 17, 24, 27, 31 sayfalarının altındaki yorumlarda rastlayabilirsiniz. Aşağıdaki linkten kitabı inceleyebilirisiniz.
http://www.karaim.net/modules.php?name=Downloads&d_op=getit&lid=128
Purim Bayramında İstanbul Karaylarının yaptıkları geleneksel yemeklerden bir kaçının adları:
Ta dodya tu Aman= Aman'nın Dişleri
Cevizli Baklava= Kalçuniya Karidero
Pesah Bayramında İstanbul Karaylarının yaptıkları geleneksel yemeklerden bir kaçının adları:
Maçça
Kalçuni
Karaitika Dilinde Günlük kullanılan bazı kelimeler ve cümle kalıpları:
Apadekse=Bekle
Bagari=Dolap
Hodra=Kalın
Hodros=Şişman
Kapsaki=Biraz
Kate=Biraz
Kateva= İn
Katevaşya=Nezle
Laftokara=Fındık
Mazal Kalo ne Ehis=İyi şansın olsun
Mazal kalo na ehete= İyi şansınız olsun
Vorğa=Çabuk
Sıteku=Dur
Tupta=Hiçbir şey
Ulase=Sonuç nedir? Sonucu nedir? Sonuç olarak.
Sunday, July 28, 2013
Monday, July 22, 2013
Sefer Teilim-Kırım Karayca-Zebur-Birinci Kitap-4-Aqşam Duvası-Aqşam Tefillası
Aqşam Duvası
Baş çalğıcı içün. Telli çalğı aletlerinde. Davidniñ mizmorı
Seni çağırğanımda, meni eşit,
Ey, Menim adil T-ñrim!
Belãğa oğrağanımda,
Sen maña yardım ettiñ.
Kene maña meramet eyle de,
duvamnı eşit!
Ey, aqaylarnıñ oğulları,
ne vaqıtqace şuretimni masharağa
çevireceksiñiz?
Ne vaqıtqace boş niyetlerni
seveceksiñiz?
Ne vaqıtqace yalan qıdıracaqsıñız?
SELA
Amma biliñiz:
Ha-Şem insaflılarnı Ozü içün ayırıp aldı.
Men Onı çağırğanımda,
Ha-Şem meni eşitir.
Açuvlañğanıñızda, guna yapmañız.
Yatqanıñızda, er bir şeyni yurekleriñizde tüşüniñiz ve tınçlanıñız.
SELA
İnsafnen qorbanlar çalıñız
ve Ha-Şemge işanıñız!
Çoq adamlar:
Kim bizge yahşılıq kosterecek? deyler.
Yüzüñniñ nuru ustümizni yarıqlatsın,
ya Ha-Şem!
Adamlar boğday ve şarap bolluğına quvanalar, lãkin Sen menim yüregime çoqça quvanç qoydıñ!
Aman-esen yatıp yuqlayım,
çünki, tek Sen, ya Ha-Şem,
maña havfsızlıqta yaşamağa yol beresiñ!
Baş çalğıcı içün. Telli çalğı aletlerinde. Davidniñ mizmorı
Seni çağırğanımda, meni eşit,
Ey, Menim adil T-ñrim!
Belãğa oğrağanımda,
Sen maña yardım ettiñ.
Kene maña meramet eyle de,
duvamnı eşit!
Ey, aqaylarnıñ oğulları,
ne vaqıtqace şuretimni masharağa
çevireceksiñiz?
Ne vaqıtqace boş niyetlerni
seveceksiñiz?
Ne vaqıtqace yalan qıdıracaqsıñız?
SELA
Amma biliñiz:
Ha-Şem insaflılarnı Ozü içün ayırıp aldı.
Men Onı çağırğanımda,
Ha-Şem meni eşitir.
Açuvlañğanıñızda, guna yapmañız.
Yatqanıñızda, er bir şeyni yurekleriñizde tüşüniñiz ve tınçlanıñız.
SELA
İnsafnen qorbanlar çalıñız
ve Ha-Şemge işanıñız!
Çoq adamlar:
Kim bizge yahşılıq kosterecek? deyler.
