Qaraim languages and literatures and Karaism

Qaraim languages and literatures and its Archive Blog Qaraim Tili

QARAIM LANGUAGES AND LITERATURES ONLY

The Qaraim (Karaites) are a religious and cultural group made up of individuals who adhere to the tenets of the Old Testament of the Hebrew Scriptures alone. Their ethnic and religious roots have been a subject of ongoing discussions to the present day.

Over the centuries they have developed their own spiritual and secular literature, creating their own distinct dialects apart from the standard forms of the languages in the areas in which they've lived.

The question is still open as to whether these dialects can be considered independent languages, since they have their own written traditions. These dialects include: Qaraite Hebrew of Constantinople, Qaraite Turkic (several dialects of Crimea, Lithuania, Ukraine), Qaraite Arabic, Qaraite Aramaic, Qaraite Greek of Turkey and the Qaraite Persian dialects.

The number of literary works written in these dialects is enormous, and has hardly been explored. Due to the efforts of their religious opponents, such as the Pharisees, the Qaraim were labeled as an insignificant and unimportant sect.

Since the discovery of the Cairo Geniza, the Dead Sea Scrolls and the Avraham Ben Shemuel Firkovich collections, anthropologists and lingusts no longer consider the Qaraim as such anymore. Qaraim studies have become a hot topic in academic circles, but despite this recent revival of interest in the Qaraim, the linguistic and literary aspect of Qaraim culture remains largely unexamined. This blog is focused SOLELY upon research involving the examination and restoration of the LANGUAGES and LITERATURES of Qaraim.

Monday, February 8, 2016

Qırım Qaray Aynennisi, Crimean Karaite Lullaby

Lapa lapa qar yava,
Erbi baba qoy soya
Hazar oğlı at çaba
Bayralımız toy çala.

Atqa mindim-sağdağım bar,
Sağdağım uç oqım bar,
Uçi bilen uç yat ursam,
Hazar Biydan tartağım bar.

Лапа лапа къар ява,
Эрби баба къой соя
Хазар огълы ат чаба
Байралымыз той чала.

Аткъа миндим-сагъдагъым бар,
Сагъдагъым уч окъым бар,
Учи билен уч ят урсам,
Хазар Бийдан тартагъым бар.

