Qaraim languages and literatures and Karaism

Qaraim languages and literatures and its Archive Blog Qaraim Tili

QARAIM LANGUAGES AND LITERATURES ONLY

The Qaraim (Karaites) are a religious and cultural group made up of individuals who adhere to the tenets of the Old Testament of the Hebrew Scriptures alone. Their ethnic and religious roots have been a subject of ongoing discussions to the present day.

Over the centuries they have developed their own spiritual and secular literature, creating their own distinct dialects apart from the standard forms of the languages in the areas in which they've lived.

The question is still open as to whether these dialects can be considered independent languages, since they have their own written traditions. These dialects include: Qaraite Hebrew of Constantinople, Qaraite Turkic (several dialects of Crimea, Lithuania, Ukraine), Qaraite Arabic, Qaraite Aramaic, Qaraite Greek of Turkey and the Qaraite Persian dialects.

The number of literary works written in these dialects is enormous, and has hardly been explored. Due to the efforts of their religious opponents, such as the Pharisees, the Qaraim were labeled as an insignificant and unimportant sect.

Since the discovery of the Cairo Geniza, the Dead Sea Scrolls and the Avraham Ben Shemuel Firkovich collections, anthropologists and lingusts no longer consider the Qaraim as such anymore. Qaraim studies have become a hot topic in academic circles, but despite this recent revival of interest in the Qaraim, the linguistic and literary aspect of Qaraim culture remains largely unexamined. This blog is focused SOLELY upon research involving the examination and restoration of the LANGUAGES and LITERATURES of Qaraim.

Wednesday, October 13, 2010

Şema İsrayel-David Tiryaki

Eşitkin İsrayel , Ad... Teñrimiz, Ad.. birdir.

Ad.. adıñ dunyağa degin, Ad.. sağınçıñ davurdan davurğa Ad.. hoqmat bilen binyat etti yerni, tüzüdi köklerni aqıl bilen. Ad.. köklerge degindir şağavatıñ, inamlığıñ köklerge degindir. Ad.. kökte tüzüdi tahtın da hanlığı cumlağa erklendi. Ad.., begimiz, ne qadar sıylıdır adıñ cumla ol yerde, ki berisiñ ol kökler üstüne. Ad.. yoqtır Seni kibik, da yoqtır Senden başqa Teñrini, cumladan ki eşittik qulaqlarımıznıñ. Yoqtır Seni kibik, Ad.., uludır Sen, da uludır adıñnı kudretiñ. Ki uludır Sen da qılıvçı acayipler, Sensiñ Teñri yalğız. Sensiñ ol Ad.. yalğız, Sen yarattıñ ol köklerin ol köklerniñ da cumla çerivlerin, ol yerni da cumla ki üstüne, ol deñizlerni da cumla ki alarda, da Sen tirgizeydirsiñ cumlalarin, da çerivi ol kökniñ Saña baş urarlar. Dağın biz qulluq etermiz Ad..'ğa, ki oldır Teñrimiz. Teñrimdir ol da mahtarmın anı, Teñrisi babamnıñ da büyüktirmin anı. Teñrim Sensiñ, Saña mahtov beririmin, Teñrim Saña kavod etermin.

Mahtov beriñiz Ad..'ğa, ki yahşıdır, ki dunyağa degindir şağavatı. Mahtov beriñiz Teñrisine ol malahlarnıñ, ki dunyağa degindir şağavatı. Mahtov beriñiz begine ol beglerniñ, ki dunyağa degindir şağavatı. Qılıvçı ulu acayipler yalğız, ki dunyağa degindir şağavatı. Qılıvçı ol kökni aqıl bilen, ki dunyağa degindir şağavatı. Yayıvçı ol yerni ol suvlar üstüne, ki dunyağa degindir şağavatı. Qılıvçı ulu yarıqlar, ki dunyağa degindir şağavatı. Quyaşnı erklenme kündüz, ki dunyağa degindir şağavatı. Aynı da yulduzlarnı erklenme keçe, ki dunyağa degindir şağavatı. Berivçi ötmek cumla tenge, ki dunyağa degindir şağavatı. Mahtov beriñiz Teñrisine ol kökniñ, ki dunyağa degindir şağavatı.