Yüzüñniñ nuru ustümizni yarıqlatsın,
ya Ha-Şem!
Adamlar boğday ve şarap bolluğına quvanalar, lãkin Sen menim yüregime çoqça quvanç qoydıñ!
Aman-esen yatıp yuqlayım,
çünki, tek Sen, ya Ha-Şem,
maña havfsızlıqta yaşamağa yol beresiñ!
Wednesday, July 10, 2013
5.Ay Roş Hodeş-Ay Başı Kutlu Olsun-Roş Hodeş Mevorah
Beşinci Biblik Ay
9 Temmuz 2013 Salı Gün Batımında, Kutsal Topraklarda Yeni Ay tespit edilememiştir, bu ayın 29.günüydü, bu nedenden ötürü Yeni Ay Çarşamba Akşamı 10 Temmuz 2013 günbatımı ile başlayacaktır.
Fifth Biblical Month
At sunset on Tuesday, 9 July 2013, the New Moon was not sighted in Holy Land, it was the 29th day of the month, from this reason the new biblical month will begin on Wednesday 10 July 2013 after sunset.
Pátý biblický měsíc
V úterý 9 července 2013 po západu Slunce nebyl ve Svaté zemi viditelný Nový Měsíc, byl to 29 den měsíce, a tak 10 července 2013 začne po západu Slunce pátý biblický měsíc.
Пятый библейский месяц
Во вторник 9 июля 2013 после захода солнца, не была в Святой Земле видимыма новая луна, это был 29 день месяца, и так 10 июля 2013 начнется после заката пятый библейский месяц.
Piąty biblijny miesiąc
We wtorek 9 lipca 2013 o zachodzie słońca nie był widoczny Nów w Ziemi Świętej, a ponieważ to był 29 dzień miesiąca, nowy biblijny miesięc rozpocznie w środę 10 lipca 2013, po zachodzie słońca.
Thursday, July 4, 2013
Sefer Teilim-Kırım Karayca-Zebur-Birinci Kitap-3-Saba Duvası-Saba Tefillası
Saba Duvası
David oz oğlu Avişalomdan qaçayatqan vaqıtta bu mizmornı ayttı.
Ya Ha-Şem, duşmanlarım ne qadar çoqlaştı!
Çoqları maña qarşı baş kotereler!
Çoqları menim canıma:
T-nri onı qurtarmaz,-deyler. SELA
Amma Sen, ya Ha-Şem,
çevre-çetimde qalqansıñ,
menim şuretimsiñ,
başımnı yuqarığa kotergen-Sensiñ.
Ha-Şem'ñi qıçırıp çağırırım,
ve Oz muqaddes dağından O meni eşitir. SELA
Men yatıp yuqlayım, uyanıp turam,
çünki Ha-Şem meni qorçalay.
Er taraftan maña qarşı çıqqan on
biñlerce adamlar
yüregime qorqu iç kirsetmez.
Ya Ha-Şem, yerinden tur,
qurtar meni, ey, T-ñrim!
Sen episi duşmanlarımnı çengesine urıp,
yaramazlarnıñ tişlerini sındırırsıñ!
Ha-Şem qurtara!
Seniñ razılığıñ halqıñnen olsun!
SELA
David oz oğlu Avişalomdan qaçayatqan vaqıtta bu mizmornı ayttı.
Ya Ha-Şem, duşmanlarım ne qadar çoqlaştı!
Çoqları maña qarşı baş kotereler!
Çoqları menim canıma:
T-nri onı qurtarmaz,-deyler. SELA
Amma Sen, ya Ha-Şem,
çevre-çetimde qalqansıñ,
menim şuretimsiñ,
başımnı yuqarığa kotergen-Sensiñ.
Ha-Şem'ñi qıçırıp çağırırım,
ve Oz muqaddes dağından O meni eşitir. SELA
Men yatıp yuqlayım, uyanıp turam,
çünki Ha-Şem meni qorçalay.
Er taraftan maña qarşı çıqqan on
biñlerce adamlar
yüregime qorqu iç kirsetmez.
Ya Ha-Şem, yerinden tur,
qurtar meni, ey, T-ñrim!