Thursday, January 28, 2016

Moskva Qaraylarına Çıqqan Türkü, Mecmua Bağçesaray, Eliyahu Kılcı

Moskva Qaraylarına Çıqqan Türkü

Gerdanindan baqsan benleri datli
baqayir gözleri o da kim aqam
biykesi Eliyahu Pigit'nin biykesi.
Mör basmadan balagi hatinlarin solagi
o da kim aqam biykesi Çadoq Pigit'-nin biykesi.
Arabaga yeger bayguru hatunlarin
aygiri o da kim aqam biykesi
Miqay Ya`qov'nin biykesi.
Qocasi içer żarabi qarisi Misir
Arabi o da kim aqam biykesi
Pampu Yosef'nin biykesi.
Gendi güzel merdane Moskva
içinde bir dene o da kim aqam
biykesi Qatiq Yosef'nin biykesi.
Balalarina baż olgan qartayganda
yaż olgan o da kim aqam
biykesi Eliyahu Babay'nin biykesi.
Baḥçesinde fesilgen top
zilifine silgen o da kim aqam
biykesi Tanagöz Içḥaq'nin biykesi.
Alli gülli balagi ogul balnin solagi
o da kim aqam biykesi Abraham Sapaq'nin biykesi.
Ziliflerin taragan bütün dünyaga
yaragan o da kim aqam biykesi
Zengin Yehuda'nin biykesi.
Yimirtanin sarisi hatinlarnin ḥorosi
o da kim aqam biykesi Babay
Ya`qov'nin biykesi.
Yeni saray saldirgan
eyi manlay aldirgan o da kim
aqam biykesi Rofe Içḥaq'nin biykesi.
Azbarinda quyusi gendi gölmek dolusi
o da kim aqam biykesi David Topal'-
nin biykesi.
Ne temḥali bażi var qalem gibik
qażi var o da kim aqam biykesi
Çadukov Şemuel'nin biykesi.
Papuçinin ultani hatinlarin sultani
o da kim aqam biykesi
Babay Yosef'nin biykesi.
Azbarinda aq tana qizim çoq
deyip mahtana o da kim aqam
biykesi Asaba Eliyahu'nin biykesi.
Bażindaki dalfesi hümrüya benzer sesi
o da kim aqam biykesi Külte Simḥa'nin biykesi.
Elinde altin bilezik tabi`ati
pek nezik o da kim aqam biykesi
Firkoviç Może'nin biykesi.
Hatin olup gülmegen eyi devran
sormagan o da kim aqam biykesi
Mordehay Botuq'nin biykesi.
Peynirli pite piżirgen [k]önçegini
yolda düżürgen o da kim aqam
biykesi Eliyahu Maytop'nin biykesi.
Qaftaninin gaytani hatinlarnin
żaytani o da kim aqam biykesi
Firkoviç Içḥaq'nin biykesi.
Qapuga sorgan çuvalday oynap
gülgen ayuvday o da kim aqam
biykesi Sadoq Eliyażeviç'nin biykesi.
Elindedir zontigi hatunlarin
antigi o da kim aqam biykesi
Baboviç Simḥa'nin biykesi.
Saççigini taragan memleketge
yaragan o da kim aqam biykesi
Yehuda Arslan'nin biykesi.
Gendi dünya melegi alli gülli
yanagi o da kim aqam biykesi
Içḥaq Botuq'nin biykesi.
Gendi benzer quqlaya güzelimdey
qompaya o da kim aqam biykesi
Rofe Simḥa'nin biykesi.
Güzel desem yalandir qocasina
uygandir o da kim aqam biykesi
Benyamin Pata'nin biykesi.
Yavaż yavaż laf eder ligaç
biner keyf eder o da kim aqam
biykesi Beraha Bota'nin biykesi.
Sara Sara dedirir qocasina sevdirir
o da kim aqam biykesi Itro Küżlü'nin biykesi.
Yüzüne baqsan pek yavaż
qayna{na}si ilen uzlażmaz o da
kim aqam biykesi Balci Eliża'-nin biykesi.
Ekmegini küydirgen özüni
qiz yerine sevdirgen o da kim
aqam biykesi Kirugloviç Zekerya'nin biykesi.
Dilberlikni bilmegen yüzü aqliq
görmegen o da kim aqam biykesi
Cigit Simḥa'nin biykesi.
Qocasindan saqina kötekler deyip
qorquna o da kim aqam biykesi
Örmeli Içḥaq'nin biykesi.
Azbarinda asmasi Moskva'nin
yosmasi o da kim aqam biykesi
Fenerli Mordehay biykesi.
Beline baglar qużaq tabi`ati
pek yimżaq o da kim aqam biykesi
Şebetay Levi'nin biykesi.
Beline oqlav qistirgan qocasini
o da kim aqam biykesi
Çumakov aqamnin biykesi.
Tegene doli hamuru aḥ ilen
geçmiż ömürü o da kim aqam biykesi

Emeldeż Içhaq'nin biykesi.
Ḥamama varir yayqanir dünya
`alemi zevqlanir o da kim aqam
biykesi Babay David'nin biykesi.
Sesi öter zil gibik gendi
nezik gül gibik o da kim aqam
biykesi Yefet Saraç'nin biykesi.
Gelin olmiż olmamiż qocasindan
onmamiż o da kim aqam biykesi
El Może'nin biykesi.
Gelmiż altmiż yażina
her gün yemek piżire o da
kim aqam biykesi Yosef Balci'nin biykesi.