Bolğay şağavatıñ ey Ad.. üstümizge, neçik ki musandıq Saña. Mahtovlıdır Ad.. dunyağa degin. Qayyam da köni.

Da tekmillendirler ol kök da ol yer, da cumla çerivleri. Da tekmil etti Teñri ol yedinci künde işi ki yarattı, qaldı ol yedinci künde cumla işinden ki yarattı. Da alğışladı Teñri ol yedinci künni, da ayruqsı etti anı, zira ondan qaldı cumla işinden, ki yarattı Teñri qılmadan. Da saqlasınlar oğlanları İsrayelniñ ol şabbatnı nizamda tutmağa ol şabbatnı davurlarıña ömürlik şart. Arama da arasıña oğlanlarınıñ İsrayelniñ, nişandır ol dunyağa degin, ki altı künlerde yarattı Ad.. ol kökni da ol yerni, da ol yedinci künde batal oldı damoradı bitti. Da topladı Moşe cumla camaatın oğlanlarınıñ İsrayelniñ da ayttı alarğa: bulardır ol sözler ki sımarladı Ad.. qılmağa alarnı, altı künler qılınsın iş, da ol yedinci künde olsın sizge Qodeş şabbat şabbaton Ad..'ğa, cumla ol qılğan anda iş öldürrülsin. Yandırmañız ateş cumla oturşalarıñızda ol şabbat künde.

Şabbatlarımnı saqlañız da mikdaşımda qorquñız, Menmin Ad... Har kişi anasından da atasından qorquñız, da şabbatlarımnı saqlañız. Menmin Ad.. Teñriñiz.

Añlatıvçı sözlerin Yakovğa, rasimların da şaraatların İsrayelğe. Qılmadı alay heç bir ulusqa, da şaraatların bilmediler alar. Mahtañız Teñrini.

Yahşıdır mahtov berme Ad..'ğa da zemer aytma adıña ey biyik Teñri. Añlatma erte şağavatıñnı da inamlığıñnı keçelerde.

Saturday, October 9, 2010

Öñge içkiler üstüne

Mahtovlı Sensin Ad.. Teñrimiz padışa ol dunyanıñ ol berivçi bizge biyenç da quvanç alğış da onarmaq da ki ol barısı bolundı kilegiñ anıñ. Amen.

Bigin Sınay Tavga(Ululad Şavuot-kin)-Ribbi Aharon uvlu Yeuda

Bigin Sınay Tavga
(Köcirdi tora tilindn ribbi Aharon uvlu Yeudanın.

Bigin sınay Tavga mindi Moşe
Aziz tahttan költirdi toranı Moşe.

Tavlar kaltradılar mingende Moşe,
On aziz sezlerni kabul etti Moşe.

Aziz malahnın yergösine yetişti Moşe,
Kip umsunc költirdi ulusuna Moşe.

Malahlar mahtav ayttılar mingende Moşe,
Aziz canlar kuvandılar engende Moşe.

Ullu muskal sehellerden anladı Moşe,
Kensisine azizlernin yetişti Moşe.

Aziz tora yazılhan keltirdi Moşe,
Eki tahta tucurhan endirdi Moşe,

Kayyamlıknı keruvimde anladı Moşe,
Inamlı kulu Tenrinin indeldi Moşe.

Tigel umsune keltirdi uluska Moşe,
Ayttılar:kılarbiz ne ayttı Moşe.

Korkunclu haşgahaba kaplandı Moşe,
Aziz malahlarnı anladı Moşe.

Avalraknı ic dunyadan kabul etti Moşe,
Illasın sehellernin bildi Moşe.

Eki luhot taslardan endirdi Moşe,
Toranı sımarladı bizge Moşe.

Budur aziz tora ki yazdı Moşe,
Bu alhıs bıla alhısladı Moşe.