Sen episi duşmanlarımnı çengesine urıp,
yaramazlarnıñ tişlerini sındırırsıñ!
Ha-Şem qurtara!
Seniñ razılığıñ halqıñnen olsun!
SELA
Sefer Teilim-Kırım Karayca-Zebur-Birinci Kitap-2-Ha-Şem saylağan Padişa
Ha-Şem saylağan Padişa
Ne içün milletler şamata kotereler?
Ne içün halqlar boş şeylerni aqılğa qoyalar?
Dünya padişaları baş kotereler,
başlıqları birleşip, aqıl tanışalar,
Ha-Şem'ge ve Onıñ Maşiah'ına qarşı çıqalar:
Qana, olarnıñ zıncırlarını bozıp taşlayıq,
olarnıñ buğavlarından azat olayıq!
Koklerde Oturğan kulecek,
Ha-Şem olarnı mashara etecek.
O vaqıt O, açuvnen aytacaq,
ğazaplanıp, olarnıñ yuregine qorqu saçacaq.
Men Padişanı saylap,
muqaddes Çion dağımda onı
yerleştirdim,-deycek.
Men T-ñri'niñ nizamnamesini bildirecegim.
O, Maña dedi: Sen Menim Oğlumsıñ.
Bugun Men Saña Baba oldım.
Menden istep sorasañ,
Men Seni halqlarnıñ saibi yapacağım,
butün yer yüzüni saña bereceğim,
ve o, Seniñ barlığıñ olur.
Demir tayaqnen halqlarnı
tar-mar eteceksiñ,
çölmekçiniñ bardağını kibi, olarnı
parçalaycaqsıñ,-dedi.
Endi, ey, padişalar, aqıllı oluñız!
Ey, dünya yolbaşçıları, ogreniñiz!
Ha-Şem'den qorqıp, Oña hızmet etiñiz,
em de qaltırap, quvanıñız!
Oğlunı urmet etiñiz,
yoqsa Onıñ açuvı tezden alevlenir!
Oña işanğan adamlar ne de bahtlı olurlar!
Ne içün milletler şamata kotereler?
Ne içün halqlar boş şeylerni aqılğa qoyalar?
Dünya padişaları baş kotereler,
başlıqları birleşip, aqıl tanışalar,
Ha-Şem'ge ve Onıñ Maşiah'ına qarşı çıqalar:
Qana, olarnıñ zıncırlarını bozıp taşlayıq,
olarnıñ buğavlarından azat olayıq!
Koklerde Oturğan kulecek,
Ha-Şem olarnı mashara etecek.
O vaqıt O, açuvnen aytacaq,
ğazaplanıp, olarnıñ yuregine qorqu saçacaq.
Men Padişanı saylap,
muqaddes Çion dağımda onı
yerleştirdim,-deycek.
Men T-ñri'niñ nizamnamesini bildirecegim.
O, Maña dedi: Sen Menim Oğlumsıñ.
Bugun Men Saña Baba oldım.
Menden istep sorasañ,
Men Seni halqlarnıñ saibi yapacağım,
butün yer yüzüni saña bereceğim,
ve o, Seniñ barlığıñ olur.
Demir tayaqnen halqlarnı
tar-mar eteceksiñ,
çölmekçiniñ bardağını kibi, olarnı
parçalaycaqsıñ,-dedi.
Endi, ey, padişalar, aqıllı oluñız!
Ey, dünya yolbaşçıları, ogreniñiz!
Ha-Şem'den qorqıp, Oña hızmet etiñiz,
em de qaltırap, quvanıñız!
Oğlunı urmet etiñiz,
yoqsa Onıñ açuvı tezden alevlenir!
Oña işanğan adamlar ne de bahtlı olurlar!
Sefer Teilim-Kırım Karayca-Zebur-Birinci Kitap-1-Aqiqiy Baht
Sefer Teillim-Birinci Kitap-1
Aqiqiy Baht
Ne de bahtlıdır
yaramazlarnıñ aqılınen yurmegen,
gunakãrlar yoluna tüşmegen,
mısqılcılar toplaşuvında oturmağan adam!