Nezik nezik lafi var
mahtalacaq soyi da var
o da kim aqam biykesi
Yosef Öksüz'nin biykesi.
Azbarinda tarisi
laf sevmez qarisi
o da kim aqam
biykesi Altioqa'nin biykesi.
Boyu ożaq torgayday
yürüżi var yorgaday
o da kim aqam biykesi
Lopato Eliyahu'nin biykesi.
Qocasini aglagan
bażina zevda baglagan
o da kim aqam biykesi
Mangubi Ya`qov'nin biykesi.
Qocasina nazlana
cilbe edsem ḥizlana
o da kim aqam
biykesi Yefet Arabaci'nin biykesi.
Qublaga baqar qapusi
Toraga benzer yapusi
o da kim aqam
biykesi Pigit aqanin biykesi.
Boyu uzun beli ince ne
milayim yar ince o da kim
aqam biykesi Ayvaz Może'nin biykesi.
Qocam gömdim quvandim
ne olmiż ekincisin de
buldim o da kim aqam
biykesi Yosef Ayvaz'nin biykesi.
Qocam qart dep qurula yüzüne baqip urula
o da kim aqam biykesi Saqizçi Yosef'nin biykesi.
Ne milayim sözleri
ḥuru gibik gözleri
o da kim aqam biykesi
Qatiq Abraham'nin biykesi.



Senin üçün barı Şimon Kobecki 1931

Saya aytam sözlerimni
Da kayıram közlerimni.
Senin üçün yarıyt kuyaş
Da közçiğüm tögedir yaş.

Senin üçünń tüzüyim yırceh,
Senin üçün balkıyt ayseh
Da yarıtadılar yulduzlar,
Biyik kökte sebilgenler.

Senin üçün ahat suvçoh,
Senin üçün yırleyt çıpçıh,
Bah ostüredir terekler,
İyis berediler çiçekler.

Senin üçün üret yelçek,
Bal iştıradır çibinçek.
Senin üçün yarıydır tan,
Buvunlarda bişedir kan.

Senin üçün–di kün bolat,
Senin üçün kuyaş ėnet.
Senin – ne dunyada,
Senin üçün – ne tevadan.

1931
Şimon Kobecki

Karay edim, Karay barmen - Zaharya Abrahamoviç, Karayca Şiir

Karay edim, Karay barmen
Da Karayba elme kleymen.
Karaylıkba uyalmamen,
Ez dinimni taslamamen.

Kim dinin taslaydı,
Sezin unutadı,
Ol adam divildi,
Tuvarga usaydı.

Har adamnı men sıylamen,
Dinin anın bahınamen,
Ez dinimni korlamaymen,
Da yatnıda caypamaymen.

Bar dunya Tenribe
Kiçli yaratkandı,
Dinler uslarıba
Dunyanın kılhandı.

Yivretivde us izleymen,
Yatlardan ernek alamen,
Kart cınıkmaknı cesemen,
Yanhı yollarba baramen.

Kart din yanhı usba,
Ol menim belgimdi,
Cıkma tunukluktan
Menim kisencimdi

Wednesday, January 27, 2016

Ullu titinbe... Karayca Dini Şiir, Zaharya Abrahamoviç



Ullu titinbe, kanlı tuzakba
Sa k'etirebiz avazımız,
Ullu siyitba da yılamakba,
Kaysından erpecedi cacımız.
Bizde sıyıtsız yırımız yohtur.
Cilamaktan avruydı başımız,
Haz maccevası emir kahırnın
Sa ketirg'endi kollarmız.
Nece forlar Sen sınadın bizni,
Hanuz onhalmadı avruvumuz,
Dahın indeybiz, ol tınlar bizni,
Ki oldı biyimiz, oldı atamız.
Dahın turabiz tolu işançtan,
Wale kıynaydı duşman bizni,
Kiltki kıladı barlarımızdan:
Kaydadı ata, kaydadı Tenri?