Yigit, Oyan, Ne Yuklaysen!-Tizidi Ribbi Zarah uvlu Natannun, Troktan,

Yigit, Oyan, Ne Yuklaysen!-Tizidi Ribbi Zarah uvlu Natannun, Troktan,

Yigit, oyan, ne yuqlaysen!
Kin kıskadır, köremusen?
Uzak vahttan tan atadır,
Yahsı işke vaht kalmaydır.

Yol alnında, hadirlehin
Ak uprahın, tur, kiyingin.
Köc konmahın yuklamassen,
Acuna az ac turarsen.

Körkli boyun, bak kizgide
Köp kimisin, kör kicesinde.
Tolsa uvucların hamas
Nemeside sa bolusmas!

San bilivcige Tenrini,
San izlevcige körtini,
Saklavcu şabbatnı tutma
Hadirdir galuttan cıkma.

Har micvanı kim saklasa,
Yolu bıla biynin barsa,
Bar yamandan ol tez köter,
Bar yahsıga ol tez yeter.

Har sezlevci tefillede-
Hem köcede hem ertede-
Orun alır ganedende,
Ancak raşa göhinomda.

Kalksa yaman, erte turhun,
Patşahınnı biyni kolhun,
Torasın har kin uçuhun,
Dusmanına dusman bolhun!

Yahsı bolhanda Hamanga,
Yaman edi Mordehayga.
Ic kin oruc kıckırdılar,
Yaman vahtnı kacırdılar.

Halide oldur biyimiz,
Ol beredi bar klegimiz.
Sınık cannı ol sakladır,
Ektemlerni sındıradır.

Yigit, kaytkın sav egönde,
Kul micvalar mal bolhanda.
Bar malından dert tahtadır.
Olda barınar bolmaydır.

Tatlıraktır Tora(Uhulad Şabat-kin)

Tatlıraktır Tora(Uhulad Şabat-kin)

Tatlıraktır Tora
Mahtav yoharhıga

Altı kin icinde
A bu yedinci kin

Ber kicine kere
Kör ki tamahlanabiz

Mandan da ciybaldan,
Bereyim avzumdan.

Dunya yaratıldı,
Tınclıkka saylandı.

Yuluv ulusuna,
Korkunclu atına.

Beyom Şeni Tomar Zeh

Beyom Şeni Tomar Zeh

Mimaamakim keratiha Ad..:
Ad.. şima vekoli tihyeyna azneyha kaşuvot lekol tahanunay: İm-avonot tişmar-ya Ad.. mi yaamod: Ki-imha haseliha lemaan tivare: Kiviti Ad.. kivta nafşi velidvaro hohalti: Nafşi ladonay mişomrim laboker şomrim laboker: Yahel yisrael el-yehva ki-im-Ad.. hahesed veharbe ima fedut: Vehu yifde et-yisrael mikol avonotav: Baruh Ad.. Leolam amen veamen:

Sunday, October 3, 2010

Oyan, Canım, Yalbarmakka-Tizidi Ribbi Sımha uvlu Moşenin, Kukizovdan.-Zemerler

Oyan, Canım, Yalbarmakka-Tizidi Ribbi Sımha uvlu Moşenin, Kukizovdan.-Zemerler

Oyan, canım, yalbarmakka,
Tizi yolun tenrilikke,
Koltkan bolur kabullukka,
Kiçli Tenri boluslukka.

Sahın gufka kelgeninni,
Taht tibinde bolhanınnı,
Eger klesen kaytmahınnı,
Tiz yolga sal atlamınnı.

Kinin, kecen bak rastlıknı,
Hoca, yarlı siverlikni,
Dahı mahtav kotarmaknı
Kiçli biyge hermetlikni.

Aytkın elge yahsılıhnı:
Sımarladı beslenmehin,
Toyduradı bar kerehin,
Bu dunyalık eksiklihin.

Tora sezi oldı yalın,
Aziz micva köz yarıhın,
Yasırın sır tanımahın,
Bet Mikdaşta tabulmahın.