O, Ha-Şem'niñ Qanunında keyf tapa,
gece-kundüz Onıñ Qanunını tüşüne.
Aqqan suvlar yanında saçılğan,
meyvasını oz vaqtında bergen,
yapraqları iç solmağan terek kibidir o adam!
O ne yapsa da, er şeyni becerir!
Yaramaylar boyle degiller,
olar yelde savurılğan toban kibi olurlar.
Şunıñ içün yaramay adamlar qıyamet kunü qurtulıp olamazlar,
gunakãrlar da insaflılarnıñ toplaşuvında olmazlar.
Çünki Ha-Şem insaflılarnıñ yolunı bile;
yaramaylarnıñ yolu ise ğayıp olur.
Aqiqiy Baht
Ne de bahtlıdır
yaramazlarnıñ aqılınen yurmegen,
gunakãrlar yoluna tüşmegen,
mısqılcılar toplaşuvında oturmağan adam!
O, Ha-Şem'niñ Qanunında keyf tapa,
gece-kundüz Onıñ Qanunını tüşüne.
Aqqan suvlar yanında saçılğan,
meyvasını oz vaqtında bergen,
yapraqları iç solmağan terek kibidir o adam!
O ne yapsa da, er şeyni becerir!
Yaramaylar boyle degiller,
olar yelde savurılğan toban kibi olurlar.
Şunıñ içün yaramay adamlar qıyamet kunü qurtulıp olamazlar,
gunakãrlar da insaflılarnıñ toplaşuvında olmazlar.
Çünki Ha-Şem insaflılarnıñ yolunı bile;
yaramaylarnıñ yolu ise ğayıp olur.
Sefer Teilim(Zebur)deki Nağmeler-Kırım Karayca
Nağmeler
Yonat elem rehokim (55.1)-uzaq emen tereklerinden kelgen gogercin, ya da uzaqlarda indemeyip oturğan gogercin, dep tercime(targum) etile.
Şoşanim (44.1; 68.1)-zambaqlar manasında. Şuşan edut (59.1); Şoşanim edut (79.1) terminlerini vasiyet zambağı, dep tercime etmege mumkün. Belki, olar baarde qayd etilgen Pesah bayramını hatırlata.
Ayyelet haşşahar (21.1)-saba açılğanı-nı ya da sabanıñ yardımı-nı añlata. Belki bir vaqıtları popular yırnıñ başlanuvıdır.
Almut labben(9.1)-oğulnıñ olümi ya da batırnıñ olümi, dep tercime etmege mumkün. Belki, David tarafından yeñilgen Golyat aqqındalar.
Sela (71 kere Teilim, bir kere Yirmeyanıñ Ağlavı ve uç kere Havaqquq peyğamberniñ kitabında rastkele)-tehnikiy muzıka termini, belki evelde qısqa bir toqtama yapmaq, ya da icra etüv uslüpni deñiştirmek içün qullanılğandır.
Yedutun (38.1; 61.1; 76.1)-David Padişanıñ devrinde Ha-Şem'niñ Çadırı yanında toplanıp yırlağan yırcılarnıñ reberi.
Yonat elem rehokim (55.1)-uzaq emen tereklerinden kelgen gogercin, ya da uzaqlarda indemeyip oturğan gogercin, dep tercime(targum) etile.
Şoşanim (44.1; 68.1)-zambaqlar manasında. Şuşan edut (59.1); Şoşanim edut (79.1) terminlerini vasiyet zambağı, dep tercime etmege mumkün. Belki, olar baarde qayd etilgen Pesah bayramını hatırlata.
Ayyelet haşşahar (21.1)-saba açılğanı-nı ya da sabanıñ yardımı-nı añlata. Belki bir vaqıtları popular yırnıñ başlanuvıdır.
Almut labben(9.1)-oğulnıñ olümi ya da batırnıñ olümi, dep tercime etmege mumkün. Belki, David tarafından yeñilgen Golyat aqqındalar.
Sela (71 kere Teilim, bir kere Yirmeyanıñ Ağlavı ve uç kere Havaqquq peyğamberniñ kitabında rastkele)-tehnikiy muzıka termini, belki evelde qısqa bir toqtama yapmaq, ya da icra etüv uslüpni deñiştirmek içün qullanılğandır.