Yukla Uvlum, Karay Ninnisi, Karaite Lullaby



Kuyaş endi, ingir boldu,
İşançlardan canım toldu.
Ganuz balkır kuyaşımız,
Yarıh bolur tirligimiz.

Yukla uvlum, yukla uvlum!
Yarıh bolur tirligimiz.

Men inanam, süvar uvlum,
Ki biyançli sendan bolum.
Bolup küçlü, ösüp ullu,
Muft tüvül sen Karay uvlu.

Yukla uvlum, yukla uvlum!
Muft tüvül sen Karay uvlu.

Uvlum saya süvyarligim,
Saya menim bar tirligim,
Üryan süma üragaydan,
Süv dunyanı bar canıydan.

Yukla uvlum, yukla uvlum!
Süv dunyanı bar canıydan.

Saya, körküm, kley yahşını,
Küçlü töğam yaşlarımnı.
İnan, uvlum, kelir vahtlar,
Biyançlardan canıy tolar.

Yukla uvlum, yukla uvlum!
Biyançlardan canıy tolar.

Aruv çığar kuyaşımız,
Şatır bolur tirligimiz.
Kuyaş çıhsa, men oyatım,
Men tan yahşı saya aytım.

Yukla uvlum, yukla uvlum!
Men Tan Yahşı saya aytım.

Куяш энди, ингир болду,
Ишанчлардан джаным толду.
Гануз балкыр куяшымыз,
Ярых болур тирлигимиз.

Юкла увлум, юкла увлум!
Ярых болур тирлигимиз.

Мен инанам, сювар увлум,
Ки биянчли сендан болум.
Болуп кучьлю, осюп уллу,
Муфт тювюль сен Карай увлу.

Юкла увлум, юкла увлум!
Муфт тювюль сен Карай увлу.

Увлум сая сювьярлигим,
Сая меним бар тирлигим,
Урьян сюма урьагайдан,
Сюв дуньяны бар джаныйдан.

Юкла увлум, юкла увлум!
Сюв дуньяны бар джаныйдан.

Сая, корькюм, клей яхшыны,
Кучьлю тёгъам яшларымны.
Инан, увлум, келир вахтлар,
Биянчлардан джаный толар.

Юкла увлум, юкла увлум!
Биянчлардан джаный толар.

Арув чыгъар куяшымыз,
Шатыр болур тирлигимиз.
Куяш чыхса, мен оятым,
Мен тан яхшы сая айтым.

Юкла увлум, юкла увлум!
Мен Тан Яхшы сая айтым.

Tuesday, January 19, 2016

Barabanlar Çalınır-5586(1826 yılı) Marş

Barabanlar Çalınır

Simha Baboviçte

Barabanlar çalınır
Qaraimdan rekuret alınır
K çi Beg yardımı ilen
Bize muaf olınır.

Aq Mecitke varğanda
Yigit onda saylana
Or qapusın geçken soñ
Yıl aldımdan aylana

Yola revan olıp getti
Millete canını
Mevlam, Sen hayır eyle
Baboviçnıñ yolunı

Milletniñ arslanı
İdeyor ehsanı
Simha Baboviç biñ yaşa

Qaraimlarnıñ sultanı.
Şımdı Peterburgda.

Барабанлар Чалыныр

Симха Бабовичте

Барабанлар чалыныр
Къараимдан рекурет алыныр
К чи Бег ярдымы илен
Бизе муаф олыныр.

Акъ Меджитке варгъанда
Йигит онда сайлана
Ор къапусын гечкен сонъ
Йыл алдымдан айлана

Ёла реван олып гетти
Миллете джаныны
Мевлам, Сен хайыр эйле
Бабовичнынъ ёлуны

Миллетнинъ арсланы
Идеёр эхсаны
Симха Бабович бинъ яша

Къараимларнынъ султаны.
Шымды Петербургда.