Zemer avaz esittirhin,
Yay uvucun da telmerhin,
Giley tek, tur sarnahın
Bir Tenrihe şevah berhin.

Cahır anar tarlıhından,
Ol yubatır bar kayhıdan,
Begenirsen isancından,
Maşiyahnı körgeninden.

Saturday, October 2, 2010

E Yeruşlem, Tigiel Sahar.Tizidi Ribbi Yeşua uvlu Morderhaynın Zemerler

E Yeruşlem, Tigiel Sahar.

Tizidi Ribbi Yeşua uvlu Mordehaynın Zemerler

E Yeruşlem, tigiel sahar, unutmammen men seni,
Senin bıla men taclanım, ilki biyencimnin,
Ki cahırsam bar klek bıla, teksem gileyimni,-

E Tenrim körivcim,
Koltkam kabul et
Hem onhaltkın meni.

Tenrim, ıstır ulusunnu Yeruşalaimge,
Uzak vahtın galutumnun kıskart anı bizge,
Hem arıtkın Ciyon elin, könder ceber yerge.
E Tenrim körivcim...

E konsular, yat ummalar, cıhınız, köriniz
Ne tarlıklar, köp kıyınlar bizge siz kıldınız.
Kölir ol vahıt köp ulhayır biyencimiz.
E Tenrim körivcim...

Saylar Tenri tohtavına tavın Moriyanın,
Anda bolur avalhılay ornu mikdaşının.
Ol zamanı bilinir yerde sıyi biylihinin.
E Tenrim körivcim...

Tizidi Ribbi Şemuel Uvlu Moşenin, Halicten.-Aziz Kökte Malahlar-Zemerler

Tizidi Ribbi Şemuel Uvlu Moşenin, Halicten.-Aziz Kökte Malahlar(Zemerler)

Aziz kökte malahlar
Birlihin Tenrinin sarnaydlar,
Bir kavanaba aytadlar:
Ulludur biyimiz!

Da galgallar safirli
Hem ki canlar hermetli
Mahtav bıla biyencli:
Ulludır biyimiz!

Aziz Tenri mahtalhan
Izlevcihe tabulhan
Iy rahmetlerinni ol sunulhan.
Ulludur biyimiz!

Kier hayifsin israelni,
Sahın ic ataha sertinni,
Kayir bizge savahatınnı.
Ulludur biyimiz!

Sira aytayik Tenrige
Ceber avaz bıla birge:
Kondar mikdaşınnı israelge.
Ulludır biyimiz!

Bunu körgöy hanlıklar
Hem ki imencli bolhaylar,
Yumusuna kohenler turhaylar.
Ulludur biyimiz.

(Uluhad şabat=kin.)

Trochlu Kermen(Lietuva Tilden)J.Maironis

Trochlu Kermen(Lietuva Tilden)J.Maironis

Yosun da guba öskenler üstünde,
Trochnun mun sıylı kermeni!
Biyik yesileri yuklathan görlerde,
A ol turaa hanuz tiri!

Tek yuz yıllar aşadlar da duvarlar
Har kün yışıladlar zabumbolhanlar!

Kaçan yel küçeyad, bulhanod suvları
Da göl taşılad kenlikke,-
Tolhun tolhunleyd da kule-taşları
Çeyhalhan yıhıladlar tüpke.

Duvarlar enedler, muzhul kün-künden,
Muyayta tuyançü ürekni köpsünde.

Kaçan ketedohon kördüm men Trochnu,
Yıladı sızlavdan üregim;
Yaşlar acıhan yuvdular yuzümnü
Da kök tundular közlerim...

Da muftha kleredim tınç-etme nafstımnı-
Çüvrede kördüm ançah kara keçani.

Uşpu tüzüvnü yazdı Prelat Jonas Maironis, (1862-1932) bilüvlü da süver yırçısı Lietuvanın, ketedohon Troch-aşarı, hanuz Ullu çeriv alnına.

Köçürdü J.Malecki.