Yedutun (38.1; 61.1; 76.1)-David Padişanıñ devrinde Ha-Şem'niñ Çadırı yanında toplanıp yırlağan yırcılarnıñ reberi.
Sefer Teilim(Zebur)deki Çalğı Aletleri-Kırım Karayca
Sefer Teilim- Çalğı Aletleri
Telli çalğı aletlerinde (4.1; 6.1; 53.1; 54.1; 60.1; 66.1; 75.1)-yeudiy termini neginot yırnı telli çalğı aletlerinde icra etilgenini añlata.
Al-Hannehilot (5.1) termini nefesli çalğı aletleri fülüt ya da qavalda icra etilgen yırlarnı añlata.
Al-Haggittit (8.1; 80.1; 83.1) termini Gat şeerinde tüşünip çıqarılğan çalğı aletini, ya da muzıkanıñ bir çeşitini añlatqan termindir. Ondan ğayrı, bu sözniñ targumı(tercümesi) yüzüm ezilgen yer olıp, Çalaşlar(Sukot) bayramını hatırlata.
Telli çalğı aletlerinde (4.1; 6.1; 53.1; 54.1; 60.1; 66.1; 75.1)-yeudiy termini neginot yırnı telli çalğı aletlerinde icra etilgenini añlata.
Al-Hannehilot (5.1) termini nefesli çalğı aletleri fülüt ya da qavalda icra etilgen yırlarnı añlata.
Al-Haggittit (8.1; 80.1; 83.1) termini Gat şeerinde tüşünip çıqarılğan çalğı aletini, ya da muzıkanıñ bir çeşitini añlatqan termindir. Ondan ğayrı, bu sözniñ targumı(tercümesi) yüzüm ezilgen yer olıp, Çalaşlar(Sukot) bayramını hatırlata.
Wednesday, July 3, 2013
Bizden daha bir sürü var, Bir sürü-Şawn Lişa
Amerika Karay Cemaatinden Şawn Lişa'nın yazısının tercümesidir.
Üstteki resimde Arrested Development adlı dizideki bir karakter Telehet'ini maviye boyarken, yanlışlıkla kendini baştan aşağıya maviye boyuyor.
Muhtemelen dünyada herkesin farkına er ya da geç varacağı bir sürü Karay var.
Bir hafta önce, Şabat gününü San Jose-Kaliforniya'da bir Rabban ailenin davetlisi olarak geçirdim
Oraya cuma öğleden sonra vardığımda , mükemmel ev sahiplerimizden bir tanesi, başından geçen inanılmaz bir olayı anlattı.
Tamam, aslına bakılırsa o kadar da inanılmaz değil, ama ev sahibi bugün telefonda konuştuğu soyadı 'Pesah' olan güneş paneli uzmanını seve seve anlatıyordu. Bir kaç sorudan sonra, ev sahibimiz öğrenmiş ki o uzmanın babası Mısır Karay Cemaatinin bir üyesiymiş(Pesah Mısır Karayları arasında en yaygın soyadıdır). Ev Sahibi o zamana kadar hiçbir Karayla önce tanışmadığının ama bugün hem telefonda biriyle konuşmuştu hemde Şabat günü baka birini misafir ediyordu.
Sonraki sabah, Yerel Ortodoks Sinagogundan bir kişi, ben Karay olduğumu öğrenince şok oldu-kötü anlamda değil. Hayatında nasıl da böyle bir tesadüfle karşılaştığına inanamıyordu. Onun ilk piano öğretmeni Türkiyenin Ankara şehrinden bir Karay bayanmış.
Çoğunuzun bildiği gibi Vioce Fame yarışmasından Mişel Şamuel-Michelle Chamuel Karay kökenli çıktı. Hatta babasının kuzeni Aşdod şehrinde Karay Hahamıdır.
Başka bir arkadaşım bana şunu hatırlattı. Arap Dünyasının efsanevi şarkıcılarından Daoud Hosni(İbranice David Hayim Levi) bir Karay Müzisyeniydi. Omme Kalsum ve Asmahan isimli şarkıları hala Arap Dünyasında bir numaralı klasik şarkılar olarak bilinmektedir.
Karay Rotem Kohen, İsrael versiyonu Amerikan Idol adlı yarışmasında (Karay-Tanah'a göre)Şavuot Bayramında gününde yarışmak istemedikleri için, yarışmaya o gün katılmadılar. Bir daha ki sefer birisi K-Bombası(Karay Bombası) attığında, şoke olmayın ve sakın ıslıklamayın. Herşeye rağmen, Bizden düzinelerce var, Bir sürü var!
http://abluethread.com/2013/06/24/there-are-dozens-of-us-dozens/#more-1447
Muhtemelen dünyada herkesin farkına er ya da geç varacağı bir sürü Karay var.
Bir hafta önce, Şabat gününü San Jose-Kaliforniya'da bir Rabban ailenin davetlisi olarak geçirdim
Oraya cuma öğleden sonra vardığımda , mükemmel ev sahiplerimizden bir tanesi, başından geçen inanılmaz bir olayı anlattı.
Tamam, aslına bakılırsa o kadar da inanılmaz değil, ama ev sahibi bugün telefonda konuştuğu soyadı 'Pesah' olan güneş paneli uzmanını seve seve anlatıyordu. Bir kaç sorudan sonra, ev sahibimiz öğrenmiş ki o uzmanın babası Mısır Karay Cemaatinin bir üyesiymiş(Pesah Mısır Karayları arasında en yaygın soyadıdır). Ev Sahibi o zamana kadar hiçbir Karayla önce tanışmadığının ama bugün hem telefonda biriyle konuşmuştu hemde Şabat günü baka birini misafir ediyordu.
Sonraki sabah, Yerel Ortodoks Sinagogundan bir kişi, ben Karay olduğumu öğrenince şok oldu-kötü anlamda değil. Hayatında nasıl da böyle bir tesadüfle karşılaştığına inanamıyordu. Onun ilk piano öğretmeni Türkiyenin Ankara şehrinden bir Karay bayanmış.
Çoğunuzun bildiği gibi Vioce Fame yarışmasından Mişel Şamuel-Michelle Chamuel Karay kökenli çıktı. Hatta babasının kuzeni Aşdod şehrinde Karay Hahamıdır.
Başka bir arkadaşım bana şunu hatırlattı. Arap Dünyasının efsanevi şarkıcılarından Daoud Hosni(İbranice David Hayim Levi) bir Karay Müzisyeniydi. Omme Kalsum ve Asmahan isimli şarkıları hala Arap Dünyasında bir numaralı klasik şarkılar olarak bilinmektedir.
Karay Rotem Kohen, İsrael versiyonu Amerikan Idol adlı yarışmasında (Karay-Tanah'a göre)Şavuot Bayramında gününde yarışmak istemedikleri için, yarışmaya o gün katılmadılar. Bir daha ki sefer birisi K-Bombası(Karay Bombası) attığında, şoke olmayın ve sakın ıslıklamayın. Herşeye rağmen, Bizden düzinelerce var, Bir sürü var!
http://abluethread.com/2013/06/24/there-are-dozens-of-us-dozens/#more-1447
Karaylar, Karaylık ve Döner-Şawn Lişa
Karaylar, Karaylık ve Döner
Amerikada Karay Cemaatinden Şawn Lişa'nın enteresan bir yazısını sizinle paylaşıyorum.
Ağızım sulanıyor döner siparişimi verirken, arkadaşlarımdan birisi olan Karay Musevi Üniversitesi kurucusu bana kibarca şöyle dedi , “Şawn, bir problem var , dönerin tepesine koyulan yağ helev ve bunu yemek yasaktır.”
Ben İsrael'de koşer sertifikası olan bir restoranın yasak olan bir şeyi müşterilerine sunacağına inanamadım. Ne olursa olsun deyip, ben gayet güzel siparişimi verdim ve hayatımın en lezzetli dönerini mideme indirdim.
Bu olay 2006 yılında olmuştu ve arkadaşımdan öğrendiğim bu bilginin doğru olduğunu öğrenmek benim bir kaç yılımı aldı. Döner'in Tanah açısından tüketilmesi caiz değildi.
Karayların(Tanah Merkezli) Beslenme Kuralları ve Rabban Kuralları kaşerut hususunda belli noktalarda farklılık gösteriyordu. Rabbanlığına göre koyunun kuyruk yağını(İbranice:Alyah) yemek uygundur. Alyah, helev(yasaklanmış yağ)'in bir çeşididir ve Leviticus(Levililer) kitabında özellik yasaklanmıştır.(Levililer 3:9-10, 3:17.) ama Rabban Geleneğine(Tanah'ın yorumu) göre, alyah uygundur (Rambam, Mişna Tora Halaha 5.)
Ayrıca bu geçen yıllarda, alyah'nın döner yapımında kullanılan önemli bir lezzet verici katkı olduğuna öğrendim. Döner'in koyun etinden başka etlerden yapıldığını da öğrendim. Döner'in bu kadar inanılmayacak derece lezzetli olmasının ana nedeni Alyahdır. Bundan dolayı Koşer Sertifikasyonu olan bir yerde döner siparişi verirken çok dikkat ediyorum.
Belki Karay olmanın en önemli unsuru budur. Arkadaşımın fikrini umursamayıp, kaşer sertifikasyona göre malzemelerin yemeğe uygun olduğuna güveneceğime ; bu konuyu kendim ele alıp, araştırmalıyım.
Ben asla döner'in boykot edilmesinden bahsetmiyorum ama tüm Musevilere(Hepimize) bu tarz konularla kendilerinin ilgilenmelerini ve dikkat etmelerini tavsiye ediyorum.
Amerikada Karay Cemaatinden Şawn Lişa'nın enteresan bir yazısını sizinle paylaşıyorum.
Ağızım sulanıyor döner siparişimi verirken, arkadaşlarımdan birisi olan Karay Musevi Üniversitesi kurucusu bana kibarca şöyle dedi , “Şawn, bir problem var , dönerin tepesine koyulan yağ helev ve bunu yemek yasaktır.”
Ben İsrael'de koşer sertifikası olan bir restoranın yasak olan bir şeyi müşterilerine sunacağına inanamadım. Ne olursa olsun deyip, ben gayet güzel siparişimi verdim ve hayatımın en lezzetli dönerini mideme indirdim.
Bu olay 2006 yılında olmuştu ve arkadaşımdan öğrendiğim bu bilginin doğru olduğunu öğrenmek benim bir kaç yılımı aldı. Döner'in Tanah açısından tüketilmesi caiz değildi.
Karayların(Tanah Merkezli) Beslenme Kuralları ve Rabban Kuralları kaşerut hususunda belli noktalarda farklılık gösteriyordu. Rabbanlığına göre koyunun kuyruk yağını(İbranice:Alyah) yemek uygundur. Alyah, helev(yasaklanmış yağ)'in bir çeşididir ve Leviticus(Levililer) kitabında özellik yasaklanmıştır.(Levililer 3:9-10, 3:17.) ama Rabban Geleneğine(Tanah'ın yorumu) göre, alyah uygundur (Rambam, Mişna Tora Halaha 5.)
Ayrıca bu geçen yıllarda, alyah'nın döner yapımında kullanılan önemli bir lezzet verici katkı olduğuna öğrendim. Döner'in koyun etinden başka etlerden yapıldığını da öğrendim. Döner'in bu kadar inanılmayacak derece lezzetli olmasının ana nedeni Alyahdır. Bundan dolayı Koşer Sertifikasyonu olan bir yerde döner siparişi verirken çok dikkat ediyorum.
Belki Karay olmanın en önemli unsuru budur. Arkadaşımın fikrini umursamayıp, kaşer sertifikasyona göre malzemelerin yemeğe uygun olduğuna güveneceğime ; bu konuyu kendim ele alıp, araştırmalıyım.
Ben asla döner'in boykot edilmesinden bahsetmiyorum ama tüm Musevilere(Hepimize) bu tarz konularla kendilerinin ilgilenmelerini ve dikkat etmelerini tavsiye ediyorum.
* * *
Subscribe to:
Posts (Atom)